بازی یالان پالان

· نام بازی: چیستان (قلندر آی قلندر)

· نام محلی: یالان پالان

· اهداف کلی: آشنایی با خصوصیات پرندگان و سایر جانوران، دقت و هوشیاری، درک مفاهیم قانون و اطاعت از مجریان آن

· اهداف جزئی: انجام ورزش و ایجاد شور و نشاط

· تعداد بازیکن: حداقل 6 نفر

· سن بازیکنان: 6 الی 14 ساله

· ابزار لازم: یک دستمال و یک کمربند

· محوطه بازی: جایی مانند حیاط مدرسه

شرح بازی:

این بازی اطاعت پذیری و احترام را به بازیکنان با تجربه را نشان می دهد و خاص پسران می باشد. ابتدا یک نفر با تجربه و مسن به عنوان استاد و قلندر انتخاب می شود و کمربندی را در دست می گیرد و در ذهن خود پرنده را مجسم می کند و اعضای آن پرنده را با گفتن جملاتی بیان می کند و ضمن خواندن شعر، اندازه ی هر عضو را که توصیف می کند با دست روی کمربند نشان می دهد و سایر بازیکنان در پاسخ با همدیگر می گویند:(قلندر ای قلندر)

بیر قوشوم وار بوخرتنه ( یه پرنده دارم این اندازه ) قلندر ای قلندر

دیمدیگی وار بوخرتنه ( نوک داری این اندازه ) قلندر ای قلندر

قانادلاری بوخرتنه ( بال هاش این اندازه) قلندر ای قلندر

گوزلری واربوخرتنه ( چشم ها به این درشتی) قلندر ای قلندر

گویدن با خار، هر شیئی گورَر ( از آسمان نگاه می کنه و همه چیز را می بینه) قلندر ای قلندر

دوشانی گوروب، انیب یییَر ( خرگوش را می بینه میاد پائین) قلندر ای قلندر

دء قوشومون آدین منه ( بگو اسم پرنده من چیه )

منده دییم احسن سنه ( من هم بهت بگم احسن)

جواب: عقاب

بیر قوشوم وار بوخرتنه قلندر ای قلندر

دیمدیگی وار بوخرتنه قلندر ای قلندر

سینه سی وار، ساری ساری قلندر ای قلندر

سَن دِ گیننَ، نَدور آدی! قلندر ای قلندر

دء قوشومون آدین منه

منده دییم احسن سنه

جواب: بلبل

قلندر با گفتن شعر درباره پرنده مورد نظر می پردازد و همراه شعر اندازه بال ، چشم و سایر مشخصات آن را روی کمربند نشان می دهد و بازیکنان هم در هر معرفی یک صدا قلندر ای قلندر می گویند وقتی تمام مشخصات پرنده معرفی شد از سمت راست بازیکنان باید نام پرنده را حدس زده یک به یک اعلام نمایند: مثلاً فرد اول می گوید قارقادی(کلاغه)، قلندر به خاطر این که بفهماند که کلاغ نیست می گوید وئر قارقیا(بده به کلاغ) سپس نفر دوم هم می گوید مثلاً سرچه دی (گنجیشکه)، تا اینکه بالاخره یکی خواهد توانست که جواب را پیدا کند و نام عقاب را ذکر کند که بنا به دستور قلندر (چال چادّاسین)، به پراکندن و شلاق زدن بچه ها از ناحیه ی پایین تنه می پردازد و آنها نیز سعی در فرار و گریز دارند تا شلاق نخورند. و قلندر با گفتن کلمه (پالان پالان) او را تشویق به ادامه زدن می نماید قلندر می تواند در لحظه های شیرین بازی، بگوید: یالان یالان (دروغ )، و در این لحظه فردی که کمر بند را در دست دارد دیگر حق زدن بازیکنان را نداشته باید فوراً خودش را به قلندر برساند البته سایر بازیکنان سعی می کنند که مانع رسیدن او به قلندر شوند و در این راه اگر بتوانند حتی او را اذیت می نمایند بازی با رسیدن فرد نزد قلندر تمام می شود.

بازی قلندر ای قلندر در برخی از نواحی استان با نام ” لی گلیر” اجرا می شود اجرا هر دو بازی شبیه هم بوده تنها تفاوت آن ها در شعر بازی می باشد. در این بازی نیز تعدادی بچه جمع شده و یک نفر از آنها به عنوان تک خوان انتخاب می شود و در ذهن خود یک پرنده را مجسم کرده، اعضای آن پرنده را با گفتن این جملات بیان و ضمن آن اندازه ی هر عضوی را که توصیف می کند با دست و روی کمربند و یا طنابی نشان می دهد

تک خوان : بیر قوشوم وار بو خارتانا

بازیکنان : لی گلیر های لی گلیر

تک خوان: دیمدیگی وار بو خارتانا

بازیکنان : لی گلیر های لی گلیر

و با این ترتیب همه ی اعضای پرنده ی مورد نظر را توصیف می کرد و چنان چه کسی متوجه منظور او شود زود اسم پرنده را می گفت و بقیه بازی همانند بازی قلندر ای قلندر اجرا می گردد

منبع : کتاب بازی های محلی استان اردبیل