گفتگو با دکتر بابک ساعدی
پیرگوشی در سالمندان، مشکل نسبتا شایعی است که به تدریج با بالا رفتن سن ایجاد می‌شود. از آنجا که روند افت شنوایی تدریجی است، افرادی که دچار پیرگوشی می‌شوند ممکن است متوجه کم‌شنوایی خود نشوند. برای آشنایی بیشتر با این مشکل، گفتگویی کرده‌ایم با دکتر بابک ساعدی، جراح و متخصص گوش و گلو و بینی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران.
آقای دکتر! پیرگوشی یعنی چه؟
از زمانی که به دنیا می‌آییم و سن‌مان کم‌کم بالا می‌رود، کلیه اجزای بدن‌مان دچار تغییر می‌شوند؛ مثلا در مقایسه یک کودک یک ساله و یک کودک 10 ساله، می‌بینیم که سلول‌ها قابلیت یکسانی ندارند. محققان در مطالعات خود به این نتیجه رسیده‌اند که وقتی با دستگاه‌های خیلی دقیق، شنوایی یک کودک را در سنین پایین و سپس شنوایی همان کودک را در 10 سالگی بررسی می‌کنند، شنوایی او در سطح یکسانی نیست. پس این فرایند از زمانی که به دنیا می‌آییم تا زمانی که از دنیا می‌رویم به‌طور پیش‌رونده‌ای ادامه دارد. پیرگوشی در حقیقت روند تشدید شده همین فرایند است.
یعنی زودتر از زمان طبیعی و معمول، شنوایی گوش کاهش پیدا می‌کند؟
بله، دقیقا. این فرایند در 30 تا 35 درصد افراد بالای 65 سال طوری است که اختلال شنوایی حاصل از آن، فرد را از نظر ارتباطی دچار مشکل می‌کند. خواه ناخواه همه ما وقتی به سنین بالا می‌رسیم به درجات متفاوتی از این مشکل رنج می‌بریم.
عواملی که سبب می‌شوند این مشکل زودتر ایجاد شود چه هستند؟
این مساله در افراد خاصی بیشتر بروز پیدا می‌کند. به عنوان مثال، پیرگوشی در آقایان و در افرادی که سابقه کاهش شنوایی در خانواده‌شان وجود دارد، بیشتر است.
دقیقا چه اتفاقی در گوش می‌افتد؟
در بیشتر موارد، علل ایجاد پیرگوشی تغییرات گوش داخلی است که با بالارفتن سن به وجود می‌آید در واقع، در پیرگوشی بخش داخلی گوش دچار آسیب شده و قسمت حسی‌عصبی گوش از بین می‌رود و معمولا هر دو گوش را به یک اندازه تحت تاثیر قرار می‌دهد.
به نظر شما چه کسانی بیشتر از پیرگوشی رنج می‌برند؟
همان‌طور که گفتم شنوایی موهبتی است که به تدریج میزان آن کاهش پیدا می‌کند. حال اگر در این زمان فردی دچار آسیب‌های گوشی دیگر شود، طبیعتا این روند تشدید می‌شود. به فرض اگر فردی یک بیماری گوش در جوانی داشته باشد و آن را درمان نکند وقتی به سنین سالمندی می‌رسد، کاهش شنوایی در او تشدید می‌شود و نسبت به هم‌سن و سال‌های خودش بیشتر رنج می‌برد. همچنین اگر فردی در طول زندگی‌اش در معرض صداهای بلند قرار گرفته باشد یا داروهایی را مصرف کند که روی گوش‌ها اثرات مضری به جا می‌گذارند در سالمندی دچار کاهش شنوایی تشدید شده می‌شوند و رنج بیشتری نسبت به بقیه می‌برند. جرم گوش نیز یکی دیگر از این مشکلات است. جرم گوش می‌تواند به درجات متفاوتی کاهش شنوایی ایجاد کند. این کاهش شنوایی در یک فرد جوان مشکل چندانی ایجاد نمی‌کند اما در سالمندان که به صورت طبیعی دچار کاهش شنوایی می‌شوند مشکل‌ساز است.
