امام زادگان بسیاری در شهرها و روستاهای کشور بزرگ اسلامیمان آرمیده اند، که مزارشانتجلی گاه عواطف انسانی و پناهگاه روحی مردم است. دوستداران اهل بیت علیهم السلام مزارامام زادگان را دری گشوده به سوی آسمان معنویت و معرفت می دانند و هرگاه حاجتی داشته باشند، با توسل به روح ملکوتی این بزرگواران وباتقدیم سلام به آستان متبرک یادگاران عترت وخواندن زیارتنامه، آرامش روحی خود را باز می یابند.
ضریح های امام زادگان جوششگاه عواطف و احساسات پاک مردان و زنانی است که باادبخاص در برابر مشاهدمنور فرزندان حضرت فاطمه – سلام الله علیها – و با پیمودن راه های دور و نزدیک، احترام و ارادت قلبی خویش رابه فرزندان حضرت زهراعلیها السلام وکاروان پراکنده کوثر ابراز می دارند.
بسیاری از امام زادگان دانشورانی بزرگ ومجاهدانی سترگ و زاهد بودند، که رسالت تبلیغ دین و آموزش حقایق مکتب احیاگراسلام را بر دوش داشتند. برخی از آنان پرستوهای مهاجری بودندکه برای رساندن پیام ایمان درروستاهای دور افتاده و بر فرازکوه ها و در دل کویرها، زندگی رامخفیانه ومظلومانه سپری کردند.
یکی از این امام زادگان «شمس الدین محمد»، فرزند امام موسی بن جعفرعلیه السلاماست که تربت پاک او درشهر علویجه اصفهان محل زیارت خاص و عام است. پسوند «محمد» به این سبب است که وی ازسلاله و ذریه رسول الله صلی الله علیه وآلهاست.
این امام زاده منتسب به حضرت موسی بن جعفرعلیه السلام در غرب شهر علویجه اصفهانواقع شده است. درتحقیقی که در باره فرزندان حضرت موسی بن جعفرعلیه السلام انجامدادم، به این نتیجه رسیدم که وی یکی ازفرزندان امام هفتم علیه السلام محسوب می شود.
در این جا لازم است به اختصار، نام و مدفن فرزندان حضرت موسی کاظم علیه السلام را ذکرنمایم: فرزندان آنحضرت را از 37 تا 50 نفرنوشته اند. (5)
پسران موسی بن جعفرعلیه السلام
امام رضاعلیه السلام، اسماعیل، جعفر، هارون، (6) حمزه، محمد، احمد، قاسم، عباس،
ابراهیم،حسن، عبدالله،زید، حسین، فضل، سلیمان،سالم، سعید، عقیل، ابراهیم اکبر،
عبیدالله،عون، (7) ادریس، (8) شمس، (9) شرف الدین، (10) صالح، اسحاق.
محل دفن فرزندان موسی بن جعفرعلیه السلام
1 – امام رضاعلیه السلام: مشهد.
2 – احمد، مشهور به شاهچراغ: شیراز.
3 – محمد، مشهور به عابد: شیراز.
4 – اسماعیل: مصر یا تویسرکان.
5 – جعفر: خوار. (11)
6 – هارون: ساوه یا روستای تکیه طالقان. (12)
7 – حمزه: مشهور به اباالقاسم: ری یا اصطخر شیراز یا سیرجان. (13)
8 – قاسم: حله.
9 – عباس: شوش نزدیک کوفه. (14)
10 – ابراهیم اصغر، مشهور به مجاب: کربلا.
11 – حسن: بغداد.
12 – عبدالله: نامعلوم. شاید امام زاده عبدالله در مسیر اصفهان – قم.
13 – زید مشهور به زیدالنار: سامرا.
14 – حسین: نامعلوم.
15 – فضل، معروف به شاه فضل: بهبهان.
16 – سلیمان: نامعلوم.
17 – سالم: نامعلوم.
18 – سعید: نامعلوم.
19 – عقیل: نامعلوم.
20 – ابراهیم: زنجان.
21 – عبیدالله: کوفه.
22 – عون: نامعلوم.
23 – ادریس: نامعلوم.
24 – شمس الدین: علویجه اصفهان.
25 – شرف الدین: نامعلوم.
26 – صالح: تجریش – تهران.
27 – اسحاق، ملقب به امین: گرگان.
28 – ابراهیم اکبر، مشهور به شاه ابراهیم:قم.
دختران موسی بن جعفرعلیه السلام
1 – آمنه. 2 – حکیمه. 3 – فاطمه.4 – فاطمة الصغری. 5 – ام عبدالله. 6 -قسیمه.7 – لبابه. 8 – ام
جعفر. 9 – امامه. 10 – کلثم. 11 – بریهه. 12 – ام القاسم. 13 – محموده.14 – امینة الکبری. 15 –
علیه. 16 – زینب.17 – رقیه. 18 -حسنه. 19 – عائشه.20 – ام سلمه. 21 – اسماءالکبری. 22 –
اسماء.23 – ام فروه. 24 – آمنه. 25 – ام ابیها.26 -حلیمه. 27 – رمله. 28 – میمونه.29 – امینة
الصغری. 30 – زینب الکبری.31 – فاطمة الکبری. 32 – ام کلثومالکبری.33 – ام کلثوم الوسطی.
34 – ام کلثوم الصغری. 35 – عباسه. 36 – خدیجة الکبری.37 – خدیجه. (15)
مورخان در مورد محل دفن بعضی ازدختران موسی بن جعفرعلیه السلام چنین گفته اند:
1 – آمنه: مصر. (16)
2 – فاطمه، معروف به معصومه: قم.
