این روزها نوشابه‌های انرژی‌زا را در هر جایی می‌توان یافت. از دکه‌های روزنامه‌‌فروشی گرفته تا فروشگاه‌های بزرگ زنجیره‌ای. نوشابه‌های انرژی‌زا در این سال‌ها بدون سروصدا طرفداران زیادی برای خود دست و پا کرده‌اند.
باوجود این در آخرین شماره نشریه داخلی مایوکلینیک، پژوهشگران توصیه کرده‌اند که مشتریان پروپاقرص این نوشیدنی‌های تازه وارد با احتیاط بیشتری به مصرف‌شان بپردازند.
دکتر جان هیگنز از دانشگاه پزشکی هوستون تگزاس دراین‌باره می‌گوید: «آنچه ما می‌دانیم این است که یک قوطی نوشابه انرژی‌زای معمولی یک چهارم فنجان شکر و بیش از یک فنجان قهوه کافئین دارد.» محدوده کافئین موجود در این محصولات از 70 تا 200 میلی‌گرم ارزیابی میشود. این در حالی است که هر فنجان قهوه، بسته به نوع و روش دم‌کردن آن، تنها 40 تا 150 میلی‌گرم کافئین دارد. دکتر هیگنز اعتقاد دارد که مشکل اصلی کافئین نیست. مشکل اصلی ترکیباتی است که ما از آن بی‌خبریم و میزان کالری آنها هم اغلب نادیده گرفته میشود:
«اغلب نوشابه‌های انرژی‌زا، حاوی محرک‌های گیاهی همچون گوآرانا، اسید آمینه تورین، ویتامین‌‌ها، مواد معدنی و گیاهان دیگر هستند که به ندرت میزان کالری آنها محاسبه شده است.» به همین دلیل نگرانی عمده دکتر هیگنز و همکاران‌اش این است که ترکیب این افزودنی‌های کم و بیش ناآشنا با میزان بالای کافئین‌شان ضربان و ریتم قلب، فشارخون و حتی وضعیت عملکرد مغزی مصرف‌کنندگان را به طرز غیرقابل پیش‌بینی تحت‌الشعاع قرار دهد. این نگرانی وقتی حادتر میشود که فرد مصرف‌کننده همراه این نوشیدنی‌ها به مصرف الکل یا به دنبال آن به ورزش‌های سنگین بپردازد.
دکتر هیگنز و همکاران‌اش برای ارایه یک دستورالعمل جامع، تمام مطالعات موجود را در خلال سال‌های 1976 تا 2010 بازبینی کردند. آنها در کمال تعجب دریافتند که در این سال‌ها به جز چند مطالعه کوچک و متمرکز روی یک گروه سنی خاص، هیچ مطالعه همه‌جانبه‌ای صورت نگرفته است.
به عبارت دیگر به غیر از افزایش ضربان قلب و فشارخون هیچ کارآزمایی بالینی یا تحقیق میدانی مشخصی در مورد احتمال بروز عوارض جدی‌تر همچون تشنج، حمله قلبی و مرگ ناگهانی انجام نگرفته است.
براساس مکانیسم اثرگذاری کافئین و برخی دیگر از محتویات این نوشابه‌ها، فرد ورزشکار در خطر جدی از دست دادن آب بدن قرار دارد. علاوه بر این به دنبال یک کارآزمایی روی موش‌های آزمایشگاهی، فرانسه، نروژ و دانمارک واردات یکی از برندهای معروف نوشابه‌های انرژی‌زا به نام ردبول را ممنوع کردند. در این کارآزمایی پس از اینکه به موش‌ها مقدار مشخصی اسیدآمینه تورین خورانده شد، آنها شروع به رفتارهای عجیب و غریب از جمله خودزنی کردند. با وجود اینکه به گفته دکتر هیگنز، هیچ محدودیتی در تولید و توزیع این نوشابه‌ها در آمریکا و بسیاری از کشورها وجود ندارد، نوشابه‌های انرژی‌زا فقط در سال 2005 در ایالت متحده 650 میلیون دلار فروش داشتند و این رقم در سراسر دنیای چیزی حدود 5 میلیارد دلار تخمین زده میشود.
نکته جالب توجه این است که شرکت‌های تولیدکننده این محصولات بار تبلیغاتی خود را اغلب روی ورزشکاران و آنهایی که درگیر فعالیت‌های ذهنی شدید هستند، متمرکز کرده‌اند. کسانی که به اعتقاد دکتر هیگنز این نوشابه‌ها بیش از همه به دلیل شیوه زندگی عوارض گوناگونی برای‌شان در پی دارد.
ورزشکاران با مصرف این نوشیدنی‌ها بیش از پیش در خطر به هم خوردن الکترولیت‌های بدن خود هستند و افراد با فعالیت فکری بالا در کنار کم‌تحرکی یک عامل خطر دیگر را هم به بدن خود اضافه می‌کنند.
منبع:www.salamat.com