چگونه از دام بیماری‌های قلبی و عروقی رهایی یابیم؟

امروزه بیماری‌های قلبی و عروقی عامل 25 تا 45درصد از کل مرگ و میرها در جهان است و نیز اولین عامل مرگ و میر و پنجمین عامل از کارافتادگی و ناتوانی انسان‌ها، به حساب می‌آید و پیش‌بینی می‌شود با توجه به روند کنونی تا سال 2025 میلادی بیشتر از 35 تا 60درصد از موارد مرگ و میر در جوامع مختلف را بیماری‌های قلبی و عروقی تشکیل دهند.
هر سال حداقل 20میلیون نفر از حملات قلبی جان سالم به در می‌برند که نیازمند مراقبت‌های پزشکی مداوم و پرهزینه هستند.
کارشناسان معتقدند تغییر سبک و شیوه زندگی و گرایش افراد به عادات نامناسب غذایی، شیوع گسترده‌ای پیدا کرده است و مهم‌ترین عوامل خطر در کشورهای در حال توسعه عبارتند از مصرف دخانیات، فشار خون بالا، مصرف الکل، کلسترول بالای خون، افزایش وزن، مصرف کم میوه و سبــزیجات، نبود فعالیت‌های فیزیکی مناسب بدنی و مصرف داروهای غیرمجاز.
آنان همچنین می‌گویند بسیاری از بیماری‌های قلبی ـ عروقی با کنترل عوامل اصلی خطر، قابل پیشگیری‌ است. در کشورهای پیشرفته با توجه به خسارات وسیع اقتصادی و انسانی ناشی از این بیماری، برنامه‌ریزی و پیگیری‌های مستمر از اوایل دهد 1960 میلادی به منظور کنترل عوامل خطر قلب و عروق به عمل آمده است. در این کشورها برنامه کنترل و پیشگیری بیماری‌های قلبی و عروقی در قالب یک عزم ملی با استراتژی و اهداف زمان‌بندی مشخص و تأمین منابع انسانی اعمال شده، به نحوی که میزان مرگ و میرهای ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی، کاهش چشمگیری داشته است.
در کشور ما نیز برنامه پیشگیری از این مرگ و میرها از طریق تلفیق تلاش‌های ساده و کم‌هزینه در سطح ملی با کاهش عوامل مهم خطرآفرین مانند فشار خون و کلسترول بالا، چاقی و استعمال دخانیات به اجرا درآمده است.

رتبه سوم بیماری‌های قلبی و عروقی
 

دکتر باقر لاریجانی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا با بیان این که بیماری‌های قلبی و عروقی مقام سوم را در مرگ و میر بیماران دارد، می‌گوید: بعد از بیماری‌های روحی و روانی و حوادث، بیماری‌های قلبی و عروقی مقام سوم را در مرگ و میر افراد دارد، به طوری که هر سال عمر مفید یک و نیم میلیون نفر از مردم را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
وی می‌افزاید: متاسفانه سونامی بزرگی از شیوع بیماری‌های قلبی و عروقی در راه است که اگر با آن مقابله نشود، در آینده نزدیک با روند گسترش این نوع بیماری‌ها مواجه خواهیم شد.
دکتر لاریجانی با تأکید بر این که باید برای خدمات قلب و عروق در کشور برنامه روشنی داشته باشیم، اظهار می‌دارد: اگر بخواهیم توسعه همه‌جانبه در حوزه‌های سلامت ایجاد کنیم، باید همه جنبه‌های آن را نظیر آموزش، پژوهش و درمان را در برنامه‌ریزی‌ها لحاظ کنیم و سرمایه‌گذاری‌های عظیمـــی را برای مبارزه با این بیماری‌ها، انجام دهیم.
او با اشاره بر نقش جدی بیمارستان‌ شهید رجایی در کنترل و درمان بیماری‌های قلبی و عروقی کشور، این مرکز را مأمنی برای بستری بیماران قلب از سراسر کشور می‌داند و می‌گوید: با توجه به افزایش مراجعه بیماران از مناطق مختلف کشور به بیمارستان شهید رجایی، میزان خدمات‌درمانی ارائه شده در آن بیش از ظرفیت بیمارستان صورت می‌گیرد، که برای حل این مشکل باید چاره‌اندیشی شود.

