نیکی پاک‌بین
یکی از مهم‌ترین این برنامه‌ها آموزش سلامت و بهداشت به کودکان در مدارس و مهد‌های کودک است که در واقع خانه دوم بچه‌ها به حساب می‌آیند.
این آموزش‌ها معمولا از شناخت بدن آغاز شده و به شناخت فاکتورها و عوامل بیماری‌زا و راه‌های پیشگیری از آنها می‌پردازد.
سنین آغازی مدرسه، سال‌های حساسی از نظر سلامت بچه‌ها هستند که سهل انگاری در آنها می‌تواند عواقب مادام العمری بهمراه داشته باشد.
تغذیه سالم، پیشگیری از بیماری‌ها، رشد و نمو فیزیکی، تولید مثل، سلامت روان، داروها و پیشگیری از سوء مصرف مواد مخدر و بهبود سلامت از جمله عناوین آموزشی به کودکان در این زمینه می‌باشند.
هدف از این آموزش‌ها نه تنها افزایش آگاهی فرزند شما بلکه هدایت رفتار سالم در او و نهایتا در جامعه است. آموزش بهداشت فردی به بچه‌ها شامل هم بهداشت جسمی و هم روحی روانی می‌گردد.
در واقع آگاهی از شیوه ی زندگی سالم و بهداشتی به کودکان کمک می‌کند تا حس استقلال و اعتماد به نفس در آنها به خوبی تقویت شود.
بسیار مهم است که کودکان اهمیت بهداشت را متوجه شوند و در این مسیر نه تنها والدین بلکه مربیان آموزشی هم نقش بسزایی دارند.
چراکه کودکان زمان زیادی را در مدارس سپری می‌کنند که بنوبه خود سهم والایی در روند آموزشی آنها داشته و مربیان آنها هم نقش بسزایی در این فرآیند بعهده دارند.
بنابراین هرگونه آموزش مستقیم و غیر مستقیم به انها با روش‌های مختلف در مدارس جایگاه ویژه خود را دارد و می‌تواند بخوبی و شاید بهتر از محیط خانه در ذهن دانش آموزان نهادینه شود.
* بعنوان مثال در دسترس بودن محصولات بهداشتی از جمله مایع دستشویی، دستمال بهداشتی، مایع ضد عفونی کننده و ... در مدارس بمنظور یادآوری مرتب این نکته به بچه‌ها که «نظافت دستها بسیار اهمیت دارد»، لازم و ضروری است.
بچه‌ها در این سنین مانند ابرهای اسفنجی هستند که ظرفیت بالای یادگیری دارند و آگاه نمودن آنها از وجود میکروب‌ها و عواملی که باعث بیماری در انسان می‌شوند شروعی خوب برای بهداشت و سلامت سال‌های بعدی آنها بشمار می‌رود.
* نصب پوسترهای آموزشی شستشوی دستها، مسواک زدن دندان‌ها و پاکیزه نگه داشتن محیط اطراف از جمله سرویس‌های بهداشتی و کلاس‌های درس از روش‌های مناسب آموزشی است که تاثیر خوبی در این مسیراموزشی دارد.
حتی می‌توان تهیه این پوسترها را بعهده خود دانش آموزان گذاشت تا خود به دنبال تهیه مطالب رفته و با جستجوی بیشتر، بهتر آنها را درک نمایند.
* محول نمودن مسوولیت پاکیزگی کلاس‌ها به صورت فعالیت گروهی به گونه‌ای که هرهفته یک گروه موظف به انجام آن باشد یکی دیگر از این روش‌ها است که نه تنها مشارکت گروهی و فرهنگ کار گروهی را به آنها نشان می‌دهد بلکه پاکیزگی را در جهت رقابتی مثمر ثمر از یکدیگر یاد می‌گیرند.
* تعیین جایزه یا پاداش به افراد یا گروه‌هایی که بیشترین تلاش را برای امور بهداشتی مدرسه می‌نمایند بچه‌ها را تشویق به همکاری در این زمینه می‌نماید.
* توضیح مطالبی درباره حضور میکروب‌ها و مکان‌هایی که می‌توانند بهتر رشد کنند و اینکه چگونه می‌توان از شر آنها خلاص شد به کودکان ذهن آنها را روشن می‌نماید.
در این بین می‌توان از فیلم‌های آموزشی یوتیوب و کیت‌های آموزشی علمی که از وسایل کمک آموزشی بسیار مناسب می‌باشند در مدرسه استفاده کرد.
