وقتی طبیعت گردی در ایران گم می شود

تهران – ایرنا – ایران سرزمینی بزرگ با طبیعتی شگفت انگیز است؛ به هر منطقه ای از این سرزمین که پا می گذاریم دیدنی های منحصر به فردی روبروی ما قرار می گیرد اما به نظر می رسد جای طبیعت گردی به معنای درست آن در گردشگری ما خالی است.

از کرانه های دریای خزر تا سواحل نیلگون خلیج فارس از مرزهای شرق تا مرزهای غرب کشور همه جا را مناظر سرسبز و کویر فرا گرفته است.

سرزمینی که می توان در آن جنگل های انبوه و کویرهای خشک و بی آب و علف را یکجا به نظاره نشست. کشوری که بیش از 800 کیلومتر در شمال و 1600 کیلومتر در جنوب کرانه آبی و ساحلی دارد همه از زیبایی های خیره کننده این سرزمین حکایت می کند.

26 پناهگاه زنده حیات وحش، 495 گونه پرنده، بیش از 7هزار گونه گیاهی، در حدود 325 گونه آبزی، با 93درصد ذخیره ماهیان خاویاری جهان و 19 موزه منابع طبیعی تنها گوشه هایی از این شگفتی ها است.

در کنار این ظرفیت های اعجاب انگیز 2هزار چشمه معدنی مفرح ترین لحظات را برای گردشگران فراهم می کند ظرفیتی که اگر به درستی مورد توجه قرار گیرد سود فراوانی عاید کشور خواهد شد.

سواحل زیبای خزر، دریاچه ارومیه (بزرگ ترین دریاچه شور جهان)، دریاچه هامون (یکی از شیرین ترین دریاچه جهان) و وجود بهترین پیست های اسکی دنیا با بیش از 7 ماه پوشش برفی از جمله زیبایی های ایران است.

گر چه نام ایران در ردیف 5 کشور برتر دنیا به لحاظ جاذبه های طبیعی قرار گرفته است ولی در فهرست 100 کشور نخست جهان از نظر تعداد گردشگر و درآمد حاصل از گردشگری، نامی از کشورمان به چشم نمی خورد.

در این شرایط سهم گردشگری ایران در تولید ناخالص ملی در حدود 0.07 درصد و درآمد هر فرد ایرانی از صنعت گردشگری تنها 2.5 دلار است.

با این وضعیت طبیعت گردی می تواند به کمک گردشگری ایران بیاید تا به این صنعت رونق بخشد. در زمان حاضر صنعت طبیعت گردی در ایران به مانند سایر شاخه های گردشگری از وضعیت مناسبی برخوردار نیست.

هم اکنون در خوشبیانه ترین حالت حدود چهار میلیون گردشگری خارجی از ایران دیدن می کنند که بیشتر این جهانگردان پس از ورود به ایران از آثار تاریخی و باستانی کشور بازدید می کنند.

به باور کارشناسان طبیعت گردی در ایران باتوجه به ظرفیت های منحصر به فرد کشور سالانه می تواند میلیون ها گردشگر را به خود جذب کند و از این طریق به رونق این مناطق منجر شود.

این کارشناسان می گویند شناسایی این مناطق در کنار ایجاد امکانات و تسهیلات گردشگری از جمله موضوعاتی است که باید برای رشد طبیعت گردی به آن توجه کرد.

** حفظ محیط زیست حلقه مفقوده طبیعت گردی

طبیعت گردی هر چند در برخی از نقاط کشور به صورت کمرنگ صورت می گیرد اما بی توجهی به حفظ محیط زیست همچنان از چالش های بزرگ این نوع گردشگری است.

رها کردن انواع زباله در طبیعت زیبا حاصل یک روز طبیعت گردی برخی از ما است. رها کردن این زباله ها به محیط زیست آسیب جدی می رساند عملی که سرانجام به تخریب محیط زیست منجر می شود.

یک کارشناس گردشگری در این باره می گوید: هر گشت و گذاری در طبیعت، طبیعت گردی به معنای استاندارد و علمی آن محسوب نمی شود.

وی می افزاید: متأسفانه برخی افرادی که به دل طبیعت می روند نه تنها برای حفظ محیط زیست کاری نمی کنند بلکه بیشتر فعالیت های آن ها سبب تخریب و صدمه به محیط زیست می شود. چنان که با ورود و خروج آن ها به یک منطقه، گاه صدمات جبران ناپذیری به طبیعت وارد می شود.

