بیایید با طبیعت آشتی کنیم
آیا به فواید استفاده از ظروف گیاهی(پوسیدنی) واقفید؟
کشور ما ایران، سرزمین زیبایی هاست. هر نقطه از این کشور از گذشته های دور همواره با زیبایی، ادب و فرهنگ عجین و فرهنگ اصیل آن در طول تاریخ زبانزد جهانیان بوده است. ما نیز برآنیم تا درمورد فواید استفاده از ظروف زیست تخریب پذیر (گیاهی) و مضرات استفاده از ظروف تخریب پذیر (پلاستیکی)، به تمامی کدبانوهای عزیزی که آنها هم به نوبه خود می توانند با استفاده بجا از ظروف گیاهی در زنجیره غذایی خانواده و با بیمه کردن سلامتی خود و عزیزانشان تأثیر بسزایی در حفظ و زیبایی این مرز و بوم داشته باشند، اطلاعاتی ارائه دهیم. دراین مقاله تلاش ما بر این است که با معرفی این نسل جدید از ظروف یکبار مصرف شما را هر چه بیشتر با مزایای استفاده از این ظروف آشنا کنیم؛ زیرا نقش ظروف در زندگی روزمره انسان ها غیر قابل انکار است و از مصارف ساده و پیش پا افتاده ای چون رفتن به یک پیک نیک گرفته تا مهمانی های بزرگ و مجلل را در بر می گیرد. طی چند دهه اخیر، استفاده از پلاستیک در صنعت بسته بندی مواد غذایی و ظرف یکبار مصرف افزایش قابل توجهی داشته و حجم بالای زباله های پلاستیکی غیر قابل بازیافت لطمات جبران ناپذیری به محیط زیست، منابع زنده و اکولوژی سیستم وارد آورده است؛ چرا که این زباله ها در خاک مانند عایق عمل می کنند و مانع تبادل هوا میان مولکول های خاک و تنفس طبیعی خاک می شوند و حتی در صورتی که پس از صدها سال تجزیه شوند، مواد نفتی به عنوان یک ماده اضافی در خاک باقی مانده و ترکیب طبیعی خاک را بر هم می زنند. از این رو اتحادیه اروپا هشدار داده که پوسته ای پلاستیکی در حال فرا گرفتن کره زمین است. از سوی دیگر، ظروف یکبار مصرف که در حال حاضر در کشور ما تولید می شوند، عمدتا از مشتقات استایرنی هستند که تماس طولانی مدت با مقادیر بسیار جزئی آن سبب بروز مشکلاتی از جمله خستگی، عصبانیت، مشکلات مربوط به خواب و همچنین بیماری های خونی و ژنتیکی (غیر عادی شدن کروموزوم ها) و نهایتا ایجاد سرطان می شود. لازم به توضیح است ، گاز هگزان که از مواد تشکیل دهنده ظروف با جنس فوم می باشد، در دمای بالا در مجاورت با غذای گرم آزاد شده و سبب بروز سردردهای شدید در انسان می شود. از این رو جایگزینی پلیمرهای زیست تخریب پذیر گیاهی که عمدتا" از نشاسته ذرت و گندم تهیه شده و در فرمول ساخت آنها هیچ نوع افزودنی شیمیایی استفاده نمی گردد، ضرورتی اجتناب ناپذیر خواهد بود. محصولات تولیدی توسط شرکت های داخلی با استفاده از پلیمرهای زیست تخریب پذیر تهیه می شوند که بین ماده غذایی و ظروف یکبار مصرف کنش و واکنش ایجاد نمی کنند و حداکثر ظرف مدت شش ماه همانند گیاهان در خاک می پوسند و به چرخه طبیعت باز می گردند. این ظروف نه تنها اثرات تخریبی مواد پلاستیکی را ندارند، بلکه باعث حاصلخیزی خاک نیز می شوند. به امید روزی که با بینشی صحیح و بالا رفتن سطح علم و آگاهی، استفاده از ظروف یکبار مصرف گیاهی را که دارای مزایایی همچون، تجزیه پذیری در مدت حداکثر شش ماه، صرفه جویی در مصرف انرژی، عدم انباشتگی در محیط زیست و کاهش هزینه های بازیافت، نداشتن تأثیرات سمی بر هم کنش مواد غذایی و ظروف، کمک به توسعه صنعت کشاورزی و از همه مهمتر حفظ سلامتی هستند، جایگزین استفاده از ظروف پلاستیکی که عامل بروز بیماری های خونی، ژنتیکی (مخصوص زنان باردار) و سرطان می باشند، کنیم و شاهد بالندگی خود در هدیه سبز طبیعت به نسل های آینده باشیم.
اینک با قاطعیت می توان گفت، جمهوری اسلامی ایران توانسته است در جهت حفظ محیط زیست، از آلاینده های بسیار مقاوم و پایدار در محیط زیست بکاهد و در این راه به ابزار ارزشمند آن، یعنی تکنولوژی ظروف یکبار مصرف گیاهی دست یابد.