آموزش روش تهیه اسلاید‌های نمونه برداری شده از باکتری‌هایی که بطور معمول در دستها یافت می‌شوند بسیار مثمر ثمر است.
بچه‌ها می‌توانند پس از آماده کردن نمونه‌ها، آنها را زیر میکروسکوپ مشاهده کنند.
* مهم‌ترین آموزش عملی در این بین، شستشوی دستها بخصوص بعد از رفتن به دستشویی و سرویس‌های بهداشتی است.
شستن دستها در 6 مرحله و آموزش عملیاتی آن به بچه‌ها. این مراحل شامل خیس کردن دستها، صابون زدن، کف مالی کردن دستها، حداقل بیست ثانیه دستها را بهم مالش دادن، آبکشی و خشک کردن است.
یکی از کارهایی که بچه‌ها را در این مسیر تشویق می‌کند خواندن آوازی مخصوص در هنگام شستشوی دستها است که در همین 20 تا 30 ثانیه مراحل شستشو آ ن را با صدای بلند بخوانند.
همین آواز خواندن شوق و اشتیاقی به آنها می‌دهد و در ضمن زمانبندی لازم راهم برایشان مشخص می‌کند که نه بیشتر و نه کمتر از آن مراحل شستشو را انجام ندهند.
* آموزش مسواک زدن و بهداشت دهان و دندان هم در این بین بسیار مهم است. اینکه هرکس باید مسواک شخصی خود را داشته باشد، روش مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و شستشوی دندان‌ها را به آنها یاد دادن امری مهم است که می‌توان از حضور دندانپزشک نیز دراین بین کمک گرفت.
وی می‌تواند بخوبی ذهن بچه‌ها را از مکان‌های تجمع میکروب‌ها در لابلای دندان‌ها آگاه کرده و روش‌های از بین بردن آنها را به بچه‌ها نشان دهد.
در این روش هم می‌توان آهنگ مخصوصی برای مسواک زدن به آنها یاد داد تا در 3 دقیقه بخوانند و مسواک بزنند و لذت ببرند. مسواک زدن را به گونه‌ای برای آنها تعریف کنید تا از آن فراری نباشند.
* فصول مختلف سرماخوردگی را به بچه‌ها بیاموزید. به آ نها آموزش دهید وقتی سرفه یا عطسه می‌کنند از دستمال استفاده نمایند و بعد از آن هم دست‌های خود را بشویند تا از پخش میکروب‌ها در مدرسه جلوگیری شود.
* یادآوری بهمراه داشتن وسایل شخصی ازجمله لیوان یا بطری مخصوص آب آشامیدنی، دستمال کاغذی، و دیگر وسایل شخصی لازم در مدرسه و استحمام حداقل دوبار در هفته نیز به دانش آموزان اهمیت خاص خود را دارد.
چگونه به بچه‌ها در یادگیری بهداشت کمک کنیم؟
الگوی خوب بهداشتی برای بچه‌ها باشید. بعنوان مثال قبل از صرف غذا دست‌هایتان را بشویید.
* از کودک خود بپرسید برای شما توضیح دهد به چه دلیل باید بدن خود را تمیز و پاکیزه نگه داریم و در این رابطه درباره بویی که از بدن استشمام می‌شود و بیماری‌ها از او سوال کنید و نظراتش را جویا شوید.
* از او در باره اینکه چه مواقعی لازم است بیشتر بهداشت را رعایت کنیم بپرسید. مثلا هنگام دستشویی رفتن یا دست زدن به غذاها و .... و در مورد لوازم بهداشتی که معمولا باید به همراه داشته باشند از آنها سوال کنید.
مانند مایع ضد عفونی کننده دست.
* همواره دقت کنید که کودکتان لباس‌های تمیز بپوشد. کثیف بودن لباس‌ها را به او نشان دهید و سپس روش شستشوی آنها را هم به او آ موزش دهید.
لباس‌ها و بخصوص لباس‌های زیر آنها باید هر روز عوض شوند حتی اگر بد بو نشده باشند، زیرا بخصوص لباس زیر به دلیل اینکه به یکسری از سلول‌های مرده پوست بدن آغشته است در طول شب محل تجمع و فعالیت باکتری‌ها خواهد شد.
بنابراین اگر این لباس‌ها روز بعد هم پوشیده شوند بوی خوبی نخواهند داد.
* بچه‌ها را تشویق کنید یونیفورم مدرسه خود را به محض اینکه به خانه می‌رسند از تن بیرون آورده و آویزان کنند تا به اصطلاح هوا بخورد.
