تاریخ خبر : 1392/11/13 – تهران-ایرنا-سینما و تلویزیون به دلیل جذابیت های بصری بالا و توانایی قابل توجه در جلب مخاطب یکی از ابزارهای مهم در معرفی جاذبه های گردشگری است که بهره گیری از آنها نیازمند برنامه ریزی دقیق و مدیریت صحیح است.
اثرگذاری عمیق برنامه های تلویزیونی و سینمایی در جهان بدون مرز کنونی سبب شده است تا سیاستگذاران عرصه های فرهنگی و اقتصادی به دنبال تسخیر این فضا برای ترویج فرهنگ، آداب و رسوم، معرفی کالاهای تجاری و دستیابی به بازارهای جهانی در تمامی عرصه ها باشند. بر همین اساس داشتن شبکه ی رسانه ای قوی برای هر جامعه در جهت نیل به اهداف خود چه در سطح داخلی و چه در سطح خارجی، ضروری به نظر می رسد.
رشد و توسعه صنعت گردشگری به عنوان یکی از درآمدسازترین صنایع برای کشور از این مساله جدا نیست.
کارشناسان حوزه ی گردشگری در این زمینه معتقدند که معرفی جاذبه های گردشگری طبیعی، فرهنگ و آداب و رسوم از طریق ساخت مستند و فیلم های تاریخی و فرهنگی روش بسیار موثر و کم هزینه ای نسبت به سایر روش های جذب گردشگر در سراسر دنیا محسوب می شود.
تبلیغات و به تصویر کشیدن جاذبه های گردشگری به منظور جذب گردشگر زمانی معنا می گیرد که سازندگان و صاحبان این صنعت، کالایی برای عرضه داشته باشند.
ایران، رنگین کمان اقوام، کشور چهار فصل، سرزمین پدیده های طبیعی با منظره های بهشت گونه، چیزی در جذب گردشگر کم ندارد؛ اما همه ی این قابلیت ها زمانی به سرمایه های ارز آور و پول ساز برای کشور تبدیل می شوند که با قرار گرفتن در قاب مستند و فیلم به بازار جهانی عرضه و توجه گردشگران سراسر دنیا را به خود جلب کنند.
به تصویر کشیدن زیبایی ها و قابلیت های یک منطقه در فیلم ها، سریال ها و مستندها یکی از ابزارهای جذب هر چه بیشتر گردشگران داخلی و خارجی است. ساخت فیلم های تاریخی و تمدنی، مستندهای طبیعت و حیات وحش به شکلی حرفه ای و حضور در بازارهای گردشگری بین المللی کمک شایانی در جهت توسعه ی گردشگری ایران می کند.
ترکیه کشوری است که از این ابزار به خوبی در ساخت سریال هایش استفاده کرده است. به تصویر کشیدن تاریخ و مناظر طبیعی در سریال های تاریخی و داستانی از روش هایی است که این کشور برای معرفی هر چه بیشتر تاریخ، آداب و رسوم و مناظر طبیعی اش برگزیده است و توانسته است میلیون ها بیننده در سراسر جهان را به خود جلب کند.
بررسی نقش تولیدهای تلویزیونی و سینمایی ایران در معرفی ظرفیت های گردشگری و جذب گردشگر از سراسر جهان، مقوله ای است که لازمه اش هماهنگی ارگان هایی نظیر سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، صدا و سیما و جامعه ی فیلم و مستندسازان است.
فعالان عرصه ی مستندسازی ایران، کمبود بودجه، ناهماهنگی میان سازمان های مربوط، نداشتن برنامه ی مدون در سازمان میراث فرهنگی و به کارگیری نیروهای غیرمتخصص در این سازمان را از مهمترین مشکل های فیلم سازی و مستند سازی در خدمت صنعت گردشگری ایران بیان می کنند.
البته در این میان عده ای از مستندسازان با وجود سختی ها و چالش های پیش روی خود، تولیداتی را برای معرفی طبیعت، تاریخ، مردم و حیات وحش ایران تهیه کرده اند که با ظهور در عرصه های بین المللی توانسته اند موفقیت هایی را نیز کسب کنند.
با وجود این، تقویت سرمایه گذاری صنعت گردشگری در این حوزه نیازمند بررسی دقیق تر و شناخت هر چه بیشتر فضا و چالش های پیش رو در عرصه ی رسانه ای است.