این مسیر همچنان با قدرت در حال پیمودن است؛ چرا که گام بعدی، تولید محصولات مهمی چون پلیمرهای گیاهی شفاف و پلیمرهای گیاهی خوراکی است که ایران را پس از آمریکا در مقام دوم جهانی در این موفقیت بزرگ قرار خواهد داد. شایان ذکر است که این پلیمرهای گیاهی تماما از نشاسته ذرت، نشاسته گندم و موم طبیعی به دست می آیند و علاوه بر تکمیل چرخه تولید کشاورزی و تأمین نیازهای داخلی، سبب اشتغال و کارآفرنی شده و همچنین به عنوان محصولی با ارزش افزوده بالا می توانند به دیگر کشورهای جهان و بویژه کشورهای اسلامی نیز صادر شوند. با پیشرفت های به دست آمده، محصولات حاصل از پلیمرهای گیاهی به زودی قابل خوردن نیز خواهند بود و همچنین ظروف یکبار مصرف پس از استفاده و با توجه به ارزش بالای غذایی که در خود نهفته دارند، می توانند به عنوان خوراک دام و یا کود گیاهی مورد استفاده قرار گیرند و به آسانی بازیافت شوند.
در حوزه سلامت انسان این نکته حائز اهمیت است که اثرات بسیار خطرناک و سرطان زایی بالای ظروف پلاستیکی هنگام استفاده غذا یا نوشیدنی با دمای 50 درجه سانتیگراد و بیشتر، سبب گردیده است کشورهای پیشرفته به سرعت در پی جایگزین کردن ظروف یکبار مصرف گیاهی با ظروف پلاستیکی باشند.
در ذیل به تعدادی از مزایای کیسه های گیاهی زیست تخریب پذیر به صورت اجمالی اشاره می گردد:
*پلی اتیلن پس از استفاده در میان انبوه زباله ها قرار گرفته و تا سال های متمادی در محیط زیست پایدار است و تخریب نمی شود و معضلات زیست محیطی ایجاد می کند.
*علی رغم قیمت بالاتر تولید پلیمرهای زیست تخریب پذیر، چه بسا قیمت واقعی آنها بسیار کمتر از پلاستیک های سنتی است؛ زیرا بهای تخریب محیط زیست و هزینه بازیافت پس از تولید هیچگاه مورد محاسبه قرار نمی گیرد.
* کیسه های زیست تخریب پذیر پس از باز شدن و استفاده، ضایعات ارگانیک محسوب می شوند و می توان از آنها کمپوست (کود طبیعی) تهیه کرد و تجزیه آنها مواد سمی تولید نمی کند. این کیسه ها مشابه کیسه های پلاستیکی معمولی، اما مقاوم تر از آنها هستند.
*سالیانه 500 میلیارد کیسه پلاستیکی در جهان فروخته می شود.
* پلاستیک ها به سختی در طبیعت تجزیه می شوند و تجزیه شدنشان با آلودگی و واکنش های شیمیایی همراه است. پلاستیک ها بسته به نوع و ترکیبات شان بین 300 تا هزار سال در طبیعت می مانند و تجزیه نمی شوند.
*آنچه مسلم است باید الگوی استفاده از ظروف یکبار مصرف تغییر کند و این مهم تنها با حمایت دولت ها و با وضع قوانین حمایتی و تشویقی برای صنایع ظروف سازگار با محیط زیست امکان پذیر است.
روزانه 330 هزار تن انواع پلاستیک فقط در تهران دور ریخته و یا در کوه ها و دشت های اطراف پراکنده می شود. با یک حساب سر انگشتی می توان گفت که اگر فقط برای بسته بندی تغذیه کودکان تهرانی در دبستان ها از کیسه های پارچه ای استفاده کنیم، روزانه چهار میلیون کیسه پلاستیکی و در هفته 24 میلیون کیسه پلاستیکی کمتر دور ریخته خواهد شد!
*تهرانی ها سالانه 30 میلیون و 250 هزار دلار پلاستیک در مرکز دفن کهریزک زیر خروارها خاک دفن می کنند.
*بر اساس پژوهش ها ، مردم دنیا سالانه بین 500 میلیون تا ا تریلون عدد کیسه پلاستیک مصرف می کنند. سایت Reusablebags.com نیز مصرف سالانه ژاپن را 300 میلیارد کیسه پلاستیکی به ازای هر بزرگسال اعلام کرده است.
* زباله های مربوط به کیسه های پلاستیکی که از مواد نفتی درست می شوند، گرمای کره زمین را نیز افزایش می دهند.
* حدود 33 درصد از زباله های دنیا مواد پلاستیکی هستند که کیسه های پلاستیکی 7 درصد از این حجم را به خود اختصاص می دهند.
*کیسه های پلاستیکی از نفتی ساخته می شوند که ذخایر محدودی در دنیا دارد و کیسه های جدید که قابلیت استفاده مجدد را هم دارند، می توانند در استفاده بهینه و طولانی تر از نفت و کاهش آلودگی های نفتی نقش مهمی ایفا کنند.
منبع: نشریه دنیای زنان شماره 68