آیا دنیا در سال ۲۰۱۲ به پایان می رسد؟

بسیاری از مردم حاضرند تقریباً هر چیزی را بدهند تا از آینده آگاهی یابند. این مسأله قدمتی به درازای هبوط آدم در زمین دارد. وقتی روایات را مرور می کنید می بینیم این کنجکاوی و پرسش از آینده از زمان حضرت آدم(ع) مطرح بوده است.
اصحاب معصومین(ع) نیز از این قاعده مستثنی نبودند. بارها از معصومین(ع) در مورد زمان خروج قائم پرسیدند، اما آنان از مشخص نمودن آن نهى نمودند و زمان ظهور را همانند علم به قیامت در انحصار خدا معرّفى کردند. معصومین(ع) اغلب با آن ها در مورد ظهور و زمانی که مستضعفان و حکومت الهی بر همه چیز حاکم خواهد شد صحبت کرده اند.
شاید بهترین روایتی که مفصلاً به احوالات آخرالزمان می پردازد حدیث نبوی(ص) است که ابن عباس نقل کرده است و آن ماجرای گفتگوی سلمان(س) و پیامبر(ص) است.
گفت و گوهای اصحاب با معصومان (ع) قرن ها پیش رخ داده است. مسلماً حضرت مهدی (ع) نمی توانست در طول عمر آن اصحاب ظهور کند؛ آنها سال های زیادی را به انتظار گذراندند و همگی مردند؛ در حالی که هنوز در انتظار ظهور او بودند.
زمانی که آن ها زنده بودند، به طور جدی بارها و بارها وعده ظهور او را تبلیغ کردند و مشتاقانه آرزوی ظهور او را داشتند. یکی از روایات نقل شده به وسیله یکی از این افراد از امام جواد(ع) هشداری برای مردمان آن زمان است که در طول زمان باقی مانده و اکنون نیز خوانده می شود. ایشان فرمود: "... او زمانی قیام می‌کند که در میان مردم، یادش از بین رفته و بیشتر افرادی که قائل به امامت او هستند، مرتد می‌شوند ... غیبتش طولانی می‌شود و مخلصان، در انتظار ظهور او می‌مانند و شکاکان، او را انکار می‌کنند و منکران، یاد او را مسخره می‌کنند. هر کس که وقتی را مشخص می‌کند، دروغ می‌گوید و هر کس که عجله کند، هلاک می‌شود و هر کس تسلیم خداوند باشد، نجات می‌یابد.»(1)
ابوالجارود گوید: امام باقر (ع) به من فرمودند:
«ای ابوالجارود! چون فلک دوّار بچرخد و مردم بگویند: قائم مرده یا هلاک شده و در کدامین وادی سلوک می کند؟ و طالب بگوید:کجا قائمی وجود دارد و استخوانهای او نیز پوسیده است، در این هنگام بدو امیدوار باشید و چون دعوت او را شنیدید نزد او بروید گرچه به صورت سینه خیز و بر روی برف باشید.(2)
اما خدا هرگز خلف وعده نمی کند.(3)
وقتی که او بیاید، آن زمان پایانی برای این دنیای آلوده به گناه و پایان جهانی است که در آن انسان خطاکار در آن حکومت می کند.

