تاریخ خبر: 1393/05/18 – گروه گردشگری، فاطمه باباخانی : یافتن سرمایه‌گذارانی که حاضر به خرج‌کردن پول خود در صنعت گردشگری باشند یکی از دغدغه‌های سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری از همان آغاز به‌کار دولت یازدهم بوده است؛
از همین رو است که مسوولان سازمان در مصاحبه‌ها و سخنرانی‌های خود ضمن درخواست از سرمایه‌گذاران برای ورود به این عرصه به آنها نوید می‌دهند این صنعت برای کسانی که به آن ورود پیدا کنند، سود سرشاری را به همراه خواهد داشت. ارائه آمار درآمد گردشگری کشورهای مختلف و مقایسه آن با ایران که از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی بیشتری نسبت به آنها برخوردار است. در همین راستا صورت می‌گیرد. اینکه آیا زمین بکر گردشگری ایران با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی شخم خواهد خورد و محصول خواهد داد؛ موضوعی است که در گفت‌وگو با دکتر سعید شیرکوند معاونت سرمایه‌گذاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری مطرح کردیم. شیرکوند از ابتدای کار خود در این معاونت جلسات متعددی را با سرمایه‌گذاران تدارک دیده و با وعده تسهیلات تلاش کرده است آنها را ترغیب به سرمایه‌گذاری در این صنعت کند. به گفته این مقام مسوول، بسته‌های پیشنهادی در کنار سیاست در پیش گرفته‌شده توسط دولت یازدهم این قابلیت را دارد که اطمینان به آینده را برای سرمایه‌گذار ایجاد کرده و علاقه‌مندان را به حضور در این عرصه تشویق کند. در این گفت‌وگو ضمن بیان نقدهای اقتصاددانان نسبت به این بسته‌ها درباره اولویت‌های سرمایه‌گذاری در عرصه گردشگری پرسیدیم.
آقای دکتر، آیا معاونت سرمایه‌گذاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری درباره حوزه‌های ورود سرمایه‌گذاران زمینه‌های خاصی را به آنها دیکته می‌کند یا آنها خودشان تصمیم به سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مورد علاقه خود می‌گیرند؟
ما فقط می‌توانیم به سرمایه‌گذار خط‌مشی‌ها را بگوییم و بنا نداریم در این عرصه تصدیگری داشته باشیم. از این رو معاونت سرمایه‌گذاری وظایف حاکمیتی خود را انجام می‌دهد؛ به این معنا که به سرمایه‌گذار اطلاعات و مشاوره می‌دهیم و در نهایت سرمایه‌گذار است که تصمیم می‌گیرد در کجا سرمایه‌گذاری کند تا سود بیشتری را به دست آورد.
اما در گفت‌وگویی که آقای جلال تاجیک، مدیر کل دفتر مناطق نمونه گردشگری و زیرساخت‌ها به تازگی با «دنیای‌اقتصاد» داشت، اعلام کرد که اولویت ما برای اعطای تسهیلات قطب‌های گردشگری است؛ زیرا استقبال از آنها از سوی گردشگران ورودی بیشتر است و ما باید زیرساخت‌ها را در این مناطق تقویت کنیم. آیا این گفته‌ها با سیاست‌گذاری شما در عدم تصدیگری تناقض ندارد؟
اولویت خود به خود اتفاق می‌افتد. این‌گونه نیست که ما بخواهیم سرمایه‌گذار را هدایت کنیم و بگوییم به جای آنکه در مشهد سرمایه‌گذاری کنید، این فعالیت را در بیرجند انجام دهید. سود سرمایه‌گذار را هدایت می‌کند که سرمایه‌اش را در کجا به‌کار بیندازد. البته دولت یکسری وظایف حاکمیتی دارد که گاهی برای آن وظایف و توجه به امر توسعه متوازن دولت یکسری یارانه‌ها و سوبسیدهایی اختصاص می‌دهد که در نهایت سرمایه‌گذار تصمیم می‌گیرد این یارانه‌ها چقدر برای او قابلیت عملیاتی شدن در تصمیم‌گیری‌اش را دارد.
شما در مصاحبه‌های خود به اعطای تسهیلات برای سرمایه‌گذاران به‌ویژه برای توسعه مناطق محروم اشاره کرده‌اید؛ اما استادانی نظیر دکتر غنی‌نژاد و سعید لیلاز معتقدند اعطای بسته‌های تشویقی و تسهیلات به سرمایه‌گذاران موجب ایجاد رانت در صنعت گردشگری می‌شود و این صنعت را مشابه صنایع دیگر که 30 سال است با مشکل رانت مواجهند، با چنین معضلی درگیر می‌کند. نظر شما در این خصوص چیست؟
رانت حاصل برخی ناکارکردی‌های سیستمی است؛ یعنی اگر در سیستم شفافیت وجود نداشته باشد و رقابت‌پذیری مورد توجه قرار نگیرد و اگر مدیران دارای امضای طلایی باشند، رانت ایجاد می‌شود. تمام تلاش ما این است شرایطی ایجاد نشود که رانت شکل بگیرد. اگر ما اطلاعات خود را شفاف در اختیار دیگران قرار دهیم و همه مطلع باشند ما در کجا چه امکاناتی داریم این شفافیت رقابت‌پذیری ایجاد می‌کند و ما دچار رانت نمی‌شویم؛ مگر اینکه در جایی کمک‌هایی را به بخش‌ها، استان‌ها و شهرستان‌هایی داشته باشیم که من اسم آن را رانت نمی‌گذارم. رانت زمانی شکل می‌گیرد که دو نفر در شرایط مشابه منافع نابرابر به دست بیاورند؛ یعنی با چشم‌پوشی و تبانی مدیران دولتی و کم کردن اطلاعات یا همراه شدن با برخی از افراد رانت شکل می‌گیرد. زمانی که اعلام کنیم سرمایه‌گذاری که به استان‌های محروم برود و در آنجا در امر گردشگری سرمایه‌گذاری کند، ما بابت مناطق محروم درصدی از سود بانکی را یارانه می‌دهیم و این به همه تعلق می‌گیرد، بنابراین رانت محسوب نمی‌شود، بلکه سیاست حمایتی دولت برای توسعه این مناطق
است.
