مراقبت و محافظت از غذا در برابر فساد مواد غذایی در حفظ سلامت وپیشگیری از بروز بیماری ها اهمیت بسزایی دارد .در این مقاله به نکات مهمی در زمینه مراقبت از مواد غذایی و کنسرو ها اشاره می کنیم :
هرگز مواد غذایی که هر یک از نشانه های فساد و خرابی را دارند مزه نکنید . قبل از باز کردن شیشه ها با دقت به همه آنهانگاه کنید .در برآمده و متورم شده ویا شیشه و ظرفی که نشتی دارد ویا مواد درون خود را پس می دهد ،نشانه فساد مواد غذایی می باشد.
وقتی در شیشه و یا ظرف را باز می کنید ، به دیگر علایم فساد و خرابی مواد غذایی(مانند کپک،ویا بوی بد وزننده)توجه کنید .مواد غذایی کنسرو شده فاسد باید دور انداخته شوند ،به شکلی که هیچ انسان ویا حیوانی به آن دسترسی نداشته باشد .گوشت ها ،مواد غذایی دریایی وسبزیجات با اسید یته پایین فاسد شده باید قبل از دور انداخته شدن شناسایی و سموم موجود در آنها نابود شود .
حفظ و نگهداری غذا برای برنامه ها و رژیم های مخصوص غذایی
حفظ و نگهداری مواد غذایی در منزل برای افرادی که در حال پرهیز ازمصرف نمک یا شکر هستند امکانپذیر می باشد.با استفاده از روش های ساده که نیازی هم به شکر یا نمک ندارند، می توانید ارزش مواد غذایی را حفظ نمایید .اگر شخصی از مصرف شکر پرهیز می کند،می تواند از مواد غذایی خشک شده ویا میوه هایی که به جای شیره قند ،در آب یا آبمیوه کنسرو یا منجمد شده اند استفاده نمایند .استفاده از شکر در کنسرو سازی و یا انجماد تنها به خاطر اثر آن در طعم وترکیب مواد غذایی مورد نیاز می باشد.دستو رالعمل های بسیاری وجود دارند که شکر لازم ندارند یا به مقدار کمی احتیاج دارند .شکر وسیله اصلی برای درست کردن مرباها وژله ها می باشد که مواد غذایی را به طرزی سالم و بهداشتی نگهداری می کند .این مواد غذایی ومحصولات برای کسانی که رژیم کم شکر دارند مناسب نیست . به هر حال ژلاتین های گیاهی مخصوص با دستور العملهای خاص برای تهیه مرباها و ژله هایی بدون شکر اضافی طراحی شده اند.
همچنین حفظ و نگهداری مواد غذایی در منزل ،برای افرادی که در حال پرهیز از مصرف نمک می باشند ممکن است .نمک استفاده شده در کنسرو سازی ،انجماد یا خشک کردن مواد غذایی تنها برای طعم ویا حفظ رنگ و کیفیت آن می باشد .
نمک سود کردن مخصوصا وقتی با تخمیر همراه باشد ،معمولا نیاز به نمک دارد تا اثر نگهدارندگی را در مواد غذایی حفظ نماید .هنگام تهیه مواد غذایی نمک سود شده اگر در طرز تهیه آن فقط به نمک نیاز بود ،نمی توانید ماده دیگری را جایگزین نمک کنید ،اما اگر سرکه به اضافه یک یا دو قاشق چایخوری نمک نیاز داشت می توانید نمک را حذف کنید.
چند راه ساده برای نگهداری غذا و مواد غذایی
انواع مختلف موادغذایی برای نگهداری و محافظت از نفوذ و پیشرفت باکتری ها نیازهای متفاوتی دارند .در اینجا نکات مهمی را ذکر می کنیم که در حفاظت از شما وخانواده مفید می باشند:
نگهداری سبزیجات
الف-سبزیجات را باید در یخچال نگهداری کرد .سیب زمینی،پیاز وسیر را در جای خنک ،تاریک وبا تهویه هوا نگهدارید،اما لازم نیست این مواد غذایی در یخچال نگهداری شوند .اگر گوجه فرنگی دریخچال نگهداری نشود ،طعم بهتری خواهد داشت .گوجه فرنگی بریده شده باید در یخچال نگهداری شود .
