واریس مری، اتساع عروق خونی است که در دیواره مری وجود دارد، فشار خون وریدی در بیمارانی که مبتلا به سیروز پیشرفته هستند، افزایش می یابد. افزایش فشار خون در این منطقه، جریان خون کبدی را دچار نقصان می کند. پرخونی مویرگ هایی که در دیواره مری وجود دارد، مویرگ ها را بزرگ می کند در صورتی که گشادشدگی عروق عمیق باشد، رگ های خونی را پاره می نماید. نوع دیگری از واریس، واریس معده است که 70-20 درصد از بیمارانی که واریس مری دارند، ممکن است به واریس معده دچار شوند.
برنامه غذایی در این بیماران با هدف تأمین نیازهای مواد مغذی و جلوگیری از بروز آسیب و یا پارگی در مویرگهای خونی دیواره مری برای بیمار، تنظیم می شود.
در صورتی که بیمار مشکل کومای کبدی دارد، محدودیت در مصرف پروئین توصیه می شود. این مقدار می تواند تا 0/5 گرم به ازای کیلوگرم وزن بدن کاهش یابد. درصورتی که بیمار مشکل کومای کبدی ندارد، مقدار پروئین دریافتی در حد تحمل بیمار 2- 1/5 گرم به ازای کیلوگرم وزن بدن محاسبه می شود. این مقدار پروئین دریافتی که بیش از مقدار توصیه شده برای افراد سالم است، برای جبران آسیب های وارده به کبد و ترمیم بافت کبدی توصیه می شود. دریافت سدیم تا حد 1000 میلی گرم در روز برای بیماران محدود می شود. در این صورت فرد بیمار یک قاشق چایخوری سر صاف نمک را برای کلیه غذاهای مصرفی در طول روز می تواند استفاده کند.غذاهایی که با این مقدار نمک طبخ می شوند، کاملا بی طعم هستند. به دلیل جلوگیری از آسیب به مویرگ های خونی دیواره مری، در صورتی که بیمار خونریزی حاد دارد، مصرف طعم دهند های اسیدی مانند انواع آبلیمو، آبغوره، سرکه و مصرف انواع ادویه، مخصوصا انواع تند توصیه نمی شود. اما در شرایطی که خونریزی کنترل شده است مصرف انواع ادویه هایی که تند نیستند، در حد تحمل بیمار مانعی ندارد. بافت غذای مصرفی بیمار از نکات مهمی است که برای کاهش احتمال پارگی و خونریزی باید به آن توجه کرد. بیماران می توانند از انواع غذاهایی که بافت نرم دارند و به راحتی از مری عبور می کنند، استفاده کنند. پنیر کاملا بی نمک، ماست، پوره سبزیجات، فرنی، شیربرنج، انواع نان های نرم، کته نرم و انواع گوشت (به مقداری که توسط پزشک و مشاور تغذیه در رژیم غذایی بیمار محاسبه شده است) به صورت پخته و نرم شده مثال هایی هستند که در برنامه غذایی بیماران می توانند مورد استفاده قرار گیرند.
دریافت مطلوب تغدیه ای که پاسخ گوی نیاز فردی بیمار باشد، برای اینکه بیمار بتواند فعالیت های روزمره خود را به درستی انجام دهد، از اصول تنظیم برنامه غذایی برای این دسته از بیماران است.
منبع:نشریه دنیای تغذیه - ش100