وزوز گوش هم می‌تواند ارتباطی با پیرگوشی داشته باشد؟
آماری که در مورد وزوز گوش وجود دارد نشان می‌دهد که در سنین 50، 60 سال حدود 30 تا 40 درصد افراد از این مشکل رنج می‌برند و این آمار وقتی به سن 70 سالگی می‌رسد، بیشتر می‌شود. در واقع به علت مشکلی که در سیستم شنوایی وجود دارد فرد احساس وزوز گوش یا احساس صدای درونی در گوش می‌کند که خیلی آزاردهنده است و زندگی فرد را مختل می‌کند. این دو بیماری به هم مرتبط هستند و به همراهی هم در خیلی از موارد با هم دیده می‌شوند.
بعضی داروها روی گوش عوارضی بر جا می‌گذارند. ممکن است در مورد پیرگوشی هم همین‌طور باشد؟
نه! بعضی از داروها که جنبه سمی برای گوش دارند باعث کم شدن شنوایی به درجات متفاوت می‌شوند اما ما آنها را به عنوان کاهش شنوایی ناشی از سمیت داروها طبقه‌بندی می‌کنیم نه پیرگوشی. همان‌طور که گفتم پیرگوشی روندی است که به دلیل افزایش سن در گوش ایجاد می‌شود.
پس با دارودرمانی نمی‌شود این شنوایی از دست رفته را برگرداند؟
نه. هیچ دارویی وجود ندارد که بتواند این مشکل را برطرف یا حتی فرآیند آن را آهسته‌تر کند. در این مشکل، سلول‌های عصبی از بین می‌روند و از آنجا که این سلول‌ها قابلیت ترمیم ندارند پس غیرقابل درمان هستند. تنها کمکی که به این افراد می‌توان کرد اقدامات بازتوانی مانند استفاده از سمعک است.
هدفون‌ها و گوشی‌هایی که استفاده می‌کنیم، تاثیری در ایجاد زودرس آن دارند؟
هدفون هم مانند هر وسیله دیگری اگر درست استفاده نشود می‌تواند آسیب‌رسان باشد. حداکثر شدت صوتی را که ما می‌توانیم بدون هیچ گونه عارضه‌ای تحمل کنیم 70 دسی‌بل است (دسی‌بل واحد سنجش صوت است) اما خاطرمان باشد هدفون‌ها تا هزار برابر این شدت صوت مجاز ممکن است صوت ایجاد کنند. طبیعتا اگر کسی با شدت بالاتر از حد مجاز به هدفون گوش دهد دچار کاهش شنوایی ناشی از آن می‌شود و با توجه به روند از دست رفتن سلولی و سالمندی خیلی زودتر دچار کاهش شنوایی سالمندی می‌شود.
چه‌طور می‌توانیم بفهمیم که صدا در حد استاندارد یا بالاتر است؟
وقتی صدایی را خودتان احساس می‌کنید بلند یا آزاردهنده است یا به تعبیر دیگری بعد از مدتی گوش دادن به صدا احساس می‌کنید که صداهای دیگر را متوجه نمی‌شوید یا در حین گوش دادن به آن صدا احساس درد و عصبی بودن می‌کنید یعنی آن صدا استاندارد نیست. 70 دسی‌بل در کارهای صنعتی و در کارخانه‌هایی که مدام با صداهای بلند سروکار دارند بسیار مهم است که برای ارزیابی آن صدا و به دست آوردن معیار دقیق آن، نیاز به دستگاه‌های صوت‌سنج داریم که شدت صدا و میزان ایمن بودن آن را برای‌مان نشان می‌دهد.
می‌شود جلوی پیرگوشی را گرفت؟ واقعیت این است که تا به حال راه پیشگیری شناخته‌شده‌ای در این مورد گزارش نشده. البته بحث‌های مختلفی در این مورد وجود دارد. به عنوان مثال استفاده از آنتی‌اکسیدان‌ها و مصرف میوه و سبزیجات تازه به عنوان یک تئوری در پیشگیری از این روند موثر است اما گزارش اثبات‌شده‌ای در این زمینه نداریم.
حرف آخر
عفونت‌های ساده گوش‌تان را هم نادیده نگیرید زیرا علاوه بر عوارضی که این قبیل عفونت‌ها از خود به جا می‌گذارند، در دوران سالمندی هم می‌توانند شدت پیرگوشی و کاهش شنوایی‌تان را تشدید کنند.
منبع:www.salamat.com