تحریریه آشپزباشی
در این مقاله به معرفی برخی از گیاهان که در طبخ غذا و همچنین تسکین و درمان سنتی بیمار‌ی‌ها نقش بسزائی دارند.
شوید [Dill]
برگ ساقه‌های نرم این گیاه، دارای طعم ملایم ادویه بادیان [aniseed] می‌باشد. دانه‌های شوید، به عنوان ادویه مورد استفاده قرار می‌گیرد و طعمی مشابه با خود شوید و البته کمی رسیده‌تر از آن دارد. این گیاه، برای کمک به هضم غذا، تسکین سوءهاضمه و نفخ و همچنین، کمک به خواب به کار می‌رود. شوید، یکی از اجزای داروی گریپ می‌باشد که در تسکین کولیک کودکان به کار برده می‌شود.
رازیانه [Fennel]
گیاهانی که به عنوان دارو یا ادویه شناخته می‌شوند، از این نظر که انتهای ساقه آن‌ها حجیم و متورم نمی‌شود، با دیگر سبزی‌ها تفاوت دارند و بر این اساس، پیاز رازیانه نوعی سبزی محسوب می‌شود. این گیاه، دارای ساقه برگ‌هائی نرم است و دانه‌های آن به عنوان ادویه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
هم ساقه، هم برگ و دانه این گیاه، دارای طعم بادیان می‌باشند و در تهیه چای گیاهی مورد استفاده قرار می‌گیرند. رازیانه، چه به شکل گیاه، چه به عنوان ادویه و چه به صورت سبزی، به هضم غذا و آرامش اندام‌های بدن کمک می‌کند. این گیاه، باعث تسکین تهوع، نفخ و سوء هاضمه می‌شود و ادرارآور (دیورتیک) نیز می‌باشد.
اسطوخودوس [Lavender]
اسطوخودوس به علت عطر و طعم منحصر به فرد خود، در تهیه انواع شیرینی‌ها و دسرهای میوه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. اسطوخودوس، کاربردهای فراوانی دارد که از آن میان می‌توان به خاصیت ضدعفونی‌کننده و ضدباکتریائی آن اشاره کرد. این گیاه، همچنین برای تسکین سرماخوردگی و آبریزش بینی به کار برده می‌شود. ویژگی آرامبخش و ایجاد تعادل این گیاه، سبب می‌شود تا به تمدد اعصاب و خوابیدن کمک نماید.
نعناع [Mint]
انواع فراوانی از این گیاه نام آشنا، در طبیعت وجود دارد. نعناع، دارای عطر و طعمی نشاط‌آور است و طعم‌دهنده‌ای مشهور در انواع شیرینی و نوشیدنی می‌باشد. نعناع، سبب کمک به هضم غذا، آرام‌سازی معده، تسکین نفخ و درمان یبوست می‌شود. شهرت این گیاه، در آرامبخشی و در عین حال محرک بودن آن است.
مرزنگوش و پونه کوهی [Marjoram and Oregano]
این دو، گیاهانی گرم‌کننده هستند. البته مرزنگوش ملایم‌تر است و پونه کوهی - که بعضاً تحت عنوان مرزنگوش خودرو نامیده می‌شود - طعم و اثراتی قوی‌تر دارد. مرزنگوش و پونه کوهی، به دلیل خاصیت ضدمیکروبیشان معروف هستند و به درمان گلو درد کمک می‌کنند. این دو، همچنین گیاهانی آرامبخش و خواب‌آور هستند که باعث تسکین اضطراب و نگرانی می‌شوند.
جعفری [Parsley]
جعفری، گیاهی است که دارای خاصیت پاکسازی‌کننده بدن و شهرت آن، در زدودن بوهای قوی می‌باشد. این گیاه، ادرارآور (دیورتیک) ملایمی است و به نظر می‌رسد سبب تنظیم عادت ماهیانه بانوان می‌شود. جعفری، به هضم غذا کمک می‌کند و نفخ معده را تسکین می‌دهد.
رزماری یا اکلیل کوهی [Rosemary]
رزماری معطر، در آشپزی کاربرد زیادی دارد و برای تهیه چای گیاهی بسیار مناسب می‌باشد. خاصیت ضدعفونی‌کنندگی این گیاه، بسیار معروف است. رزماری، عطر و طعمی گرم دارد و روغن آن، سبب تحریک دستگاه عصبی و مغز می‌شود. این گیاه، باعث تسکین سردرد و کمک به رفع احتقان ناشی از سرماخوردگی می‌شود. همچنین، به نظر می‌رسد که رزماری گیاهی نیروزاست و حتا سبب کاهش میزان کلسترول خون می‌شود.
درمنه [Sage]
درمنه تند و گرم، در آشپزی کاربرد زیادی دارد. شهرت این گیاه، مربوط به خاصیت آرامبخشی آن است. این گیاه، از دیرباز به عنوان ماده نیروزا و بهبود دهنده زخم‌ها، مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، درمنه هم به عنوان آرامبخش و هم به عنوان محرک دستگاه عصبی در نظر گرفته می‌شود. گفته می‌شود که این گیاه، سبب بهبود گردش خون می‌شود و همچنین در تحریک عادت ماهیانه بانوان، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ترخون [Tarragon]
ترخون، گیاهی لطیف، با طعم قوی بادیان است (ترخون فرانسوی، برای مصارف آشپزی کشت می‌شود و ترخون روسی، طعم ضعیف‌تری دارد). ترخون، به هضم غذا کمک می‌کند و سبب تسکین نفخ و تهوع می‌شود.
همچنین، برای تسکین دندان درد مفید است. جوشانده این گیاه، برای ایجاد طعم در نوشیدنی‌های میوه‌ای کاربرد دارد. ترخون، همچنین طعم دهنده‌ای بسیار مناسب برای آب سبزی‌های مورد استفاده در تهیه انواع سوپ ساده و کوکتل‌ها می‌باشد.
آویشن [Thyme]
آویشن - که گیاهی بسیار معطر و دارای طعمی گرم است - در آشپزی کاربرد فراوانی دارد. این گیاه، به دلیل خاصیت ضدعفونی‌کنندگی و نیز کمک به درمان گلو درد و عفونت‌های دهان، شهرت دارد. گفته می‌شود که آویشن، سبب تحریک اشتها و بهبود هضم غذا می‌شود.
این گیاه، از یک سو باعث تحریک اعصاب می‌شود، و از سوی دیگر، به رفع اضطراب و در نتیجه، بهبود خواب و تمدد اعصاب، کمک می‌کند.