پیش گویی های بشری در مورد آخرالزّمان

زمانی که اصحاب از معصومین(ع) در خصوص زمان ظهور و قیامت پرسیدند، ایشان صرفاً از نشانه های آن یاد کردند.
از روایات چنین بر می آید که وقتی از رسول اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) در مورد زمان خروج حضرت قائم(عج) پرسیده اند، آن بزرگواران با قاطعیت و با صراحت تمام علم به زمان ظهور را هم چون علم به قیامت، منحصر به خداوند متعال دانسته اند و از خودشان نیز نفی کرده اند.
کمیت از امام باقر(ع) در مورد همین قضیه پرسید، امام(ع) فرمودند:
«از پیامبر(ص) در همین مورد سؤال شد، ایشان فرمودند. مَثَل ظهور مهدی(عج) هم چون برپایی قیامت است کسی جز خدا از وقت آن آگاه نیست.»(4)
حتی سخنانی بدین مضمون را به عیسی (ع) در گفتگو با حواریانش نسبت می دهند.
امّا به رغم گفته های این بزرگواران انسان ها از پیش گویی های بی باکانه منصرف نشدند. در این خصوص می توان به نمونه های زیادی اشاره کرد، از جمله شاه نعمت الله ولی، نوستر آداموس، و اخیراً کتاب ریموند هاندلی به نام پایان دنیا در سال 2012 م.» اشاره و مراجعه کرد.
از آن جا که بحث در خصوص سال 2012 م. است، کتاب اخیر و پیشگویی های مشابه آن برای سال 2012 را بررسی خواهیم کرد.
این کتاب به استناد 149 پیش گویی مختلف از آخرالزمان بین 44 قبل از میلاد و 2008 م. نوشته شده است.
پیش بینی پایان جهان در سال 2008 م. متوقف نشد. در حقیقت، حرکت بهمن پیشگویی ها شتاب گرفته است. بسیاری از پیشگویی ها حتی در روز خاص تمرکز کرده اند: 21 دسامبر 2012م. این روز یکی از جذاب ترین روزهای تاریخ نامیده شده است. گرایش کسانی که به این تاریخ اشاره کرده اند، به طور گسترده ای متفاوت است. برخی از آن ها مذهبی و برخی سکولار می باشند. همگی متّفق القول می گویند:
این حوادث منجر به کشتار نهایی شده و وحشتی انسان ساخته، جهان را فرا می گیرد.
اما آیا این حوادث اتّفاق خواهد افتاد؟ اعتقاد مسلمانان به حقیقت قرآن و سنّت برای امنیت و آرامش روح و ذهنشان بسیار حیاتی است. فریب دهندگان بسیاری در جهان وجود دارند، قرآن می فرماید: «شیطان هر آینه در زمین (باطل را) در نظرشان زینت می‌دهد (آنان را خواهد فریفت) و همگی‌شان را به راه هلاکت می‌برد.(6)» به این دلیل، معصومین(ع) به ما هشدار دادند که: «آگاه و هوشیار باشید».
بسیاری از مردم تفسیر خاص خود را در مورد آینده تحمیل می کنند؛ اما تنها راهنما باید قرآن و عترت باشد. این تفاسیر در حاشیه پیشگویی های آخرالزّمانی معصومان(ع) است و ممکن است ناظر به حقیقت امر نباشد. بنابراین لازم است در خصوص تحریفاتی که مردم در پیش گویی های آخرالزمانی انجام می دهند، هشیار باشیم.
در حالی که می توان به مرور زمان یک ایده بهتر از زمان احتمالی ظهور ارایه داد و می بینیم پیشگویی هایی در اطراف ما برآورده شده اند، اما با این حال صفحات تاریخ مملوّ از تاریخ های اشتباهی است که برخی در آن، انتظار فرارسیدن آخرالزمان را داشتند.
مارک هیچکاک در کتاب «2012 کتاب مقدّس و پایانی جهان» در صفحه ی 102 می گوید:
«قدیمی ترین پیش بینی باقی مانده از پایان قریب الوقوع جهان، یک تخته گِلی آشوری است که حاکی است، زمین ما در آخرالزمان نابود خواهد شد. علایم حرکت سریع جهان به سمت نابودی عبارت است از: رواج رشوه خواری و فساد.
جالب است که برخی از مسلمانان نیز فریب این تاریخ سازی را خورده اند و اعتقاد دارند که ظهور در سال 2012م. رخ خواهد داد. اما عاقلانه است که به جای توجّه به این پیامبران خودخوانده به قرآن و عترت مراجعه کنیم. این پیامبران خودخوانده چه می کنند؟
هیچکاک در خصوص تفسیر به رأی کنندگان در خصوص 2012م. می گوید:
«تا زمانی که متون مقدس از نظریه 2012 آن ها پشتیبانی می کند آن را طرف مشورت و قابل اعتماد در نظر می گیرند؛ اما هنگامی که آن را در تضاد با باورهای شان می بینند، آن را رد می کنند و در برخی موارد حتّی به سخره می گیرند.» (ص 92).

پیش بینی 21 دسامبر 2012

چرا بسیاری، 21 دسامبر 2012م. را به عنوان روز فاجعه انتخاب کرده اند؟ به طوری که این موضوع ریشه در محاسبات تقویمهای قوم مایای باستان دارد.
مردم مایا در آمریکای مرکزی زندگی می کردند، اوج تمدن آن ها از 250 قبل از میلاد تا 900م. میلادی بود. کشیشان مایایی سیستم تقویمی مرتبط با مشاهدات نجومی را ابداع کرده بودند که برخی بر این باورند از تقویمی که امروزه استفاده می کنیم، دقیق تر است. آن ها تلسکوپ نداشتند، و با استفاده از چشم غیر مسلح به مطالعه آسمان می پرداختند.

