چگونه فناوری اطلاعات به یاری صنایع دستی می‌آید؟

تاریخ خبر : 1393/2/29 – گروه گردشگری: نقش و اهمیت صنایع دستی به عنوان هنری اصیل و بومی با جنبه‌های کاربردی مختلف از لحاظ هنری، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بر همگان آشکار است. نکته مهم و جالب توجه آن است که حتی اگر همه تاثیرات مثبت اقتصادی صنایع دستی را به کناری بگذاریم، این هنر ملی ایران به واسطه بازتاب ذوق سرشار، اندیشه خلاق و هنرمندان پرمایه ولی بی‌ادعا باید به صورت جدی و برنامه‌ریزی شده مورد حمایت قرار گیرد. در این میان نباید از نقش IT و ICT به عنوان ابزاری برای حفظ، معرفی، آموزش و بازاریابی صنایع دستی غافل شد زیرا فناوری اطلاعات و در کنار آن فناوری ارتباطات کمک بسیار زیادی به توسعه این هنر اصیل می‌کند.
الگوهایی در زمینه ICT و صنایع دستی
در جوامع سراسر دنیا، صنعتگران مستقل هنرها و صنایعی را خلق می‌کنند که منعکس‌کننده فرهنگ محلی، تاریخ و سنت است.
از دیدگاه تاریخی این صنعتگران اجناس فروشی‌شان را مستقیما به مصرف کننده‌های محلی، توریست‌ها و از طریق دلال‌ها به بازارهای صادراتی عرضه می‌کنند. بوتیک‌های لوکس صنایع دستی، گالری‌های هنری و به خصوص فروشگاه‌های وارداتی قیمت‌های بالایی را برای هنرها و صنایع سنتی پرداخت می‌کنند ولی برای رسیدن به این بازارها، صنعتگران محلی مجبور به‌کار کردن با دلالانی هستند که قیمت‌ها را تعیین می‌کنند. بنابراین صنعتگر محلی از یک سود جزئی برخوردار می‌گردد. با گسترش اینترنت و سایر تکنولوژی‌های اطلاعاتی و ارتباطی ICT اگرچه این صنعتگران برای شروع کار باید به این ابزارها دسترسی داشته باشند ولی به آنها یک جایگزین اقتصادی‌تری می‌دهد.
یکی از برنامه‌های کاربردی بی‌واسطه ICT در محدوده صنعتگری ایجاد فروشگاه‌های آنلاین است که از طریق اینترنت اجناس را به فروش می‌رسانند. در واقع، متداول‌ترین ICT قادر به بقای پروژه‌های صنایع دستی در تجارت الکترونیکی و برنامه‌های بازاریابی اینترنتی است. برنامه‌های مشهور زیادی محصولات نمونه را از صنعتگران در سراسر جهان عرضه می‌کنند، درحالی که سایت‌های کوچک‌تر بازارهایی با موقعیت مناسب که معمولا با پرورش مهارت‌ها و ساختار ظرفیتی به همراه یک انگیزه سود تجاری خالص است، ایجاد می‌کنند.

نمونه‌های بازاریابی اینترنتی
یک سایت صنایع دستی اینترنتی معروف Ecosandals.com است که توسط آمریکایی‌ها و کنیایی‌ها تاسیس شد. جالب است بدانید که این سایت جوانان با درآمد کم را که در محله‌های فقیرنشین نایروبی می‌باشند برای ساخت صندل از تایرهای استفاده شده ماشین آموزش می‌دهند. این کمپانی حدود 30 صنعتگر محلی را استخدام کرده که به عنوان بخشی از مزایای کار خود آموزش IT می‌بینند.
یک سایت پرطرفدار دیگر موسسه پلنگ برفی مانگولیا (Leopard Enterprises Mangolia Snow) است. فروشگاه آنلاین این سایت، صنایع دستی را می‌فروخت که به وسیله شبان‌هایی ساخته شده بود که متعهد به شکار نکردن پلنگ‌های برفی بودند. برای جبران این درآمد از دست رفته (درآمد حاصل از شکار) شبان‌ها در تولید صنایع دستی و بازاریابی آموزش می‌دیدند. وب سایت‌های تجارت الکترونیکی سنتیتر که به صنایع دستی کشورهای توسعه نیافته اهمیت می‌دهند شامل Eziba.com است.
Eshop Africa.com هنرها و صنایع غنا را می‌فروشد و مشوق صنعتگران خود برای یادگیری مهارت‌های اینترنتی در جهت کمک به آنها برای توسعه ایده‌های طراحی‌شان است. صنعت آفریقایی (African Craft) نیز فراهم آورنده اجرای شبکه‌ای و سرویس‌های تبلیغاتی همراه با برنامه‌ای برای تولید صنایع دستی با محبوبیت بیشتر در بین مصرف‌کنندگان است. صنایع جهانی تاکید بر صنایع کنیایی دارد، درحالی که بازارهای ECOMER طرفدار زیست محیطی صنایع دستی کنیایی هستند. مرکز تجاری جهانی محصولات خود را فقط به خرده فروش‌ها می‌فروشد، آنها نیز صنایع دستی را در بوتیک‌های مخصوصی در سراسر آمریکای شمالی توزیع می‌کنند. همچنین صنایع‌دستی هندی از طریق اینترنت بسیار قابل دسترس است. صندلی‌های مخصوص، ابریشم دستباف و حتی یک بازار تجارت الکترونیکی غربی امکان دسترسی مصرف‌کنندگان سراسر دنیا را به بازارهای دوردست فراهم می‌سازد.
به رغم اینکه امروزه صنایع دستی و سفرهای سنتی در جهان به ویژه در کشورهای آفریقایی به عنوان یکی از بخش‌های اشتغالزا مطرح است و حتی کشورهایی مانند کنیا، غنا و… از طریق ICT به فروش محصولات خود می‌پردازند اما در کشور ما با وجود 300 نوع صنایع دستی جایگاهی شایسته برای این مقوله نمی‌توان تصور کرد.
این در حالی است که صنایع دستی طی سالیان متمادی، چه در دوران رونق و شکوفایی و چه در دوره‌های رکود، هنگامی که با توسعه صنعت گردشگری همراه بود سهم شایسته و درخور توجهی در اقتصاد کشور و معرفی هنر ناب و خالص ایرانی و در نهایت زندگی اقتصادی و حیات فرهنگی ما داشته است. اگرچه با وجود تمامی مواردی که مطرح شد می‌توان امیدوار بود که صنایع‌دستی با کمک ICT و IT از توسعه کمی و کیفی مناسبی جهت دستیابی به اهداف خویش که همانا حفظ، احیا، آموزش و بازاریابی است برخوردار شود.
منبع:روزنامه دنیای اقتصاد