او گفت: ما فکر می کنیم گشت و گذار در طبیعت یعنی این که یک روز تعطیل به منطقه ای خوش آب و هوا در دشت یا کوهستان برویم و با کندن شاخه ها و درختان آتشی تهیه و غذایی درست کنیم. بعد هم با به جا گذاشتن کلی زباله و آشغال آنجا را ترک کنیم. در حالی که به طور قطع هدف از گردشگری طبیعت این نیست.

* بهشت گردشگری در دل کویر

بسیاری از ما فکر می کنیم طبیعت گردی یعنی مسافرت به مناطق سرسبز؛ ولی واقعیت و ظرفیت طبیعت گردی فقط گردش در این مناطق نیست.

شاید برخی از ما تصور می کنند که کویر و سرزمین های بی آب و علف هیچ ظرفیتی برای گردشگری ندارد در حالی که اینطور نیست و این مناطق مملو از دیدنی های خاص خود است.

می توان در دل کویر امکانات عظیم گردشگری ایجاد و آن را به بهشت گردشگران تبدیل کرد واقعیتی که اکنون در برخی از نقاط کشور از جمله منطقه بیابانک کشور درحال وقوع است.

پورنگ پورحسینی کارشناس طبیعت گردی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار فرهنگی ایرنا گفت: امروز در بسیاری از مناطق کشور و بخش بزرگی از فلات ایران، گردشگری و طبیعت گردی در اولویت است.

وی به اصطلاح طبیعت گردی و بوم گردی اشاره کرد و گفت: طبیعت گردی یک سفر عام است اما بوم گردی سفری مسئولانه به مناطق مختلف بوده که به حفظ محیط زیست و رفاه جامعه میزبان منتهی می شود.

این کارشناس افزود: توسعه این نوع گردشگری یکی از روشهای توسعه پایدار در محیط های بکر طبیعی و کمتر توسعه یافته است.

وی گفت: هم اکنون یک ساختار ملی تحت عنوان کمیته ملی طبیعت گردی برای سیاستگذاری، هدایت و حمایت از فرایند توسعه این نوع گردشگری وجود دارد که قرار است فعال تر شود.

پور حسینی با اشاره به اینکه این ساختار در استان ها در جایگاه خود قرار دارد افزود: باید زمینه های تعامل این ساختار با مراکز مرتبط بیشتر فراهم آید تا در توسعه پایدار این شاخه گردشگری موثر واقع شود.

وی گفت: باید دید تعامل این مراکز با یکدیگر چقدر در افزایش گردشگران و توسعه گردشگری موثر است و خروجی آن چه میزان در رشد اقتصاد مقصد تاثیرگذار بوده است.

این کارشناس گردشگری با بیان اینکه مناطق مختلف کشور از جمله نقاط کویری ایران مملو از جاذبه های گردشگری است، افزود: اکنون در منطقه ای به نام بیابانک ( نزدیک دامغان) یک ظرفیت عظیم گردشگری ایجاد شده که به تعبیری می توان از آن به عنوان بهشت گردشگران نامید.

پورحسینی تصریح کرد چنانچه این ظرفیت گردشگری در این منطقه تعطیل شود تمام منطقه از حیز انتفاع خواهد افتاد.

وی گفت: این ظرفیت گردشگری در دل کویر سوزان پدید آمد و باید این اتفاق در همه نقاط کشور رخ دهد.

این کارشناس در باره توسعه طبیعت گردی در ایران گفت: توسعه طبیعت گردی عزم نظام است و دولت یازدهم نیز خیلی زیاد روی آن تاکید دارد و من به اقدامات این دولت خوشبین هستم.

با اینحال برای سفر به طبیعت باید برنامه داشت و ضوابط را رعایت کرد در این صورت اگر طبیعت گردی در قالب تورهای یک یا چند روزه برنامه ریزی شود به رونق گردشگری منجر می شود.

ارایه آموزش های لازم برای حفاظت از محیط زیست یک ضرورت است زیرا هم محیط زیست از آسیب دور می ماند و هم زندگی مردم محلی کمتر دچار اختلال خواهد شد.