شیوع بیماری‌های‌ قلبی در کشور
 

دکتر طاهره سماوات ـ متخصص قلب و عروق و سرپرست اداره قلب و عروق وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در مورد شیوع‌ بیماری‌های قلبی در کشور به گزارشگر روزنامه اطلاعات می‌گوید: آخرین بررسی‌ها نشان می‌دهد که حدود 39درصد از مرگ‌ها در کشور، به علت بیماری‌های قلبی و عروقی است که عوامل خطر آن هم عبارتند از فشار خون بالا، دیابت، چاقی و اختلالات چربی خون و نیز به اصطلاح ریسک فاکتورهایی مانند کم‌تحرکی، مصرف دخانیات و تغذیه نامناسب، عوامل خطر را تشدید می‌کنند.
دکتر سماوات می‌افزاید: حدود 3/17درصد از جمعیت کشور از 15 تا 64 سال مبتلا به فشار خون هستند و این در حالی است که اگر بخواهیم آمار افراد بالای 64 سال را در نظر بگیریم، تعداد کسانی که به فشار خون مبتلا هستند، بسیار بیشتر می‌شود.
بررسی‌ها نشان می‌دهد معمولاً حدود 30درصد از افرادی که بین سنین 60 تا 70 سال هستند، فشار خون دارند و قریب به 70درصد افراد بالای 70 سال نیز از فشار خون رنج می‌برند.
این متخصص قلب و عروق در مورد آمار اضافه‌وزن و چاقی می‌افزاید: اضافه‌وزن و چاقی افراد در کشور ما، به‌خصوص در خانم‌ها بالا است، تا آنجا که بیش از 50درصد از خانم‌های ایرانی اضافه وزن دارند. همچنین 7/16درصد افراد جامعه نیز قند خون بالا دارند.
از سوی دیگر بیش از 50درصد از افراد جامعه که بین 15 تا 64 ساله هستند، تحرک کافی ندارند. زندگی کم‌تحرک صرف‌نظر از این که باعث به وجود آمدن بیماری‌های زیادی می‌شود، منجر به چاقی می‌شود و چاقی هم زمینه‌ساز دیابت و فشار خون است.نکته مهم این است که معمولا‌ً تنها یک عامل مهم خطر در فرد وجود ندارد، بلکه یک گروه از عوامل خطر در افراد دیده می‌شود.
برای همین اگر یک عامل خطر‌زا وجود داشته باشد، یک درصد باعث ایجاد بیماری‌های قلبی می‌شود، ولی زمانی که عوامل خطر‌زا یک مجموعه می‌شوند، اثرات بیماری چندبرابر افزایش می‌یابد، به طوری که گاهی از 100درصد هم بیشتر می‌شود.
به گفته دکتر سماوات، بررسی‌ها نشان داده است فردی که دیابت دارد، با مشکل فشار خون و اختلالات چربی هم روبرو است و اگر چاق هم باشد، این عوامل خطرساز، او را با سرعت بیشتری به سمت بیماری‌های قلبی و عروقی می‌برند. ضمن آن که باید به این نکته توجه کنیم فردی که دیابت آشکار پیدا می‌کند، دچار مشکلات زیادی خواهد شد. به عنوان مثال یک فرد دیابتی که دارای اختلالات انسولینی است و ممکن است به انسولین مقاومت نشان دهد و نتواند سطح گلوگز را در خون به خوبی نگه دارد، ابتدا لوزالمعده و پانکراس تلاش می‌کند که این احساس کمبود را مرتفع کند، اما بعد از مدتی به جایی می‌رسد که دیگر نمی‌تواند این وظیفه را انجام دهد و خودش نارسا می‌شود. که در این صورت بیمار با 2 مشکل مقاومت به انسولین و کمبود ترشح انسولین روبه‌رو می‌شود.
زمانی که فرد به مقاومت به انسولین مبتلا شده باشد سیستم قلب و عروق کرونر او تحت تأثیر قرار می‌گیرد و بیماری‌ در او به وجود می‌آید.

