آیا کنجکاوید که در خصوص پاتوژن‌ها یا عوامل بیماری‌زای مسبب بروز سرماخوردگی اطلاعاتی کسب کنید؟ این مقاله اطلاعاتی را در مورد این نانوها یا ذرات بسیار ریز شرور در اختیارتان قرار می‌دهد.
آیا با عقل جور در می‌آید موجودی که به سختی می‌توان آن را موجود زنده نامید و حتی در زیر میکروسکوپهای استاندارد به سختی دیده می‌شود بتواند انسان را با ایجاد آبریزش بینی، لرز، تب و حملات عطسه‌ای که می‌توانند به مدت یک هفته به طول انجامند، دچار رنج و عذاب نماید؟ با این وجود این اتفاق می‌افتد و به منظور حل این مناقشه میان واقعیت و منطق همواره جهت توجیه این اتفاق غیر منطقی به دنبال یافتن توضیحی می‌باشیم. آه خوب پیش از فلسفه پزدازیهای بیشتر اجازه دهید نگاهی نزدیکتر به پاتوژنهای (عوامل بیماری زا) سرماخوردگی بیاندازیم. بله؟ پیش خود می‌گویید که «می‌دانم البته که عامل آن ویروس است»؟ در هر حال این مطلب را بخوانید به این دلیل که چیزهای بیشتری راجع به این ویروسها وجود دارد که خارج از تصور شما است!
چه چیزی موجب بروز سرماخوردگی می‌شود؟
سرماخوردگی کمتر با خود فصل سرما سروکار داشته و بیشتر با ویروسهای بوجود آوردنده‌ی سرماخوردگی ارتباط دارد، گرچه این ویروسها نسبت به سرما و آب و هوای معتدل گرایش دارند یعنی زمانی که بیشترین حالت شیوع را دارند. می‌دانید که مردم در طول زمستان کمتر از تابستان تمایل داشته به حمام رفته و خود را پاکیزه سازند، و آن لایه‌های بسیار از لباسهای گرمی که روزانه شسته نمی‌شوند، مکانی ایده‌آل برای این پاتوژنهای مسبب بیماری می‌گردند. به همین دلیل است که اکثر افراد در شرایط آب و هوایی سردتر مانند اواخر پاییز و زمستان دچار سرماخوردگی می‌شوند. به هر جهت، بازگردیم به موضوع پاتوژنهای سرماخوردگی، بله شما درست می‌گفتید که سرماخوردگی یک عفونت ویروسی است.
با این حال، دو نوع ویروس یعنی رینوویروس و کروناویروس بیشتر مسئول ایجاد علائم سرماخوردگی (لرز، آبریزش بینی، عطسه، گلودرد، سرفه همراه با تب و یا بدون تب و غیره) می‌باشند. در میان این دو، رینوویروس شایع‌ترین پاتوژنی است که مسئول بروز سرماخوردگی و علائم مربوطه با توجه به 50% مورد تمام سرماخوردگی است. کروناویروس مسبب بروز 10 تا 15% از تمام موارد سرماخوردگی است در حالی که مسبب 40 تا 45% موارد باقی مانده با ویروسهای آنفولانزا، سایر انتروویروس‌ها، آدنوویروسها، ویروسهای پاراآنفلوآنزا، ویروس سن سی شیال تنفسی انسان و متاپنوموویروس (metapneumovirus) به اشتراک گذاشته می‌شوند. تمام این ویروسها در یک چیز مشترک می‌باشند، و آن عفونی ساختن بخشهای مختلفی از دستگاه تنفس انسان (گاهی نیز سایر حیوانات) است خواه اثری بیماری زا بر روی دیگر اندامها و یا بخشهای دیگر بدن برجای گذارند و یا خیر.
مروری مختصر بر رینوویروس و کروناویروس
همه چیز به این ختم می‌شود که رینوویروس و کروناویروس مسبب بروز سرماخوردگی می‌باشند. رینوویروس گونه‌ای ویروسی بوده که به جنس انتروویروس از خانواده‌ی پیکورناویروس (Picornaviridae) تعلق دارد. رینوویروسها از ویروسهای تک رشته‌ای آر ان آ (RNA) حس مثبت (positive sense) می‌باشند، که از ساختاری بیست وجهی برخوردارند. تا آنجا که به تحت تأثیر قرار دادن انسان توسط رینوویروسها مربوط می‌شود، سه گونه‌ی متفاوت از آنها یعنی رینوویروس A انسانی، رینوویروس B انسانی و رینوویروس C انسانی وجود دارد. این ویروس پوشیده و مستور نمی‌باشد به این معنی که ذرات ویروسی شامل کاپسید یا پوشه‌های پروتئینی با هیچ گونه ماده‌ی خارجی پوشیده نشده‌اند. کروناویروس یک گونه‌ی ویروسی است که به زیرخانواده‌ی کروناویرین (Coronavirinae) از خانواده‌ی کروناویرید تعلق دارد. برعکس رینوویروسها، کروناویروسها پوشیده و احاطه شده می‌باشند و از ساختار RNA با حس مثبت تک رشته‌ای برخورداند. کروناویروسها پستانداران غیر از انسان و نیز پرندگان، را علاوه بر انسانها آلوده می‌سازند. هر دو این ویروسها دستگاه تنفس را آلوده می‌سازند به طوری که رینوویروس دستگاه تنفسی فوقانی را برای نزدیک شدن و تکثیر ترجیح می‌دهد در حالی که کروناویروس هم دستگاه تنفس فوقانی و هم تحتانی را آلوده می‌سازد.
معمولاً، دوره‌ی نهفتگی یا کمون سرماخوردگی حدود 2 روز است، البته نمونه‌های معدودی نیز وجود داشته که در آنها علائم در ظرف 20 ساعت پس از عفونت آشکار می‌شوند. آنتی بیوتیکها اثری بر روی سرماخوردگی ندارند به این دلیل که یک عفونت ویروسی است. از سوی دیگر، ضرر آنها بیش از نفعشان است، به این دلیل که سیستم ایمنی بدن را تضعیف ساخته بطوریکه در را برای بسیاری از دیگر پاتوژنهای فرصت طلب باز گذاشته تا به بدن حمله‌ور شوند. درمانهای سرماخوردگی معمولاً شامل، غذا و اقلام دارویی است که سیستم ایمنی را نیرومند و تقویت سازند، به این دلیل که این سیستم ایمنی است که به تنهایی می‌تواند با ویروسها مبارزه نماید. به همین دلیل است که مکملهای روی و ویتامین برای افرادی که دچار سرماخوردگی شده‌اند تجویز می‌شوند، علاوه بر مواد غذایی مغذی، نوشیدن مایعات فراوان و تا آنجا که امکان دارد استراحت نیز توصیه می‌شود.