خبرگزاری میراث فرهنگی – گردشگری – «محمدعلی نجفی» رییس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دریادداشتی تحت عنوان «معلولان و وظیفه اخلاقی و قانونی ما» بر لزوم توجه به گردشگری معلولان تاکید کرد و گفت: «گردشگری معلولان در دنیا مقوله شناخته‌شده‌ای است. سازمان جهانی گردشگری، چند ماه پیش با صدور بیانیه‌ای خواستار توجه بیشتر کشورهای جهان به گردشگری معلولان شد تا شرایط لازم را برای بازدید معلولان، از جاذبه‌های گردشگری را با راه‌اندازی مسیرهای خاص، استفاده از اتومبیل ویژه حمل معلولان و ارایه امکانات خاص در فرودگاه‌ها، فراهم کنند تا این افراد نیز بتوانند مانند دیگر انسان‌ها از امکانات گردشگری بهره ببرند.»
او افزود: «یکی از فعالیت‌های سازمان برای معلولان، مناسب‌سازی مراکز میراث فرهنگی، موزه‌ها و مراکز گردشگری است. همکاران من، آماده‌سازی موزه‌ها برای حضور کودکان و معلولان را در دستور کار خود قرار داده‌اند.»
به گزارش CHN، در قانون جامع حمایت از معلولان که به تاریخ 16اردیبهشت1383 با امضای رییس وقت مجلس شورای اسلامی و یک‌ماه بعد با امضای سیدمحمد خاتمی، رییس‌جمهور وقت برای اجرا ابلاغ شده است، در چند ماده تکلیف‌هایی را برای مناسب‌سازی فضاهای عمومی برعهده سازمان و نهادهای دولتی قرار داده است. تبصره دیگری از این قانون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان تربیت‌بدنی و شهرداری‌ها را موظف کرده است، کتابخانه‌ها، اماکن ورزشی، پارک‌ها و اماکن تفریحی خود را به نحوی احداث و تجهیز کنند که امکان بهره‌مندی معلولان فراهم شود.
«محمد اسماعیل شیخ قرایی» مدیرعامل انجمن معلولان پارس در این خصوص به خبرنگار CHNگفت: «با وجود آنکه مسئولان به فکر مناسب سازی محیط شهری برای حضور معلولان هستند اما در بسیاری از موارد شاهد آن هستیم که این مناسب سازی‌ها با استانداردها فاصله چشم گیری دارند.»
او افزود: «شورای شهر از یک سو و مسئولان سازمان میراث و گردشگری از دیگر سو بر توجه به گردشگری معلولات تاکید دارند اما مهمترین نکته‌ای که مورد توجه رییس سازمان میراث و گردشگری قرار گرفته این است که بهتر است یکی از معلولان و کارشناسان این حوزه به عنوان مشاور در کمیته‌هایی که به منظور مناسب سازی محیط برای معلولان تشکیل می‌شود حضور داشته باشد.»
به گزارش CHN، نجفی در بخشی از یادداشت خود عنوان کرده‌است: «همه این فعالیت‌ها و برنامه‌ریزی‌ها وقتی موثر خواهد بود که خود معلولان و نهادهای مرتبط با آنان در موضوع دخالت داشته باشند. شاید فراهم‌کردن زمینه حضور معلولان در این نوع تصمیم‌گیری‌ها مهم‌تر از اقدامات فیزیکی و نقطه شروع تحولات مهم‌تر و جدی‌تر در راستای احقاق حقوق معلولان باشد.»
به گفته شیخ قرایی، تنها یک معلول است که می‌تواند شرایط یک معلول را درک کند. به طور مثال در بسیاری از موارد شاهد تلاش مسئولان برای مناسب‌سازی محیط و ساخت سرویس‌های بهداشتی مخصوص معلولان هستیم، این سرویس بهداشتی ساخته می‌شود اما به دلیل آنکه درگاه ورودی آن از ویلچیر معلول کوچکتر است، معلول قادر به استفاده از این امکانات نیست چراکه استانداردها در مناسب سازی مورد توجه قرار نگرفته‌است.