ارزیابی سلامت
 

سرپرست اداره قلب و عروق وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی همچنین یادآوری می‌کند: ما نباید این تصور را از خودمان داشته باشیم که همیشه سالم هستیم و نیازی به آزمایش نداریم.
باید به فکر خودمان باشیم و سلامت خودمان را ارزیابی کنیم زیرا بسیاری از بیماری‌ها به اصطلاح خفته هستند و زمانی آشکار می‌شوند که بیماری عوارض خودش را بجا گذاشته است.
ما باید چاقی را کنترل کنیم، اضافه وزن قابل کنترل است و اگر برنامه‌ریزی درست و اصولی و فعالیت‌های بدنی به میزان حداکثر نیم ساعت در روز داشته باشیم می‌توانیم وزنمان را ثابت نگاه داریم.
باید تغذیه‌مان را مناسب کنیم و با یک متخصص تغذیه مشورت کنیم باید طرز غذا پختمان را اصولی کنیم تا بتوانیم ابتلا به بیماری‌ها را به تعــویق بیندازیم. باید مهارت‌های زندگی را یاد بگیریم و استرس‌هایمان را کنترل کنیم.
به هر حال زندگی ماشینی استرس‌زا است و افراد را تحت فشارهای روحی و روانی قرار می‌دهد. از این رو باید یاد بگیریم که با این شرایط کنار بیاییم، زیرا که استرس زمینه‌ساز یکسری عوامل خطرزا مانند فشار خون است و به همین دلیل در صورت نیاز باید به روان‌پزشک مراجعه و با استرس‌ها مقابله کنیم.
ما فراموش کرده‌ایم قلبی داریم که مهربانانه 24 ساعته کار می‌کند و باید مراقب آن باشیم. متاسفانه کارهای روزمره و سختی زندگی باعث شده است که از سلامت خودمان غافل بمانیم. شعار روز جهانی قلب عبارت است از «دنیای سالم، خانه سالم و قلب سالم». منظور این است که اگر می‌خواهیم قلب سالمی داشته باشیم باید در خانـــه‌ای زندگی کنیم که زمینه‌های سلامت در آن فراهم باشد، باید آرامش و تغذیه مناسب وجود داشته باشد و در این شرایط است که قلب هم سالم می‌مــــاند. این یک شعار ایده‌ال است و هر یک از ما به تنهایی می‌توانیـــم علاوه بر این که سلامت خودمــان را تضمین کنیم و به سهم خود در تامین سلامت اجتماعی نیز نقش داشته باشیم.

پیشگیری از بیماری‌های قلب و عروق
 

موضوع مهم دیگر در مورد بیماری‌های قلبی و عروقی پیشگیری از ابتلا به آنها است. دکتر سماوات در این باره می‌گوید: ما باید یاد بگیریم که از ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی پیشگیری کنیم و در صورت مبتلا شدن، بدانیم که چگونه باید با بیماری برخورد کنیم و در برابر آن، چه رفتاری داشته باشیم؟ باید علایم بیماری‌های قلبی را بشناسیم تا اگر خدای ناکرده یکی از نزدیکان ما دچار این عارضه شد، بدانیم باید چکار کنیم و چگونه به کمک احیای قلب او بشتابیم؟ احیای قلبی کار بسیار ساده‌ای است و باید این کار را یاد بگیریم و مردم نیز باید آن را از ما بخواهند، تا به آنها آموزش دهیم.خیلی وقت‌ها فرد دچار درد در قفسه سینه می‌شود و با خوردن عرق نعناع و یا نبات سعی در بر طرف کردن درد می‌کند، این در حالی است که افراد بخصوص اشخاص میانسال در چنین مواقعی باید به پزشک مراجعه کنند تا او قضاوت کند که آیا فرد مشکل قلبی دارد یا نه؟
در صورتی که بیمار دیر به پزشک رسانده شود، ممکن است قسمت زیادی از قلب او از بین برود و شخص دچار نارسایی‌های قلبی شود.

حملات قلبی
 

دکتر انسیه مشتاق ـ استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در مورد بیماری‌های قلبی به گزارشگر روزنامه اطلاعات می‌گوید: بیماری‌های قلبی و سکته‌های مغزی قاتلان شماره یک سلامت انسان نامیده می‌شوند و زندگی افراد مستعد را تهدید می‌کنند. بیماری قلبی و عروقی شامل مجموعه بیماری‌های قلبی و عروقی خونی است،‌زمانی که عروق بدن بخصوص شریان‌ها دچار سختی یا به اصطلاح تصلب شرائین می‌شوند، نمی‌توانند خون را به خوبی به نقاط مختلف بدن برسانند.
افزایش کلسترول در خون منجر به تشکیل پلاک‌های کوچکی می‌شود که با بزرگ شدن و تشکیل لخته عروق خونی را مسدود می‌کنند و یا از دیواره رگ‌ها جدا می‌شوند. زمانی که این لخته در عروقی قرار بگیرد که قلب را تغذیه می‌کند، باعث حملات قلبی می‌شود.
حملات قلبی معمولاً ناگهانی و شدید است و گاهی باعث زمین‌خوردن بیمار می‌شوند. بسیاری از حملات قلبی هم به آهستگی اتفاق می‌افتند و منجر به دردهای خفیف و ناراحتی‌های جزیی می‌شوند که دراین صورت افراد دیرتــــر به دنبال کمک می‌روند. دکتر مشتاق می‌افزاید: علایم معمول قلبی شامل احساس ناراحتی و درد در قفسه سینه (درد معمولاً در وسط قفسه سینه احساس می‌شود ولی پس از کمتر از چند دقیقه مقداری کاهش می‌یابد، ولی بار دیگر شروع می‌شود. این درد مانند احساس فشردگی در قفسه سینه است.
ناراحتی در بخش‌های بالایی بدن با علایمی مانند درد در هر دو بازو، پشت گردن و چانه و معده و تنگی نفس است. سایر علائم عبارتند از تهوع، تعریق سرد و احساس سبکی در سر.
نکته مهم اینجاست که در زنان بیشتر علائم تنگی نفس، تهوع و استفراغ و درد در پشت و چانه‌ها دیده می‌شود. در صورتی که شما و یا سایر افراد خانواده‌تان دچار این ناراحتی‌ها شوید، نباید بیش از 5 دقیقه منتظر بمانید، بلکه باید سریعا به پزشک مراجعه کنید.