در همین ارتباط گروه پژوهش های خبری ایرنا به مصاحبه با مستندسازان گردشگری طبیعت ایران پرداخته است تا ضمن آگاهی از جایگاه فعلی تولیدهای سینمایی و تلویزیونی ایران در سطح بین المللی، مشکلات این حوزه و نیز راهکارهای عملی برای به خدمت درآوردن محصولات سینمایی و تلویزیونی در راستای توسعه صنعت گردشگری ایران را بررسی کند.
چالش های پیش رو
موفق نبودن ایران در جذب گردشگر از راه ساخت مستندها و تولیدهای تلویزیونی و حضور نیافتن تولیدهای اندک در بازاراهای بین المللی حکایت از کاستی ها و چالش هایی دارد که لازمه ی از میان برداشتن این مشکلات، آگاهی از آنها است.
به اعتقاد کارشناسان این حوزه، در حال حاضر به رغم برخورداری ایران از نعمت ها و جاذبه های گردشگری فراوان، وضعیت کشورمان در ساخت تولیدهای سینمایی و تلویزیونی با هدف جذب گردشگر مناسب نیست و تا حدی می توان گفت کشور در ساخت اینگونه تولیدها نه تنها در عرصه ی خارجی بلکه در عرصه ی داخلی نیز بسیار عقب است.
«داود فروغی» تهیه کننده و مستندساز در گفت و گو با گروه پژوهش های خبری ایرنا با اشاره به ضعف شدید ایران در تهیه ی تولیدهای هنری برای جذب گردشگر گفت: علت این امر را باید در نظر مدیران سازمان میراث فرهنگی جست و جو کرد و باید از آنها پرسید که اهمیت جایگاه ساخت فیلم و مستند برای جذب گردشگر از نظر آنها چیست؟
فروغی همچنین کمبود بودجه را مشکل دیگر عرصه فیلم سازی و مستندسازی عنوان کرد و گفت: به رغم اینکه مستندسازی و معرفی ایران به دنیا یکی از دغدغه های فیلم سازان و مستندسازان است اما حمایت کافی و لازم از مستندسازی که طرح پیشنهادی خود را به سازمان مسوول ارایه می دهد، صورت نمی گیرد و در این صورت است که تعداد ساخت اینگونه مستندها کاهش پیدا می کند و وضعیت کنونی را رقم می زند.
«محمدعلی اینانلو» مستندساز حوزه ی گردشگری طبیعت و فعال محیط زیست نیز در گفت و گوی با گروه پژوهش های خبری ایرنا نبود بازاریابی تخصصی، کمبود بودجه و بی برنامگی سازمان میراث فرهنگی را از مهمترین چالش های مطرح در عرصه ی فیلم سازی در راستای جذب گردشگر عنوان کرد.
به گفته ی وی نبود مدیریت کارآمد، دانا و طولانی مدت دولتی و کمبود یا نبود نیروهای متخصص در بخش های میانی سازمان میراث فرهنگی از مهمترین معضل های فعلی در این بخش است.
اینانلو مشکل اصلی را نشات گرفته از بخش های مدیریت میانی دانست و گفت: مدیر ناکارآمد و غیرمتخصص در بخش میانی توانایی بررسی طرح های پیشنهادی و ارجاع به مدیر بالادستی خود را ندارد و همین، قدم اول شکست طرح های پیشنهادی برای جذب گردشگر است.
اینانلو همچین درباره ی کمبود بودجه تصریح کرد: مشکل دیگر در اختیار نگذاشتن بودجه کافی برای امور تبلیغاتی است؛ در حالی که طرح های پیشنهادی بسیار زیاد است اما ارایه ی بودجه و حمایت کافی از سوی مسوولان سازمان میراث فرهنگی در این خصوص صورت نمی گیرد. این در حالی است که به دلیل برخورداری ایران از جاذبه های گردشگری فراوان می توان در کوتاه ترین زمان، تولیدهایی را تهیه کرد.
اینانلو که بیش از 15 سال است که مستند معروف «ایران جهانی در یک مرز» را به روی آنتن شبکه ی بین المللی «جام جم» می برد، از بی توجهی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نسبت اینگونه تولیدها انتقاد کرد و گفت: زمانی که سازمان میراث فرهنگی سفارش دهنده تولیداتی در راستای خدمت به صنعت گردشگری می شود، مانند هر سفارش دهنده ی دیگری، باید هزینه هایی را بپذیرد؛ به معنای دیگر باید سفارش دهنده باشد نه مصرف کننده؛ در حالی که در زمان حاضر سازمان جهانگردی مصرف کننده اینگونه فیلم ها است؛ تلویزیون وظیفه ندارد که برای سازمان جهانگردی فیلم تهیه کند.