این فعال گردشگری که نخستین انجمن تخصصی گردشگری معلولان را راه‌اندازی کرده‌است در ادامه به CHN گفت: «از بحث حمل و نقل که یکی از زنجیره‌های حضور گردشگران معلول در جامعه است گرفته تا مناسب سازی فضاهای گردشگری همچون موزه‌ها، پارک‌ها، مراکز تفریحی و هتل‌ها همچنین سرویس‌های بهداشتی بین راهی همگی نیازمند استانداردسازی هستند.»
او با تاکید برآنکه یکی از رسالت‌های تشکیل انجمن معلولان پارس تغییر نگرش مدیریت‌های کلان بر پایه سه محور فرهنگی ، ورزشی و گردشگری نسبت به نقش محیط‌های شهری و شهروند ان معلول است گفت: «در این نگرش شهرها تنها یک کالبد فیزیکی و بی روح شامل خیابان، ساختمان، پارک ، پل و غیره نیستند بلکه شهرها موجودات اثر گذار و پویایی هستند که شادابی و طراوت ،زیبایی و تمدن و فرهنگ روح های آن به شمار می آیند.»
به گفته شیخ قرایی، استاندارد نبودن رمپ‌ها یکی دیگر از مشکلات حضور معلولان در جامعه است. چنانکه وجود رمپ در یک مکان به معنای مهیا شدن محیط برای حضور معلول نیست چراکه در بسیاری از موارد شیب غیر استاندارد رمپ برای معلول ایجاد مشکل کرده‌است.
از دیگر سو وجود سنگفرش‌ها و سنگریزه‌هایی که برای زیبا سازی محیط و فضای گردشگری مورد استفاده قرار می‌گیرد معلولان را با مشکل روبه رو می‌سازد چنانکه شیخ قرایی در این خصوص به باغ پرندگان اشاره کرد و گفت: «در این مکان گردشگری وجود سنگریزه‌ها و سنگ فرش‌های غیر استاندارد عامل تشدید معلولیت است چنانکه در بازدیدی که ازاین مکان داشتیم با مشکلات بسیار روبه‌رو شدیم.»
او همچنین به لزوم تاکید سازمان میراث و گردشگری بر توجه هتل‌داران به ایجاد شرایطی مناسب و استاندارد برای حضور معلولان اشاره کرد و گفت: «شاید به جرات بتوان گفت تنها 1 درصد هتل‌های 5 ستاره امکانات استاندارد برای حضور معلولان را دارا هستند این درحالی است که سازمان میراث و گردشگری باید ساز و کاری برای رعایت این استانداردها تدوین کند.»
مدیرعامل انجمن معلولان پارس همچنین به فعالیت هشتاد دستگاه اتوبوس و ون مناسب سازی شده در ناوگان سامانه حمل و نقل ویژه جانبازان و معلولان اشاره کرد و گفت: «با وجود آنکه این تلاش‌ها انجام شده ولی این ناوگان نیازمند به روز شدن و نو شدن است. البته چنین سازو کاری برای حمل و نقل برون شهری تعریف نشده و همواره گردشگری معلولان با ناهمواری مواجه است.»
به گزارش CHN، ماده 2 قانون جامع حمایت از معلولان، «کلیه وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و موسسات و شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی» را موظف کرده است تا «در طراحی، تولید و احداث ساختمان‌ها و اماکن عمومی و معابر و وسایل خدماتی به نحوی عمل نمایند که امکان دسترسی و بهره‌مندی از آنها برای معلولان همچون افراد عادی فراهم نماید.» طبق ماده 4 همین قانون «معلولان می‌توانند در استفاده از امکانات ورزشی، تفریحی، فرهنگی و وسایل حمل‌ونقل دولتی (مترو، هواپیما، قطار) از تسهیلات نیم‌بها بهره‌مند گردند.»
این درحالی است که به گفته شیخ قرایی از آنجایی که هواپیمایی جمهوری اسلامی تنها نهاد دولتی است که واجد شرایط این قانون می‌شود، این تنها بخش گردشگری است که به معلولان تخفیف 50 درصدی می‌دهد.
به گفته او، باید شرایطی فراهم کرد که تمام مراکز تفریحی و گردشگری خود را موظف به توسعه گردشگری معلولان بدانند نه آنکه از روی ترحم به این قشر از جامعه بنگرند. معلولان به ترحم نیاز ندارند بلکه توجهی مسئولانه و استاندارد را خواستارند.
گزارش : معصومه دیودار
