تغذیه در اسلام (مبتنی بر آیات و روایات )(۲)

پرخوری و کم خوری
 

همان گونه که می دانید پرخوری و چاقی احتمال ابتلا به بیماری های مزمن مانند بیماری های قلبی - عروقی، افزایش چربی های خون، فشار خون بالا، دیابت، ناراحتی مفاصل و ... را افزایش می دهد. همچنین باعث می شود فرد از نظر ظاهری دارای هیکلی نامتناسب شود که هنگام حضور در جمع افراد، از نظر روانی دچار اضطراب و ناراحتی گردد.
آیین اسلام نیز انسان را از پرخوری نهی و اعتدال در خوردن غذا را توصیه کرده است. در این مطلب تعدادی از روایات و احادیث مربوط به پیامبر اسلام (ص) و امامان شیعه را برای شما آورده ایم که همگی بر کم خوری تاکید می کنند. البته منظور از کم خوری که در این روایات آمده، لاغری نیست، بلکه منظور مصرف غذا به قدر نیاز و احتیاج بدن (متعادل) است تا فرد دارای بدنی سالم و تندرست باشد، زیرا در حال حاضر بعضی افراد جوان به منظور داشتن هیکلی لاغر (به اصطلاح مانکنی) خیلی کمتر از حد نیازشان غذا می خورند که این کار باعث می شود دچار کمبود مواد مغذی شده و در آینده به مشکلات جسمی مانند پوکی استخوان، کم خونی، سر درد مزمن، ضعف، سرگیجه و ... مبتلا می شوند.
با توجه به احادیث و روایات زیر می توان گفت اگر هر فرد واقعا به توصیه های بهداشتی و سلامتی قرآن و ائمه عمل می کرد، میزان ابتلا به بیماری ها و مشکلات جسمی و روحی خیلی کمتر از این بود.

مذمت پرخوری در احادیث و روایات
 

رعایت اعتدال در خوردن غذا و کم خوری غیر از تاثیر بر سلامت جسمی افراد، بر سلامت روحی آنها نیز موثر است. در اینجا تاثیرات جسمی کم خوری را برای شما بیان می کنیم. امیدواریم با توجه به این رهنمودهای گرانقدر، همواره از جسمی سالم و روحی پر نشاط برخوردار باشید.
پیامبر خدا (ص): «اگر ساکنان خانه ای به مقدار کم غذا بخورند، خانه شان نورانی می گردد» ( المعجم الاوسط، ج 5 ، ص229، ح 5165 عن ابی هریره، کنزالعمال، ج3، ص391، ح 7093).
پیامبر خدا (ص): «هرکس که خداوند را بسیار تسبیح گوید و به بزرگی یاد کند و در عوض به مقدار کم بخورد و بیاشامد و بخوابد، فرشتگان مشتاق او می شوند» (تنبیه الخواطر ، ج 2، ص 116)
امام علی (ع) - در حکمت های منسوب به ایشان-: «زندگی را برای خوردن مخواه، بلکه خوردن را برای زندگی بخواه»(شرح نهج البلاغه، ج 20، ص 333، ح 824).
امام علی (ع) در حکمت های منسوب به ایشان-: «عاقل را بایسته است که به هنگام شیرینی غذا، تلخی دارو را نیز به یاد داشته باشد» (شرح نهج البلاغه، ج 20، ص 272، ح 149).

فواید کم خوری:
 

الف- سلامت تن
 

پیامبر خدا (ص): «مادر همه داروها، کم خوری است» (الواعظ العددیه، ص 213).
امام علی(ع): «کم خوری، مانع بسیاری از بیماری های جسم می شود» (غرر الحکم، 6768، عیون الحکم و المواعظ ، ص 370 ، ح 6248).
امام علی (ع): «خوراک را کم کن تا بیماری را کم کنی»( غرر الحکم، ح 2336) .
امام علی (ع): «هر کس خوراکش کم باشد، دردهایش نیز کم است» (غرر الحکم ، ح 8409، عیون الحکم و المواعظ ، ص 455 ، ح 8220)
امام علی (ع): «کم خوری، مایه گرامی داشتن بیشتر خویش است و سلامت را بیشتر استمرار می بخشد» ( غررالحکم، ح 6819، عیون الحکم و المواعظ، ص 370 ، ح 6240).
امام علی (ع): «هر کس در خوردن به کم بسنده کند، سلامتش بیشتر می شود و اندیشه اش به سامان می رسد» ( غرر الحکم، ح 8803، عیون الحکم و المواعظ، ص 437، ح 7559).
امام علی(ع): «سلامت تن، از کمی غذا و کمی آب است» (تحت العقول، ص 172، بشاره المصطفی، ص 25 کلا هما عن کمیل بین زیاد، بحار الانوار، ج 66 ، ص 425، ح 41)
اما رضا (ع): «اگر مردم در خوردن به کم بسنده می داشتند، بدن هایشان سالم بود» (بحارالانوار، ج 66، ص 425 ، ح 41) .
امام رضا (ع): «بدن همانند زمین پاک و آماده برای زراعت است که اگر در آبادانی و آب دهی به آن مراقبت شود، به گونه ای که آب، نه بیشتر از نیاز به آن برسد تا آن را غرق کند و نه از اندازه کمتر باشد تا آن را به خشکی گرفتار سازد، آبادانی اش استمرار می یابد و خرمی اش بیشتر می گردد و کشت آن برکت می یابد، اما اگر از آن غفلت شود، به تباهی می گراید و علف هرز در آن می روید. بدن چنین حکایتی دارد و تدبیر آن در خوراک و نوشیدنی، چنین است. [پس] سامان و سلامت می یابد و عافیت در آن، ریشه می گسترد. بنگر که چه چیز با تو و با معده ات سازگار است و تن تو با چه چیز نیرو می گیرد و چه خوردنی و نوشیدنی ای برای بدنت سالم تر است. همان را برای خویش مقرر بدار و خوراک خود گیر» (بحار الانوار، ج 62، ص 310).
امام علی (ع): «هر کس در خوردن به کم بسنده کند، سلامتی اش بیشتر می شود و اندیشه اش به سامان می رسد.»

ب- شادابی چهره
 

پیامبر خدا (ص):« برادرم عیسی، از شهری گذر کرد که در آن، مرد و زنی به یک دیگر فریاد می کشیدند». پرسید: «شما را چه شده است»؟
مرد گفت: «ای پیامبر خدا! این، زن من است و او را مشکلی نیست. زنی درستکار است، اما دوست دارم از او جدا شوم».
عیسی گفت: «به هر حال، به من بگو که او را چه می شود»؟
مرد گفت: «بی آنکه کهنسال باشد، چهره اش بی طراوت است».
گفت: «ای زن! آیا دوست داری دیگر بار، چهره ات پر طراوت شود»؟
زن گفت: «آری».
به او گفت: «چون غذا می خوری، از سیر شدن حذر کن، زیرا اگر غذا بر سینه سنگینی کند و از اندازه افزون شود، طراوت چهره از میان می رود».
آن زن، چنان کرد و دیگر بار، چهره اش طراوت یافت (بحارالانوار، ج 14 ، ص 320، ح 26).

ج - طول عمر
 

لقمان (ع): «اگر خوراک انسان اندک باشد، زیاد زنده می ماند» (المواعظ العددیه ، 71).
منبع:نشریه دنیای تغذیه- ش96