یکی از فرصت‌ها برای جلب سرمایه‌گذاران در عرصه گردشگری حضور در نمایشگاه‌های داخلی و بین‌المللی است. آیا شما برنامه‌ای برای حضور در نمایشگاه‌ها و همایش‌های فرصت‌های سرمایه‌گذاری دارید؟
ما خیلی اعتقاد به عملیات نمایشی برای برگزاری نمایشگاه‌ها نداریم. اینکه ما در یکی از سالن‌های بزرگ تهران نمایشگاه یا همایشی برای فرصت‌های سرمایه‌گذاری بگذاریم و بنر در سرتاسر خیابان ولیعصر بزنیم که قرار است چنین برنامه‌ای برگزار شود و 1000 نفر هم در آن شرکت کنند که نه سرمایه‌گذارند و نه توان این کار را به لحاظ اقتصادی، علمی و تجربی ندارند و تنها به این خوش باشیم که همایشی برگزار شده، فعالیتی نیست که مورد پسند ما باشد و برای آن زمان و انرژی و منابع مالی بگذاریم. ما نشست و هم‌اندیشی با سرمایه‌گذاران را با اهمیت می‌دانیم و در این مدت دو نشست با سرمایه‌گذاران حوزه گردشگری داشتیم. برای برگزاری این نشست‌ها هم بررسی آمار کسانی را که در این حوزه سرمایه‌گذاری می‌کنند، استخراج و آنها را به این هم‌اندیشی‌ها دعوت کرده‌ایم. همچنین جلسات طولانی 6 ساعته با آنها داشته و درباره مشکلات و موانع و راه‌های ورود سرمایه‌گذاران گفت‌وگو کرده‌ایم و بنابراین این جلسات را بسیار مفیدتر از همایش‌ها و نمایشگاه‌ها که بیشتر جنبه تبلیغاتی دارند، می‌دانیم. به علاوه مجموعه جلساتی را با نهادها عملی و پژوهشی حوزه گردشگری داشتیم و با آنها گفت‌وگو کرده‌ایم.
خروجی این نشست‌ها چه بوده است، آیا در این نشست‌ها سرمایه‌گذارانی بوده‌اند که متقاعد به حضور در این عرصه باشند؟
بله. البته الان زمان ارائه کارنامه ما در این حوزه نیست. گردشگری هم مشابه سایر بخش‌های زمان‌بندی خود را دارد. ما سبزی‌کاری نکرده‌ایم که در یک بازه زمانی کوتاه دو سه ماهه محصول بدهد. ما یک نهال گردو کاشته‌ایم که چند سالی طول می‌کشد تا نتیجه آن معلوم
شود. مهم این روندی است که انتخاب شده و توان ما برای ایجاد انگیزه و امید در این عرصه است که سرمایه‌گذاران را ترغیب به انجام کارشان کنیم. من فکر می‌کنم این اتفاق افتاده و آن را به وضوح حس می‌کنیم؛ اما خروجی این امر فعلا معلوم نمی‌شود و ما نمی‌توانیم آماری از آن را به این سرعت و در یک بازه زمانی کوتاه‌مدت ارائه دهیم. اگر سرمایه‌گذاری تصمیم به ساخت هتل بگیرد، شش ماه طول می‌کشد تا مکان‌یابی را انجام دهد، دو سال طول می‌کشد تا آن را بسازد و این‌طور نیست که من بگویم ظرف 6 ماه تعداد هتل‌ها را زیاد کرده‌ایم. اما ما در کشورمان هتل‌های نیمه‌کاره زیادی داشته‌ایم، دستور کار ما این است که این هتل‌ها را ساماندهی کرده و زودتر به بهره‌برداری برسانیم به این ترتیب ما امسال شاهد افتتاح چند هتل خواهیم بود. علاوه براین ما مجتمع‌های بین راهی بلاتکلیف بسیاری در کشور داریم که تلاش کرده‌ایم آنها را به حداقل رسانده و با تکمیل این پروژه‌ها خدمات‌رسانی به مسافران را تا اندازه‌ای افزایش دهیم به طوری که نارضایتی‌ها در این زمینه کاهش پیدا کند.