تقویم آن ها چه بود؟

"بر اساس مطالعاتی در نجوم، یک سیستم تقویم ابداع کرده بودند که مطابق آن تاریخ جهان کنونی در تاریخ 11 آگوست 3114 پیش از میلاد شروع شده است. با استفاده از سیستم تقویم قمری، مایا زمان را در 20 واحد اندازه گیری می کرد. بیست کین (روز) یک یونال (ماه) و 18 یونال یک تون (سال) و 20 تون یک کاتون (20 سال) و 20 کاتون یک بکتون (400 سال) را تشکیل می داد.
آن ها برای مشخص کردن یک تاریخ خاص، آن را بر اساس این که چقدر از آغاز خلقت فاصله دارد، ثبت می کردند ... اهمیت تقویم مایا در این است که به نظر می رسد 13 باکتون را به عنوان زمان پایان عمر جهان حاضر پیش بینی کرده است. این تقویم به طور ناگهانی با پایان بکتون سیزدهم به پایان می رسد.
با توجه به مبدأ این تقویم (11 آگوست 3114 پیش از میلاد) و ترجمه تاریخ تقویم مایا به سیستم تقویم میلادی کنونی بکتون سیزدهم در 21 دسامبر 2012م. به پایان می رسد. (7) این تاریخ برابر با زمان انقلاب زمستانی است.
وسواس مایا در خصوص زمان را می توان در این واقعیت دریافت که آن ها 20 تقویم مختلف را ابداع کرده اند. مایا متّکی به سه سیستم متفاوت تاریخ نگاری که عبارتند از سیستم شمارش بلند یا شمارش طویل (Long Count)، تزولکین (Tezolkin) و هاب (Haab) یا تقویم مردمی بوده است که بیشتر شبیه به تاریخ 2012م. می باشد ... سومین سیستم شمارش مایا، سیستم شمارش طویل است. این سیستم مخصوص ثبت چرخه های زمانی جهان است که مرتب تکرار می شوند.
این تقویم به پنج واحد تقسیم می شود که قبل و بعد از تاریخ پیدایش اسطوره ای مایا را شامل می شود و به اعتقاد آن ها از 11 آگوست 3114 سال قبل از میلاد می باشد ... سال 2012م. سالی است که چرخه بزرگ پنجم قرار است به پایان برسد. کل یک دوره تقویم طولانی مایاها 5125 سال است و مایاها هر دوره ی این تقویم را یک عمر جهان نامیده اند و کل جهان را در قالب 5 دوره تقسیم کرده اند. خاستگاه اعتقاد به پایان دنیا در سال 2012م. همین است.(8)

این باورها منشأ خدایی ندارند

مایاها مفاهیم مذهبی و کیهان شناختی مربوط به تقویم خود را از کجا دریافته اند؟ در این آیین چنین مفاهیمی مطمئناً از جانب خدا نیامده است؛ زیرا، مایاها قربانی کردن انسان را به عنوان بخشی از مراسم مذهبی خود انجام می دهند. اغلب از کودکان برای این آیین استفاده می کردند که در آن کشیش مایا قفسه سینه کودکی را که هنوز زنده بود شکافته قلب او را به عنوان قربانی به خدایان در می آورد. در واقع، در جشن آغاز یک سال جدید، مایا قلب قربانی را پاره پاره می کرد.
هیچکاک می نویسد:
بخش عمده ای از عبادت وحشیانه مایاها، از جمله قربانی زمانی قابل توجیه است که بدانیم که این کار به واسطه قدرت واقعی خدایان سنگی آن ها انجام می یافته است.

