یک ضرب المثل چینی می گوید: اگر سه روز غذا نخورید، بهتر از آن است که یک روز از نوشیدن چای سبز محروم شوید.
مردم چین از دیرباز چای سبز را به عنوان یک نوشیدنی دارویی مصرف کرده و می کنند و به دلیل اهمیت ویژه این گیاه، اصول خاصی نیز برای تهیه آن دارند. به تازگی علاوه بر مردم چین، چای سبز در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران طرفداران فراوانی یافته است. دلیل اصلی این استقبال، آشنایی مردم دیگر کشورها با خواص درمانی این نوع نوشیدنی است. هر چند در مواردی توصیه و پیشنهاد مردم به یکدیگر، عامل اصلی مصرف برخی مواد غذایی یا نوشیدنی ها است، اما در مورد چای سبز علاوه بر توصیه دهان به دهان، پژوهشگران نیز خواص دارویی آن را تأیید کرده اند. نوشیدن روزانه سه تا چهار فنجان چای سبز مانع از ابتلا به بسیاری از بیماری ها می شود. پژوهشگران 25 مورد را به عنوان دلایل اصلی مصرف چای سبز می دانند.
گیاه چای، در آب و هوای گرم رشد می کند. برای تولید چای معمولاً برگهای کوچکتر و جوانتر انتخاب می شوند. در مجموع سه نوع چای وجود دارد: چای سیاه، چای سبز و چای اولانگ (نوعی چای چینی). مزیت چای سبز بر چای های دیگر این است که کمتر تحت تأثیر فرآیند قرار گرفته و ترکیبات موجود در آن پایدار باقی مانده است. چای سبز به عنوان یک ترکیب ضد سرطان و آنتی اکسیدان شناخته شده است. تحقیقات نشان می دهد که نوشیدن مرتب چای سبز می تواند در پیشگیری و درمان بیماری های لاعلاجی مثل سرطان بسیار مؤثر باشد.
بسیاری از خواص چای سبز مربوط به ماده ای به نام کاتچین است که فعالیت ضد اکسیدانی آن بسیار بالا بوده و نسبت به آنتی اکسیدان های معروفی چون ویتامین های C و E بسیار قویتر عمل می کند. نوشیدن چای سبز می تواند احتمال ابتلا به بیماری های مختلف را کاهش دهد؛ از بیماری های ساده باکتریایی گرفته تا بیماری های مزمنی چون بیماری های قلبی، سکته، سرطان، مشکلات دهانی دندانی، و ... گیاه چای گل بزرگی است که دارای برگهای همیشه سبز است و همانطور که اشاره شد، چای سبز بومی کشور چین است و در آن کشور بیش از پنج هزار سال مورد مصرف بوده است. امروزه چای در تمامی نقاط آسیا و بخش هایی از خاورمیانه و آفریقا نیز کشت می شود. چای سیاه تخمیر داده می شود و به اندازه چای سبز سالم نیست. چای سبز تخمیر داده نمی شود و چای اولانگ نیمه تخمیر شده است.
مروری بر خواص چای سبز
جلوگیری از بیماری های قلبی و عروقی
همچنین مصرف چای سبز می تواند از بروز بیماری های قلبی و عروقی جلوگیری کند. مصرف روزانه 5 فنجان یا بیشتر از این چای می تواند تا 61 درصد از بروز بیماری های قلبی بکاهد. وجود رادیکال های آزاد در سرخرگ می تواند منجر به بروز بیماری های قلبی عروقی شود. در حالی که کاتچین موجود در چای سبز قادر است از پوشش درونی سرخرگ در برابر رادیکال های آزاد محافظت کرده و به این وسیله از بروز بیماری های قلبی جلوگیری کند. در ژاپن با وجود اینکه استعمال سیگار بسیار رایج و معمول است، اما کم ترین آمار بیماری های قلبی در آنها گزارش شده است. همچنین از آنجائی که چای سبز موجب کاهش کلسترول بد LDL، تری گلیسیرید و فیبرینوژن پروتئینی در خون که در شکل گیری لخته خون نقش دارد می شود، به این وسیله قادر است آرترواسکلروز (سخت شدن سرخرگ ها) را مهار کند.
