مَر تاریک در دامنه کوه بیستون و در شمال غربی مَرخِر قرار دارد. این غار در حد فاصل دامنه و دیواره ای مرتفع واقع شده و مشرف بر یک سکوی طبیعی است. غار مَر تاریک 25 متر عمق و حدود 80 متر مربع مساحت دارد و به صورت دالانی عمیق و کم عرض است که در انتها به محوطه نسبتاً بازتری ختم می شود. دهانه غار به سمت جنوب شرقی باز می شود و به همین دلیل در طول روز تا عمق چند متری آن در معرض روشنایی و گرمای آفتاب قرار می گیرد. محور اصلی غار در عمق چند متری با زاویه تقریباً90 درجه به سمت راست منحرف می شود و در نتیجه دالان اصلی غار در تاریکی قرار گرفته است. البته این وضعیت سبب شده که درون غار در فصل زمستان گرمای مطلوبی داشته باشد.
مَر تاریک اولین بار در سال 1365 توسط فریدون بیگلری شناسایی و بررسی گردید و در سال 2004 میلادی توسط هیأت مشترک ایران و فرانسه مورد کاوش قرار گرفت. از این غار آثار زیادی مربوط به دوره پارینه سنگی میانی بدست آمد که عبارتند از: ابزار سنگی، استخوان های انسانی و جانوری. ابزار سنگی از سنگ های مختلفی همچون ژاسب ، چِرت ، کوارتزیت و یک نمونه سنگ آهکی ساخته شده اند. مصنوعات سنگی مَر تاریک شامل خراشنده ها، سوراخ کننده، اسکنه، تراشه، تیغه و سنگ های مادر است که ویژگی صنعت موستری را دارا هستند.
به دلیل فقر داده های باستان شناسی هنوز نمی توان به طور دقیق اقتصاد ساکنان مَر تاریک را بازسازی کرد. باید خاطر نشان کرد که طی کاوش های باستان شناسان استخوان جانورانی چون ماهی، خفاش، موش، پستانداران حشره خوار بدست آمده است. بعلاوه استخوان و دندان انسان نیز بدست آمده که احتمالا ًمتعلق به انسان های نئاندرتال است. با توجه به فقدان داده های مادی ادوار جدیدتر به نظر می رسد که مَرتاریک پس از پارینه سنگی میانی متروک شده است.