مایاهای مدرن به چه چیزی اعتقاد دارند؟

در حالی که بسیاری از غربیها در 21 دسامبر ، 2012 به عنوان تاریخ این فاجعه بی نظیر توقف کرده اند، مایاهای مدرن به طور کلی بدین صورت به موضوع نگاه نمی کنند. دون آلخاندرو، یکی از رهبران کنونی مایا، نظر خود را در خصوص معنا و مفهوم این زمان ارایه داده است. او در جملاتی زمان تغییر مثبت را معرفی می کند:
با توجّه به سیستم شمارش بلند یا شمارش طویل تقویم مایا، ما در انتهای بکتون هستیم و ... در نتیجه در حال نزدیک شدن به سال صفر ... جهان تغییر یافته است و ما وارد دوران تفاهم و همزیستی هماهنگ شده ایم که در آن عدالت اجتماعی و برابری برای همه وجود دارد.
یکی دیگر از رهبران، بنیتو رامیرز مندوتا، این دیدگاه را ارائه می دهد:
همانطور که بزرگان گفته اند، همه چیز به سمت تغییر می رود. جهان در آن تاریخ به یاد ماندنی تغییر خواهد کرد. فرزندان ما جهان بینی متفاوت خواهند داشت، زمان تمام خواهد شد و موجودات دیگری ساکن زمین خواهند شد ...
صلح جهانی و هماهنگی در سال 2012 به صورت توأمان نخواهد آمد؛ اما سرانجام خواهد آمد و خواهیم دید. هر دو این "پیشگویی ها شامل برخی از عناصر حقیقت است؛ اما شایان ذکر است که این مایاها دیدگاه های فاجعه باری را که بسیاری از مردم درباره سال 2012 دارند، ندارند.
هاندلی با اشاره به افسانه مایایی می گوید:
به نظر می رسد که اگر 21 دسامبر 2012م. پیش گویی تکان دهنده ی مایا برای پایان جهان بود، آن را به عنوان بخش مهمی از میراث فرهنگی و مذهبی آن تمدن، حتی برای امروز حفظ می کردند؛ اما ظاهراً این مورد محلی از اعراب ندارد. بسیاری از مایاهای مدرن چنین تفسیری از سیستم تقویم و اعتقاد خود را قبول نمی کنند، اما از غربی ها، به دلیل این که به سبب دیدگاه ها و مقاصد خود تفسیر خود را بر آن ها تحمیل می کنند، شکایت دارند.
به این ترتیب می بینیم که این ایده که تقویم مایاها پایان جهان را در سال 2012م. پیش بینی کرده، به سادگی فاقد اعتبار است. این مطالب معنایی ندارند و تنها به این دلیل است که دنیای ما چنان شکل غمگنانه ای دارد که ناچار برخی به چنین چیزهایی توجه کرده اند.

پیش بینی های دیگر

پیش گویان پرمدّعا، داستان های ترسناک دیگری از فجایعی که بنا بر ادّعای آن ها در سال 2012م. رخ خواهد داد، بافته اند.
خشکسالی در سراسر جهان، سیل، طوفان، سونامی، زلزله، و فوران های آتشفشانی ناشی از طوفان های خورشیدی، ترک های تشکیل شده در میدان مغناطیسی زمین، و انقراض توده ای در زمستان هسته ای، قحطی، بیماری های انسانی، جنگ، تحولات ناگهانی و عمده اقتصادی، فوران های عظیم خورشیدی، واژگونی قطبی ... این همه پیش بینی شده است که در سال 2012 رخ می دهد." (10)
بله، برخی از این چیزها در حال حاضر در نقاط مختلف زمین رخ می دهند. و در روایات آخرالزمان اسلام و آن چه که به مسیح در کتاب مقدس نسبت داده شده است، پیش بینی می کنند که برخی از این فجایع قبل از ظهور پایان روزگار، در محدوده جهانی رخ خواهد داد! اما آیا سال 2012م. برای فرا رسیدن این حوادث وحشتناک کمی زود نیست؟
بله، برخی از این تهدیدات بسیار واقعی هستند. یکی از سناریوها که به نظر می رسد به احتمال زیاد اتفاق می افتد فوران یک سوپرآتشفشان است. «انجمن زمین شناسی لندن» اعلام کرده است که فوران یک سوپو آتش فشان دیر یا زود این سیّاره را لرزانده و تمدن بشری را تهدید می کند.
دهانه غول پیکر «پارک ملی یلوستون» از این لحاظ قابل شناسایی است. فوران 5 ریشتری «کوه سنت هلن» در سال 1980م. لبه آتشفشان را منفجر کرد، جنگل های اطراف را به وسعت چند مایل نابود کرد، 3 میلیارد دلار خسارت به بار آورد، و 57 نفر را کشت. سازمان زمین شناسی ایالات متحده آن را به عنوان بدترین فاجعه آتشفشانی ثبت شده در تاریخ ایالات متحده توصیف کرد. فوران فوق العاده در یلوستون هزار بار قوی تر خواهد بود.
اما یلوستون تنها دهانه ماگمایی در ایالات متحده نمی باشد. حداقل یک مورد دیگر در «لانگ ولی» در «کالیفرنیا» در نزدیکی پارک ملی یوسمیت و پیست اسکی دریاچه ماموت وجود دارد. دیگر موارد ممکن در «ژاپن»، «نیوزیلند»، «آند»، و «اندونزی» قرار دارد. از میان این دهانه ها یلوستون اغلب مورد مطالعه قرار گرفته است ... قابل ذکر است که این منطقه به طور مداوم تحت فعالیتهای لرزه ای قرار دارد، و قطعاً در برخی نقاط فوران خواهد کرد.
دامنه چنین فاجعه ای فراتر از تصور است. آیا در سال 2012م. اتفاق می افتد؟ ما نمی دانیم. هیچ چیزی به احتمال اتفاق افتادن آن در سال 2012م. اشاره نمی کند. این اتفاق می تواند در سال جاری و یا در سال 2013م. یا سال های پس از آن رخ دهد یا ممکن است هرگز رخ ندهد.
با این حال با مراجعه به روایت های آخرالزّمانی اسلام و متون مقدس مسیحیت می بینیم صاعقه، قحطی، ویرانی، آتش سوزی، طوفان، خرابی، حوادثی در خورشید و ماه و ستارگان، زلزله، قذف و فوران های آتشفشانی، قبل از ظهور وجود خواهد داشت.
امام‌ جواد (ع‌) فرمودند:
«قائم‌ (ع‌) قیام‌ نخواهد کرد؛ مگر به‌ دنبال‌ خوف‌ و هراس‌ جدّی‌، زلزله‌ها، فتنه‌ها، بلایا و طاعونی‌ که‌ (مردم‌) بدان‌ مبتلا شده‌ باشند و شمشیر برّان‌ (جنگ‌ نمایان‌) میان‌ اعراب‌ و اختلاف‌ زیاد مردم‌ و تفرقه‌ مذهبی‌ آنها و تعدّد ادیان‌ و مذاهب‌ و تغییر و تحوّل‌ آنها و...» (11)
حضرت علی (ع) فرمودند : « مهدی قیام نخواهد کرد تا اینکه یک سوم مردم کشته شوند، یک سوم بمیرند و یک سوم باقی بمانند.»(12)
«کوه ها از هیبت حضور خداوند تمام جهان، مانند موم ذوب می شوند».(13)
«ای خداوند، آسمان را بشکاف و فرود بیا! کوه ها را لمس کن تا از آن ها دود برخیزد.»(14)

