راههای انتقاد بدون دلخوری

در موقعیت های مختلف گاهی ناچار به انتقاد کردن از دیگران هستید. باید همه تلاش خود را به کار بندید تا انتقادتان سازنده باشد تا بر فرد مورد نظر تاثیر بگذارد. در اینجا به راهکارهایی اشاره می کنیم که به شما کمک خواهد کرد. انتقاداتی ارائه کنید که نه آنقدر بی فایده و بیهوده باشد و نه باعث رنجش فرد مقابل شود، اما در عوض تاثیر گذار بوده و باعث پیشرفت و اصلاح او شود.
*خصوصیات شخصی فرد را نادیده بگیرید:اگر می خواهید انتقاد شما سازنده و تاثیرگذار باشد، باید تا می توانید از دخالت دادن خصوصیات شخصی فرد مورد نظر خودداری کنید. اگر بخواهید در انتقادتان صرفاً به نقص های او اشاره کنید، تصور خواهد کرد که قصد خوارکردن شخصیتش را دارید و توجهی به حرف ها و انتقادتان نخواهد کرد و علاوه بر این که از شما کینه به دل خواهد گرفت، به قول معروف انتقادتان را از یک گوش می گیرد و از گوش دیگر بیرون می کند. با این که دشوار است اما باید تلاش کنید تا می توانید شخصیت فرد را از کارش جدا کنید.
*انتقاد خود را با بیانی مناسب مطرح کنید:استفاده از لغات و اصطلاحات مربوط به مطلب مورد نظر باعث تخصصی تر شدن آن خواهد شد. در این جدی ترین و مهم ترین انتقادها را به بهترین شکل بیان کرد. اگر جملات خود را با «به نظرم می آید که...» یا «شاید من اشتباه می کنم، اما...» شروع کنید، انتقادتان غیرمغرضانه تر و مؤدبانه تر به نظر خواهد رسید.
*به واقعیات مستقیم اشاره کنید:فایده انتقاد سازنده در مستقیم و رک و راست ارائه کردن واقعیات است. هیچ چیز به اندازه نادرست بودن حقایق ارائه شده در انتقاد شما، آن را خراب نمی کند. یکی از بهترین راه های گفتن حقایقی که با بحث نمی توان آن را مطرح کرد، از طریق انتقاد است. حقایق و واقعیات می توانند انتقاد شما را سازنده تر کنند و به طرف مقابل اجازه نخواهد داد از زیر آن شانه خالی کند.
*احساسات خود و طرف مقابل را تحت کنترل بگیرید:نباید اجازه دهید احساساتتان باعث بی اعتباری انتقادتان شود. علاوه بر این باید توجه تان به احساسات طرف مورد انتقاد نیز باشد تا باعث خجالت و رنجش او نشوید.
*به این توجه کنید که چه می توان کرد، نه چه انجام شده:به فرصت هایی برای پیشرفت و اصلاح اشاره کنید و از بیان کمبود و نقصان ها بپرهیزید. مثبت جلوه دادن انتقادتان باعث خواهد شد که مؤدبانه تر و مؤثرتر به نظر آید. معمولاً اگر به افراد راهکارهایی برای پیشرفت و اصلاح ارائه کنید تاثیر بیشتری بر آنها خواهد گذاشت تا این که فقط اشکالات کارشان را به آن ها گوشزد کنید.
*خود را جای طرف مقابل بگذارید: خود را جای فرد مورد نظر بگذارید و ببینید با شنیدن چنین انتقادی چه احساسی پیدا خواهید کرد. این در طبیعت انسان هاست که در برابر انتقادات حالت تدافعی بگیرند، حتماً خود شما نیز همین طور هستید.
*به جای استفاده از نظرات شخصی از استدلال و منطق استفاده کنید:هر نوع انتقادی معمولاً با یک مشکل مواجه است که می توانید آن را از بین ببرید. فقط باید همیشه به خاطر داشته باشید انتقاداتی که بر پایه دلیل و برهان باشند، کمتر مورد بحث قرار می گیرند. دفاع در مقابل منطق و برهان برای همه دشوار است. پس به جای دخالت دادن نظرات شخصی خودتان، بهتر است از دلایل عقلی استفاده کنید تا تاثیرگذارتر باشد.
*برای جواب گرفتن باید فرصت بدهید: بهتر است بین طرح انتقادات خود کمی سکوت کنید تا فرد مقابل نیز فرصت دفاع از خود را پیدا کند. باید به او اجازه دهید برای کار خود توجیه بیاورد. این کار باعث می شود که او توجه بیشتری به انتقادات شما ابراز کند و دستپاچه نشود.
منبع:نشریه راه موفقیت، شماره 17.