36 نکته درمانى
خوشبختانه نیش اکثر حشرات فقط خارش زیاد و مقدارى برجستگى ایجاد مىکند که طى یکى دو روز از بین مىرود. بنابراین در مواقعى که نیش حشرات جدىتر از یک خراش است، پزشکان توصیههاى زیر را دارند:
مگسها و پشهها
نیش این حشرات مزاحم، ممکن است باعث ناراحتى شما شود. کارهاى زیر را انجام دهید:
محل نیش را ضد عفونى کنید.
مگس و پشه مىتوانند باعث گسترش بیمارىها شوند. بنابراین محل نیش را کاملا با آب و صابون بشویید و از یک مادهى ضد عفونى کننده استفاده کنید.
به محل گزش، آسپیرین بمالید.
بعضى پزشکان، یک درمان غیر معمول با آسپیرین را براى توقف التهاب توصیه مىکنند. به محض گزش حشره، پوستتان را خیس کنید و یک قرص آسپیرین روى آن بمالید. این کار در کسانى که به آسپیرین حساس هستند، نباید انجام شود.
از خارش نجات پیدا کنید.
نیش مگسها و پشهها موجب تورم و خارش شدیدى مىشود که مىتواند سه یا چهار روز ادامه یابد. در این موارد، توصیههاى زیر را عمل کنید:
- آنتىهیستامین خوراکى.
- محلول کالامین.
- بستههاى یخ.
- نمک؛ آن را با آب مخلوط کنید و روى محل بمالید.
- جوش شیرین؛ یک قاشق چاى خورى از آن در یک لیوان آب حل کنید، یک تکه پارچه را در محلول بیندازید و روى محل گزش 20 - 15 دقیقه نگه دارید.
در پیشگیرى جدى باشید.
ممکن است شما بتوانید جلوى نیش زدن حشرات را بگیرید.
به یاد داشته باشید که هر چه هوا گرمتر باشد، پشهها و مگسها فعالترند. مخصوصا پشهها در مناطق مرطوب مثل آبگیرها و مردابها بسیار بیشترند. بعضى از آنها هم در غروبها اطراف چراغ بیرون خانه جمع مىشوند.
کلرید تیامین )نوعى ویتامین B(: به صورت خوراکى مصرف مىشود. این ویتامین B، باعث دفع حشرات از طریق حضور در پوست مىشود؛ البته این ماده ممکن است در بعضى افراد باعث خارش، کهیر و قرمزى شود.
روغن حمام: بعضى از روغنهاى حمام اثر دفع کنندگى دارند.
ضد آفتاب: به نظر مىرسد بعضى ضد آفتابها، خاصیت دفع کنندگى هم داشته باشند.
روى: بعضى پزشکان، مصرف روزانهى حداقل 60 میلىگرم روى را به عنوان مادهى دافع طبیعى توصیه مىکنند. البته باید بدانید که حداقل یک ماه طول مىکشد تا اثر روى، در بدن شما ایجاد شود.
کنهها
براى کنه مهم نیست که کدام جانور غذایش را تأمین کند. انسان، غذاى خوبى براى این حشره است. اگر یکى از این حشرات به شما چسبید، این کارها را مىتوانید انجام دهید:
حشره را بردارید.
کنهها مىتوانند آروارههاى ریز خود را درون پوست فرو ببرند و به قیمت از دست دادن زندگىشان آن را نگه مىدارند. تلاش براى دور کردن این حشره، مثل تلاش براى دور کردن یک مگس، هیچ فایدهاى ندارد و اگر تلاش کنیم به زور، این حشره را بکنیم، قسمتهاى دهانى این حشره در پوست مىماند و باعث عفونت مىشود.
در زیر، روشهایى براى شل کردن یک کنهى چسبیده آمده است:
دکتر لوسکامب مىگوید: با یک موچین به آرامى کنه را بیرون بکشید. مراقب باشید این کار را به سرعت انجام ندهید. اگر موفق نشدید، یک کبریت روشن، پشت کنه نگه دارید، شاید گرما باعث خارج شدن کنه شود. اگر موچین در دسترس شما نیست مىتوانید یکى از روشهاى زیر را امتحان کنید: تحریکش کنید. مىتوانید از لاک ناخن و یا قطره پارافین استفاده کنید. این مواد باعث بسته شدن منافذ تنفسى ریز کنه مىشوند.
روش بنفرادو را امتحان کنید: یک سوزن بزرگ بردارید و با شعلهى آتش آن را گرم کنید. طرف صاف تیغهى چاقو را زیر شکم کنه قرار دهید و نوک سوزن داغ را پشت جانور بگذارید، به طورى که حشره بین چاقو و سوزن کباب شود. هنگامى که پاهاى حشره به علت گرما، شروع به تکان خوردن کرد، تیغهى چاقو را نود درجه بچرخانید تا کنه روى سرش بایستد. با حفظ همان حالت قبلى، حشره را از محل چسبندگى به بالا بکشید.