سیاره X

یکی دیگر از بلایای طبیعی پیشگویی شده آخرالزمانی سناریوی برخورد یا نزدیک شدن یک سیاره دیگر با زمین است. گوی اسرار آمیزی که ظاهراً ما را تهدید می کند به نام "سیاره X" و یا "سیاره نیبیرو" معروف است و برخی انتظار دارند که در 12 دسامبر 2012م. به زمین برسد.
اما شواهد این اتفاق چیست؟ هیچ شواهد علمی برای کمک به این ایده وجود ندارد. تمام ماجرا به زنی به نام نانسی و موجوداتی ماورایی به نام «زتا» بر می گردد.
زتا و نانسی لیدر چه کسانی هستند؟ داستان از این قرار است:
نانسی تنها نه ساله بود که آن اتفاق رخ داد. چیزی شبیه به نور درخشان از آسمان آمد و در زمینی نزدیک خانه اش سقوط کرد. پدر و مادر او برای خرید بیرون رفته بودند، بنابراین نانسی به تنهایی به تحقیق در مورد این رویداد عجیب و غریب پرداخت: زمانی که او در نزدیکی محل سقوط رسید کرد، از آنچه به نظر می رسد یک سفینه فضایی معلق در هوا بالاتر از سطح زمین بود، وحشت زده شد. هنگامی که درب سفینه باز شد، نانسی غش کرد.
وقتی به هوش آمد، در داخل سفینه بود، و موجودات عجیب و غریب معلق در هوا در اطراف او حرکت می کردند. همانطور که سعی کرد صحبت کند، یکی از زتاها به او گفت تا بی حرکت دراز بماند. یک بازوی مکانیکی بزرگ با یک وسیله کوچک در انتهای آن شروع به حرکت کرد و به سر او نزدیک و نزدیک تر شد، دستگاه پوست سر او را لمس کرد، و او را در بیهوشی فرو برد.
وقتی بیدار شد، داخل خانه اش بود. یکی از آن موجودات ماورایی او را به آرامی در بستر خود قرار داد و سپس با او سخن گفت:نانسی، نترس. شما از میان همه مردم سیاره زمین انتخاب شده اید تا صدای ما در زمین باشید. ما در مورد آنچه که در سیاره شما اتفاق می افتد بسیار نگران هستیم. این دستگاه که در سر تو قرار داده ایم ما را قادر به برقراری ارتباط و ارسال پیام به ساکنان جهان خواهد کرد.
یا این داستان ساختگی است یا وی با اجنّه برخورد داشته است.
گاورت شیلینگ نویسنده ی بین المللی و نامدار در عرصه نجوم است. او و دانشمندان برجسته دیگری طرح سیاره ایکس / نیبیرو را افشا و خنثی سازی کرده اند. شیلینگ در کتاب «شکار سیّاره ایکس» ص 115 این توضیحات قانع کننده را در مورد سیّاره ایکس ارائه می دهد:
این بدان معنی است که مطالب زیادی برای افشاگران، باستان شناسان و ستاره شناسانی که نگاهی عمیق و تردید آمیز به موج چرند و پرندها در مورد نیبیرو دارند و با دقت علمی اشتباهات موجود در این افسانه کیهانی را تبیین می کنند، وجود دارد. آن ها حجم کار خود را در چند سال آینده کاهش خواهند داد.
و در تاریخ 22 دسامبر 2012م. یک شبه داستان جعلی برای توجیه ناکامی خود ترتیب خواهند داد و بازی دوباره و دوباره شروع خواهد شد. از آنجا که مهم نیست که چه تعداد اجرام آسمانی جدید در منظومه شمسی یافت شده است، همیشه نیاز به یک سیّاره مرموز X وجود دارد.