ب-سبزیجات رادر قسمت جا میوه ای در کیسه های پلاستیکی نگهدارید تا از هدر رفتن رطوبت و ارزش غذایی آنها جلو گیری شود،اما بادمجان وفلفل دلمه ای باید در جا میوه ای نگهداری شوند ،زیرا درون کیسه های پلاستیکی عرق می کنند .پس باید آنها را بیرون از کیسه در جا میوه ای نگهداشت .قارچ ها را نیز درون یک پاکت کاغذی بگذارید و بعد داخل جا میوه ای قرار دهید .
نگهداری میوه ها
الف -سیب وتوت باید همیشه در یخچال نگه داری شوند تا حد اکثر تردی و تازگی خود را حفظ نمایند .میوه ها ی تابستانی و صیفی جات( هندوانه،خربزه وطالبی )باید در جای گرم نگهداری گردند تا برسندو سپس داخل یخچال گذاشته شوند .انگور ومیوه هایی که هنوزکال هستند وخوب نرسیده اند را می توان درون کاسه یا ظرف میوه داخل آشپزخانه قرار داد تا برسند.
ب- مرکبات در دمای اتاق خوب می مانند ،مگر اینکه هوا خیلی گرم باشد که در این صورت می توانید آنها را داخل یخچال نگه داری نمایید.موزها را نیز
باید در اتاق با هوای خشک نگهداری کنید .ممکن است در صورت نگه داری در یخچال پوست موز سیاه شود (البته ممکن است قسمت گو شتی موز هم هنوز
خوب وسالم باشد).
نگهداری محصولات لبنی
همیشه تاریخ انقضا ء لبنیات(مخصوصا شیر)را چک کنید .هرگز شیری را که 2 یا 3 روز از تاریخ مصرف آن گذشته ،نخرید.به طور کلی شیر قبل از تاریخ انقضا شروع به تولید بوی بد می کند، حتی اگر شما آن را در یخچال نگهداری کنید.
نگهداری غذای منجمد شده
الف-مواد غذایی را در ظرف در بسته منجمد کنید و اگر از فروشگاه مواد غذایی منجمد شده تهیه می نمایید،آنها را داخل ظروف در دار ودر بسته نگهدارید تا به منزل برسید .اگر یخ آنها در راه باز شد،دوباره در یخچال معمولی منجمد کنید .تکه های بزرگ یخ غشاء سلولی مواد غذایی باز شده را فرم می دهد ،ولی به مواد غذایی مفید آن اجازه خارج شدن می دهد.غذاهای منجمد را به صورت منجمد نگه دارید تاکیفیت آنها حفظ شود ،زیرا وقتی یخ مواد غذایی باز می شود، باکتری ها شروع به فعالیت می کنند .
ب-گوشت تازه ،مرغ وماهی همیشه مقداری باکتری به همراه خود دارند ،بنابر این باید همیشه آنها را در جای سرد نگهداری نمود .سرعت رشد باکتری در یخچال آهسته می گردد، ولی در دمای اتاق این سرعت افزایش می یابد .پختن گوشت این باکتری ها را نابود می کند .گوشت،ماهی(غذاهای دریایی)ومرغ رادر قسمت جا گوشتی یخچال نگهدارید و مراقب باشید که مواد غذایی و محصولات گوشتی خام در تماس با دیگر مواد غذایی درون یخچال نباشند.باید آنها رادر انتهایی ترین قسمت یخچال نگهداری کرد تا آبی که از بسته بندی این مواد گوشتی می چکد، دیگر مواد غذایی یخچال را آلوده نکند.
پ-اطمینان حاصل نمایید که ماهی یا دیگر گوشت های دریایی خوب بسته بندی شده اند و هر چه سریع تر هم استفاده می شوند .اگر پس از دو روز استفاده نکردید آنها را دور بریزید واستفاده نکنید.اگر قصد منجمد کردن گوشت ،گوشت های دریایی ویا مرغ را دارید آنها را با بسته بندی مخصوص فریزری بخرید وبه محض خریدن به منزل بیاورید و هر چه زودتر منجمد نمایید.تخم مرغ ها را نیز در یخچال وترجیحا با کارتون مخصوص خودشان نگهدارید،زیرا این کار علاوه بر جلوگیری از فاسد شدن تخم مرغ،از هدر رفتن آب و رطوبت تخم مرغ از طریق پوست آن نیز جلو گیری خواهد کرد.
نگهداری دیگر محصولات غذایی
اجازه ندهید غذای حیوانات خانگی با غذای شما تماس پیدا کند .مواد غذایی انباری (غذاهای کنسرو شده)باید در جای تاریک مانند کمد ،کابینت یا انباری نگهداری شوند .روغن ها را هم دور از نور مستقیم نگهدارید.
منبع:دنیای تغذیه 95