زرشک، ترش اما مقوی

زرشک گیاهی است درختچه ای و خاردار که به طور معمول ارتفاع 1 تا 3 متر دارد، ولی درشرایط مطلوب می تواند از این مقدار نیز مرتفع تر شود. گل های این گیاه در اردیبهشت و خرداد ماه به وضع مجتمع خوشه ای به رنگ زرد زیبا، به صورت زیاد، آویخته از درختچه است.
استفاده از قسمت های مختلف زرشک از جمله ریشه، پوست ریشه وساقه، برگ، گل و میوه از قرون وسطی معمول بوده است. سرخ پوستان میوه آن را جهت درمان کمبود ویتامین c مصرف می کرده اند. همچنین در قدیم از جوشانده گیاه جهت رفع سرفه، مشکلات روده ای - معدی واکنه استفاده می شده است. در چند دهه گذشته حداقل بیش از 36 استفاده درمانی از گل این گیاه از جمله در فشار خون، وبا، تب، نقرس، مشکلات صفرا، اسهال، روماتیسم، مشکلات هضم (سوء هاضمه)، بیماری های پوستی و سرطان می شده است. تحقیقات جدید، ارتباط مواد موجود در ریشه وپوست گیاه را در رابطه با آثار مختلف آن بررسی و تأیید کرده اند.
تجزیه و شناسایی مواد موجود در ریشه و پوست گیاه نشان داده است که این قسمت های گیاه حاوی آلکالوئیدهای مهمی بوده که مهم ترین آنها BERBERINE و مشتقات آن هستند که اکثر آثار دارویی این گیاه به آنها ارتباط دارد.
ترکیبات موجود در اندام های زرشک دارای خواص دیگری از جمله باکتری، ضد قارچ، ضد التهاب و ورم، ضد اکسیدان می باشند. که به همین دلیل داروهای تهیه شده از پوست ریشه وساقه، و ریشه گیاه زرشک در مداوای آکنه، اگزما و عفونت های حاصل از قارچ کاندیدا مورد مصرف هستند. امروزه صنایع داروسازی، این الکالوئیدها را از قسمت های مذکور جدا و خالص و به اشکال مختلف دارویی تبدیل کرده اند که در بازار دارویی جهان وجود دارند.
میوه گیاه حاوی مقدار زیادی ویتامین C، قندهای مختلف و پکتین است که مقادیر بسیاری از آن در جهان به صورت مربا، ژل و عصاره های مختلف درمی آید که طرفداران زیادی دارد. قسمت دیگری از میوه به طور مستقیم در تغذیه مورد مصرف است. در بعضی از منابع، از خواص صفرا آور میوه های زرشک نام برده شده که از قدیم نیز مورد استفاده بوده است.
منبع:نشریه دنیای تغذیه - ش100