محل را کاملا تمیز کنید.
هنگامى که کنه را جدا کردید، محل گزش را با آب و صابون بشویید. سپس از ید و یا دیگر مواد ضدعفونى کننده براى جلوگیرى از عفونت استفاده کنید.
هوشیار باشید.
اگر چه بیشترین میزان کنه در اوایل تابستان است، ولى از اول بهار تا پاییز، این حشرهها خطرناک هستند. هرگاه به مناطق جنگلى و یا پر گیاه حتى تپههاى پر از گیاه رفتید، احتیاطهاى زیر را به یاد داشته باشید:
- اگر مىخواهید بفهمید که آیا در یک منطقه، کنه وجود دارد، یک پارچه سفید را با نخ ببندید و آن را بین گیاهان و بوتهها بچرخانید، اگر کنهاى وجود داشته باشد به پارچه مىچسبد.
- اگر به یک منطقهى پر از کنه مىروید، پوست خود را کاملا بپوشانید.
- قبل از رفتن به رختخواب، بدن خود را به دقت وارسى کنید. بعضى از گونههاى این حشره، بسیار ریز هستند و ممکن است از چشم شما دور مانده باشند.
هشدار پزشکى
هوشیارى خود را حفظ کنید.
گاز گرفتگىها مىتوانند مشکلاتى را پیش بیاورند. براى مواجهه با این مشکلات، آماده و هوشیار باشید:
عفونت: محل گاز گرفتگى را مرتبا کنترل کنید. اگر قرمز، دردناک و یا گرم شده بود، احتمالا عفونتى در میان است، به دنبال کمک پزشکى باشید.
آسیب له کننده: بعضى مواقع گاز گرفتن یک سگ بزرگ باعث له شدن بدون پارگى پوست مىشود. ممکن است یک آسیب درونى اتفاق افتاده باشد. اگر سوزش و مورمور افزایش یابد و یا دست و پا تغییر رنگ دهند )براى مثال کبود شوند(، ممکن است آسیب ساختارى ایجاد شده باشد، در این صورت به پزشک یا بیمارستان مراجعه کنید.
هارى: هر حیوان خونگرم مىتواند ناقل هارى باشد.
تب نقطهاى کوههاى راکى: اگر کنهاى شما را گزیده است، ممکن است روى مچ یا قوزک پا یک قرمزى پدیدار شود و به بقیهى بدن گسترش یابد و به دنبال آن دچار تب شدید و سردرد وحشتناک شوید. این بیمارى مىتواند کشنده باشد، پس به محض ظهور این علایم به پزشک مراجعه کنید.
بیمارى لایم: این بیمارى نیز به وسیلهى کنه ایجاد مىشود. اگر درمان نشود، بسیار خطرناک خواهد بود. اما به راحتى مىتوان با آنتىبیوتیک، آن را از بین برد. علایم ممکن است تا چند هفته ظاهر نشود، بنابراین باید حواستان به محل گزیدگى باشد.
سگها و گربهها
مطالب زیر براى وقتى است که این دوستان چهار پاى ما، کمى رفتار غیر دوستانه از خود نشان مىدهند:
آسیب وارده را ارزیابى کنید.
در کوچکترین زخمها هم به پزشک مراجعه کنید.
محل گاز گرفتن را کاملا بشویید.
گزش حیوانات، مخصوصا گربهها ممکن است باعث انتقال عفونت شود؛ سپس زخم را کاملا با آب و صابون بشویید تا بزاق و دیگر آلودگىها پاک شوند. شستشو را پنج دقیقه ادامه دهید.
خونریزى را کنترل کنید.
حتى اگر خونریزى کوچکى هم وجود دارد، تمام زخمها را با یک گاز استریل ضخیم و یا یک تکه پارچهى تمیز بپوشانید. اگر بانداژ مناسب ندارید، دست خود را به دقت بشویید و زخم را به طور محکم فشار دهید. همچنین مىتوانید مقدارى یخ روى تکه پارچه روى زخم بگذارید. براى کنترل خونریزى مىتوانید محل زخم را بالاتر از سطح قلب خود نگه دارید.
محل زخم را پانسمان کنید.
هنگامى که خونریزى بند آمد، محل گاز گرفتگى را با باند استریل و یا پارچهى تمیز بپوشانید.
درد را کاهش دهید.
براى کاهش درد از آسپیرین یا استامینوفن استفاده کنید. اگر تورمى وجود دارد، محل زخم را بالا نگه دارید و از یخ استفاده کنید.
واکسن کزاز بزنید.
هر گاز گرفتگى به وسیلهى حیوانات مىتواند باعث کزاز شود. اگر بچه شما پنج تا هشت ساله است و واکسن او را نزدهاید، باید با مراجعه به پزشک و دستور وى، واکسن را بزنید.
منبع : دایرة المعارف پزشک خانواده ،گروه مولفان انستیتوسلامتی آمریکا
پی‌نوشت‌ها:
* انتشارات سپهر اندیشه - 1387