کاهش تری گلیسیرید
کاتچین موجود در چای سبز، فعالیت آنزیم لیپاز (آنزیم مسئول هضم چربی ها) پانکراس (لوزالمعده) را مهار می کند. در نتیجه، شکسته شدن چربی و تبدیل آن به اجزای قابل جذب با سرعت بسیار کمی صورت می گیرد. با توجه به اینکه افزایش تری گلیسیرید خون بعد از مصرف هر وعده غذایی یک ریسک فاکتور در بروز بیماری های قلبی است، مصرف یک فنجان چای سبز در بین وعده های غذایی روشی مناسب در کاهش تری گلیسیرید خون است.
ضد انعقاد
چای سبز منجر به رقیق شدن خون شده و از لخته شدن خون جلوگیری می کند. با مصرف گوشت و روغن های غیراشباع گیاهی مثل روغن ذرت و سویا، ترکیباتی در بدن ایجاد می شود که منجر به ایجاد پلاک های خونی می شود. در حالی که با مصرف چای سبز خون رقیق شده و از لخته شدن خون جلوگیری می شود. نکته دیگر این است که معمولاً بعد از حمله قلبی، پروتئین هایی در بدن تولید می شود که منجر به مرگ سلولی می شوند. در حالی که کاتچین موجود در چای سبز فعالیت این پروتئین را متوقف کرده و به این وسیله سکته های مغزی و قلبی را به حداقل رسانده و سرعت بهبود را افزایش می دهد.
کاهنده ی فشارخون
مصرف نیم تا 2/5 فنجان چای سبز در روز احتمال بروز پرفشاری خون را تا 64 درصد کاهش می دهد.
جلوگیری از دیابت
معمولاً با افزایش سن، قند خون هم کم کم بالا می رود؛ خصوصاً اگر به رژیم غذایی خود توجه کافی نداشته باشیم، وزن به مرور زمان بالا رفته و به دنبال آن احتمال بروز دیابت نوع 2 هم افزایش می یابد. مصرف روزانه 5 فنجان چای سبز می تواند از بروز دیابت جلوگیری کند. چای سبز قادر است از عوارض ناشی از دیابت همچون آب مروارید و بیماری های کلیوی هم به طرز شگفت انگیزی جلوگیری کند؛ همچنین چای سبز قادر است جذب روده ای گلوگز و چربی را کاهش دهد و به این وسیله منجر به کاهش وزن در فرد می شود. وزن افرادی که چای سبز مصرف می کنند 01 تا 81 درصد کم تر از افرادی است که چای سبز مصرف نمی کنند.
دیگر فواید
چای سبز قادر است از بروز سرطان جلوگیری کند. میزان شیوع سرطان هایی چون پستان، کولون، پوست، پانکراس و معده، در بین افرادی که چای سبز می نوشند، بسیار کمتر است. مطالعات حاکی از آن است که مصرف بیشتر چای سبز با کاهش بروز سرطان سینه ارتباط دارد. چای سبز همچنین قادر است کبد را سم زدایی کرده و از تجمع چربی در کبد جلوگیری کند. چای سبز نقص و کمبود استروژن را در دوران یائسگی جبران کرده و از پوکی استخوان جلوگیری می کند. در نهایت اینکه چای سبز منجر به ایجاد آرامش روح و روان شما می شود و در نتیجه مصرف عصرانه آن برای رفع خستگی توصیه می شود.
نگهداری و استفاده
برای تازه و معطر ماندن چای سبز بهتر است آن را در ظرفی تیره ریخته و در کابینتی به دور از نور و رطوبت قرار دهید. برای هر نفر یک قاشق مرباخوری چای سبز را در قوری ریخته و به ازای هر قاشق، یک لیوان آب با دمای 80 درجه (از آب جوش کمی خنک تر) به آن اضافه کرده در قوری را گذاشته و پس از 6 تا 7 دقیقه می توانید آن را مصرف کنید. یادآوری این نکته ضروری است که چای سبز مانند چای سیاه احتیاجی به دم کردن ندارد.
در نهایت اینکه به دلیل خواص فراوان چای سبز اکنون آن را در بسیاری از کشورهای جهان نه به عنوان یک نوشیدنی که به عنوان یک داروی گیاهی می شناسند و نوشیدن روزانه آن را توصیه می کنند.
منبع: نشریه بانو، شماره 31.