ناراحتی‌های قلبی در زنان
 

این پزشک متخصص با اشاره به این مطلب که دردهای قلبی در زنان دیده نمی‌شود، می‌گوید: تشخیص بیماری قلبی در زنان کمی سخت‌تر از مردان است. درد قفسه سینه در زنان خیلی جدی گرفته نمی‌شود، چرا که درد بیشتر در شانه‌ها وجود دارد. علایم قلبی با روش‌های تشخیص مانند آنژیوگرافی مشخص نمی‌شود و دقت بسیاری از آزمایش‌های قلب زنان به اندازه دقت این آزمایش‌ها در مردان نیست.
همچنین تست ورزش و نوار قلب کمتر علایم قلبی را در زنان نشان می‌دهد و از این رو علایم دیرتر کشف می‌شوند و زنان بیشتر در معرض حملات قلبی و مرگ قرار می‌گیرند. به همین دلیل به زنان توصیه می‌شود، علایم و عوامل خطر بیماری‌های قلبی را بشناسند تا در تشخیص بیماری، به پزشک بیشتر کمک کنند.
معمولا تصور نمی‌شود که درد قفسه سینه در زنان مربوط به بیماری‌های قلبی باشد وعلایم معمول درد قلبی یعنی گرفتگی قفسه سینه و گسترش درد به بازوها و پشت در زنان وجود ندارد و بیشتر علایم غیرمعمول مانند شکایت از درد شکم، مشکلات تنفسی و احساس خستگی غیرقابل توجیه در آنان مشاهده می‌شود، درد قلبی در زنان بیشتر در شانه‌ها وجود دارد.
دکتر مشتاق می‌افزاید: افرادی که شرایط ابتلا به بیماری‌های قلبی را دارند، باید هر شش ماه یک بار تحت معاینه‌های دوره‌ای قرار گیرند تا در صورت وجود هر نشانه‌ای از بیماری‌ قلبی یا تنگی عروق، به موقع درمان شوند. بعضی بیماری های مرتبط با دریچه‌های قلب در اطفال یا در دوران نوجوانی، خود را نشان می‌دهند که این افراد باید همیشه تحت نظر باشند تا عوارض بیماری کاهش یابد.
اگر هر فرد روزانه نیم ساعت تند راه برود، احتمال ابتلای او به بیماری‌های قلبی 20 درصد کم می‌شود. سیگار نکشیدن، مصرف نکردن غذاهای چرب و کنترل چربی و فشار خون، احتمال ابتلاد به بیماری های قلبی را تا 50 درصد کاهش می‌دهد.

توصیه‌هایی برای داشتن قلب سالم
 

سیگار نکشید: خطرناک‌ترین عامل ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروق، سیگار است. اگر سیگاری هستید، همین الان آن را ترک کنید.
شناسایی عوامل خطر: اگر یک عضو نزدیک خانواده مانند پدر، مادر، خواهر یا برادرتان، بیماری قلبی داشته است یا دارد، شما در معرض خطر بیماری قرار دارید. بیماری‌های سخت مانند دیابت، خطر بیماری‌های قلبی را در افراد افزایش می‌دهد. از این رو اگر در این رده قرار دارید، مراقب سلامت خود باشید.
کنترل کلسترول و فشار خون: حداقل سالی یک بار کلسترول و فشار خون خود را کنترل کنید و اگر اعداد آن‌ها بالا بود، با پزشک مشورت و آن را کنترل کنید.
تمرینات مرتب ورزشی: قلبتان به حداقل 20 دقیقه ورزش 3 بار در هفته نیاز دارد. نوع ورزش هم زیاد مهم نیست و می‌تواند قدم‌زدن یا دویدن باشد. اما در پایان این 20 دقیقه باید نفس نفس بزنید و عرق کنید.
منبع:http://www.ettelaat.com
ارسال توسط کاربر محترم سایت :hasantaleb