تاریخ خبر : 1393/04/11 – خبرگزاری میراث فرهنگی- گروه محیط زیست- امسال آب ورودی به هامون مطلوب بوده و به طور نسبی وضعیت آبی منطقه را بهبود داده است اما به نظر می رسد در غیاب هرگونه مدیریت منابع آبی در منطقه سیستان، ممکن است این دریاچه تا شهریور ماه دوباره خشک شود.
حقابه هامون، یعنی سهم آبی که توافق شده است این دریاچه از کشور افغانستان دریافت کند، 820 میلیون مترمکعب در سال است. این حقابه البته در سال های گذشته مورد موافقت قرار گرفته است که جمعیت منطقه سیستان بسیار کم تر بوده است. در حال حاضر اما در حدود 3 میلیون مترمکعب یعنی بیش از سه برابر حقابه، آب وارد هامون می شود.
با وجود چنین میزانی از آب ورودی انتظار می رود وضعیت منابع آبی منطقه، مطلوب باشد اما در عمل این گونه نیست. این عدم مطلوبیت بیش از هر چیز به دلیل نبود مدیریت در منابع آبی منطقه است. از نمونه های نبود این مدیریت، تلف شدن میلیون ها قطعه ماهی در رودخانه بهراب در حدود سه هفته پیش بوده است.
سه هفته پیش در مسیری حدود 10 کیلومتری از رودخانه بهراب، از رودخانه های منتهی به هامون میلیون ها قطعه ماهی تلف شدند. دلیل این اتفاق منحرف کردن آب از یکی از رودهای منتهی به این رودخانه بود.
«مجتبی نورا»، عضو سمن «بنیاد هامون» از نهادهای مدنی فعال در منطقه سیستان و بلوچستان در گفت و گو با CHN درباره آن چه در مورد تلف شدن ماهی ها اتفاق افتاد گفت: «در نبود آب ماهی ها تلف شده بودند و بوی وحشتناکی فضا را گرفته بود و مسوولان تلاش کردند با وارد کردن آب به رودخانه ماهی ها را بشورند.»
به نظر می رسد این کار در واقع پاک کردن صورت مساله بوده است هرچند به گفته نورا، نبود مدیریت منابع آب در منطقه از بزرگ ترین مشکلات است.
«نورا» در مورد وضعیت کنونی آب دریاچه هامون گفت: «به هر حال میزان آب ورودی مطلوب است اما با توجه به دمای بسیار بالا و وزش بادهای 120 روزه سیستان، به علاوه این که عمق دریاچه و رودخانه های منتهی به آن به دلیل لایروبی نشدن در سال های اخیر بسیار کم شده است، اگر هامون را به حال خود بگذاریم خشک می شود.» میزان تبخیر در سیستان سالانه 4 هزار میلی متر است.
به گفته او، لازم است که شیوه کشاورزی غرقابی در منطقه اصلاح شود و نیز مدیریت قرق انجام شود. مواردی دیده شده است که مردم محلی با وضعیت کنونی آب منطقه برنج می کارند یا آب رودخانه ها را منحرف می کنند تا زمین بایری به مرتع تبدیل شود و دام هایشان چرا کنند. از سوی دیگر نظارتی بر نیزارهای اطراف هامون که در واقع به عنوان سایه ای بر سر آب این دریاچه آن را از آفتاب و باد در امان می دارند، وجود ندارد.
نگرانی ها در مورد مدیریت منابع آبی در هامون در جایی است که تالاب دارای تعدادی نقطه بحرانی است که خشکی موجب می شود این نقاط به کانون هایی برای ایجاد ریزگرد تبدیل شوند.
امسال بعد از حدود 7 سال آب وارد هامون شد. گفته می شود طغیان و پرآبی هامون در دوره ای هفت ساله صورت می گیرد. در سال 86 نیز پس از 7 سال هامون پرآب شده بود.
تالاب بین المللی هامون متشکل از سه بخش است: اولی هامون پوزک است که 90 درصد آن در خاک افغانستان قرار دارد، دومی هامون صابری است که حدود 40 درصد آن در خاک افغانستان و 60 درصد باقیمانده در خاک ایران است و سومی هامون هیرمند است.