راهکارها
تهیه لیستی در مورد جاذبه های گردشگری ایران کار ساده ای نیست. تنها نگاهی به جاذبه های تاریخی، طبیعی و فرهنگی یک شهر از ایران تاییدیه ای بر این ادعا است که ایران چیزی برای تبدیل شدن به بزرگترین قطب گردشگری کم ندارد.
اما نکته ی اساسی چگونگی معرفی، به تصویر کشیدن و عرضه جهانی این نعمت ها است. راهکارهایی که تنها با شناخت و درک صحیح معضل ها و مدیریت آنها امکان پذیر است.
لزوم به کارگیری نیروهای متخصص از زمان تولید یک فیلم یا مستند تا حضور در بازارهای جهانی و ورود گردشگر به ایران، استفاده از نیروهای متخصص و مدیران کارآمد در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، تبلیغات و اطلاع رسانی صحیح، لزوم تدوین برنامه ی مشخص و منظم برای ساخت تولیدات با هدف توسعه صنعت گردشگری، تامین بودجه و حمایت از طرح ها از سوی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و لزوم برنامه ریزی صدا و سیما و ارتباط با شبکه های بین المللی برای پخش تولیدات از راهکارهای عملی مطرح شده در این حوزه، از سوی فعالان عرصه ساخت مستند است.
محمد علی اینانلو در این زمینه به پژوهشگر ایرنا گفت: مشتری زمانی مراجعه می کند که بازاریابی صورت گرفته باشد؛ تا زمانی که بازاریابی صورت نگرفته است، نباید انتظار مشتری انبوه برای کالا داشت. یکی از ابزارهای مهم بازاریابی نیز تبلیغات و اطلاع رسانی است؛ علت بدون مشتری بودن صنعت گردشگری ایران نبود بازاریابی، تبلیغات و اطلاع رسانی درست است که در این میان بخشی از مشکل ها نیز به تلویزیون، ساختار فیلم ها و نشان دادن زیبایی ها و رنگ ها بازمی گردد.
بنا به گفته ی این مستند ساز، از لحظه ی ساخت یک مستند گروه هایی مانند مستندساز، تهیه کننده و کارگردان حرفه ای با دانش بالا، نیروهای متخصص در رابطه با سنجش نیاز بازار و بازاریابی جهانی، متخصصان تورگردانی و نیروهایی در رابطه با سنجش میزان رضایت گردشگر و رفع کم و کاستی ها وارد کار می شوند که هماهنگی و تخصص این گروه ها در نهایت منجر به عرضه یک کالای موفق و جذب گردشگر خارجی می شود.
داود فروغی هم از نگاهی دیگر، در این زمینه مسوولیت هایی را متوجه سازمان صدا و سیما ساخت و گفت: پخش رایگان اینگونه مستندها از سوی شبکه های صدا و سیما می تواند نقش بسزایی در افزایش ساخت این نوع کارها داشته باشد.
وی همچنین حضور در جشنواره های بین المللی، سرمایه گذاری شرکت ها و اماکن خصوصی مرتبط در این باره را یکی دیگر از راهکارهای افزایش تولیدات جذب گردشگر دانست.
سازنده ی مستند «یخچال های طبیعی ایران» همچنین بیان داشت: سازمان صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید به دنبال مذاکره با شبکه های پربیننده دنیا باشند تا بتوان از این راه ایران به جهانیان معرفی کرد.
صنعت گردشگری در زمان حاضر بیشترین درآمد ملی در سطح جهانی را به خود اختصاص داده است. با نگاهی کوتاه به خاصیت ارزآوری این صنعت برای اقتصاد کشور و وجود ابزارها و لازمه های مورد نیاز برای توسعه هر چه بیشتر آن؛ می توان دریافت که رشد و شکوفایی صنعت گردشگری تنها نیازمند نقطه ی شروعی است که آن هم با برنامه ریزی و مدیریت مسوولان مربوط قابل حل است.
همچنین با توجه به قابلیت های گرشگری ایران از یک سو و حضور مستندسازان و فیلم سازان حرفه ای از سویی دیگر برای ساخت تولیداتی که ایران را آنطور که شایسته است به جهانیان معرفی کند، می توان گفت بسترها و زمینه های لازم برای رشد و توسعه این صنعت مهیا است و تنها برنامه ریزی دقیق می تواند ثروتی انبوه برای ایران به ارمغان آورد.
*از: فرشته ذبیحیان (گروه پژوهش های خبری)