چه چیز را باید انتظار داشت؟

بله، 21دسامبر ، 2012م. خواهد آمد و خواهد رفت، 22 دسامبر خواهد رسید و زمین ادامه حیات خواهد داد و نظریه های جدیدی در مورد تاریخ دقیق پایان جهان داده خواهد شد.
متأسفانه، بسیاری این غیر واقع ها و دیگر پیش بینی های شکست خورده را به عنوان بهانه ای برای ردّ پیش بینی های روایات آخرالزمانی ما استفاده می کنند. بدون شک حتی شاهد افزایش تمسخرکنندگان ظهور خواهیم بود، همان گونه که قبلا ذکر شد؛ اما مطمئناً پیشگویی های واقعی روایات آخرالزمانی ما مانند پیش بینی های نادرست و مخدر 2012م. نیست. آنچه خداوند وعده داده قطعاً خواهد آمد. فقط نمی دانیم دقیقاً چه زمانی؟ پس چه باید کرد؟
هنگامى که دعبل خزاعى اشعار معروف خود را در حضور امام رضا (علیه السلام) خواند امام در ضمن سخنان خویش به وی فرمود: «مَثَل او مَثَل روز قیامت است، که وقت قیامت را جز خدا آشکار نکند، قیامت از جهت سختى ها در آسمان ها و زمین گران است و آن به شما نیاید مگر ناگهانى».(15)
بنابراین در تمام زمان غیبت و در هر حالی که احتمال ظهور می رود، واجب است انسان آماده یاری رسانی باشد و به امام توجه داشته منتظر ظهور او باشد.
گفتار منسوب به عیسی مسیح نیز در این خصوص کاملاً واضح و آشکار است:
«پس شما نیز آماده باشید، زیرا پسر ‌انسان در ساعتی خواهد آمد که انتظارش را ندارید. »(16)

پی‌نوشت‌ها:

1. بحارالانوار، ج 51، ص 158، کمال الدین و تمام النعمه، صفحه 378.
2. کمال الدین و تمام النعمه، ج 1، ص 596، حدیث 5.
3. سوره ابراهیم، آیه 47.
4. بحار الانوار، ج 51، ص 154.
5. متی 24:36.
6. سوره ی حجر: آیه 39.
7. هاندلی، صص 7-8.
8. هیچکاک، ص 32-33.
9. به نقل از جان میجر جنکینز، داستان 2012، 2009، ص 369.
10. جان کیلز، آخرالزمان 2012، 2010، ص1.
11. الساده، مجتبی، شش ماه پایان، ص288.
12. صدر، سید صدرالدین، المهدی(ع)، ص 198، سلیمان، کامل، یوم الخلاص، ص 564.
13.مرموز،97:5.
14.همان144:5.
15. عیون أخبار الرّضا علیه السلام: ج1 ، ص 297، ح 35، بحار الأنوار:ج 49 ، ص237، ح 6.
16. متی، 24:44.

منبع: نشریه موعود شماره 137 و 138.