3 – فاطمه صغری: بادکوبه. (17)
امام زاده شمس الدین
زمان ورود امام زاده شمس الدین به علویجه اصفهان دقیقا مشخص نیست، اماانگیزه وی از آمدن به این خطه چنین است:
«علویجه » – همان گونه که از وجه تسمیه آن برمی آید.- پایگاه علویون و شیعیان و عاشقانمولای متقیان، علی بنابی طالب علیه السلام، به ویژه سادات علوی محسوب می شد. بیهقی درکتاب «لباب الانساب » می نویسد: «امامزاده شمس الدین به قصد خون برادرش (امامرضاعلیه السلام) از مامون، همراه سه هزار نفر از امام زادگان وفرزندانشان به سرپرستی«احمدبن موسی » (شاه چراغ) و محمدبن موسی درسال 202 ه .ق. از مدینه و از راه شیراز به ایران آمد و در استان فارس (شیراز) تحت تعقیب بنی العباس قرار گرفت. حاکم شیرازاجازه ادامه مسیررا به «احمدبن موسی » وهمراهانش نداد. سرانجام بین امام زادگان وحاکم شیراز جنگدر گرفت که عده ای شهیدو برخی در نواحی کوهستانی فارس پراکنده شدند. (18) (19) شمسالدین به سمت اصفهان حرکت می کند و به منطقه «عربستان » (20) اصفهان می رسد. او وقتی مطمئن می شود که در این منطقه عشایر عرب ساکن هستندوسادات و شیعیاندر«علوی جاه » (21) مستقرند، تصمیم برماندن می گیرد و بامعرفی خودش به یکی ازشیعیانبه نام حاج طاهر میهمان اومی شود. وی مدتی در آن جا زندگی می کند تا این که در یکی ازروزهای تابستان کنارنهری می رود و مشغول آب تنی می شود که توسط دشمنان اهل بیتعلیهم السلام شناسایی و به شهادت می رسد وبه وسیله علویون ومیزبانش، حاج طاهر درمحل فعلی – بر فراز کوه کوچکی که مشرف به علویجه است. – مدفون می شود. به مرور زمان،شیفتگان و شیعیان علوی – باتوجه به کراماتی که با توسل به روح پرفتوح اومی بینند.- برفرازمرقد مطهرش گنبد و بارگاه مجللی بنا می کنند.
کرامات امامزاده
علویون برای تهیه خشت و گل ساختمان امامزاده با مشکل آب مواجه بودند. درمکاشفه ای که صورت می گیرد،به متولی امام زاده (مرحوم حاج وکیل قدم) در عالم رؤیاگفته می شود کهدرچند قدمی محل دفن امام زاده، چاه آبی وجود دارد که یک آجر مربع بزرگ روی آن قرار دارد که پس از بیدار شدن،موضوع را با عده ای از معتمدین محل درمیان گذاشت و به اتفاق آن ها بهجستجوپرداخت و نتیجه این کاوش، چاهی به عمق 17 متر و به قطر یکمتر در دل سنگ پیدامیشود. قابل توجه است که آثار حفاری دراین چاه وجود ندارد. زائران حرمش از آب این چاه برای شفای بیماران استفاده می کنند، که تاکنون بسیاری را شفا داده است. مردم درباره این امام زاده کرامات متعددی را برشمرده اند. (22)
یکی از افراد مورد اعتماد می گوید:
در سال 1350 شمسی از گوشه و کنارمی شنیدم که در مکان دفن بسیاری از امام زادگان دفینه است و این قضیه سبب شده بودتا نسبت به این امامزاده عقیده ام سست شود.یک روز
وقتی از اصفهان به علویجه آمدم،سوار بردوچرخه شده، رکاب زنان، به امامزاده رفتم. داخل محوطه امامزاده خلوت بود. فقط متولی امامزاده، مرحوم حاج غلامعلی شفیعی و همسرش در
اطاق های رو به روی حرم،حضور داشتند. وارد حرم شدم و کنارضریح امامزاده شمس الدین محمد رفتم و خطاب به او گفتم: «برای اطمینان قلبم، معجزه ای کن!»از شبکه چوبی ضریح دست بردم داخل ومبلغ هفت تومان (یک تومانی و دو تومانی فلزی) از نذورات را – که روی خاکهای اطراف مرقد بود.- برداشتم و از حرم بیرون آمدم.هیچ کس متوجه این قضیه نشد.سوار دوچرخه شدم و رکاب زنان از امامزاده دورشدم. هنوز به پیچ کوه مقابل امامزاده (معروف به کوه امامزاده) نرسیده بودم که ناخودآگاه تعادل خود را از دست دادم و به سمت راست جاده و به طرف قبرستان پایین امامزاده،سقوط کردم;پولها به اطراف پراکنده شد. نگاه کردم دیدم کف دستها و زانوهایم خراش برداشته و پای راستم به شدت دردمی کند. به گنبد فیروزه ای امامزاده نگاه التماس گونه ای انداختم و یواش با خودم زمزمه کردم که: آقاجان! کارخودت را کردی؟ و بعد خودم راسرزنش کردم که: امامزاده می خواهی امتحان کنی؟! دست از این
روشنفکری هابردار! مگه نمی دونی اینا صاحب کرامات و معجزه هستند؟! خلاصه بگم. از آن روزبه بعد، ارادت من به این امامزاده زیاد شد و تصمیم گرفتم به جای این هفت تومان، هر موقع که
به زیارتش می روم، ده برابر و بیشتر داخل ضریحش بریزم یا برای او و در راه او – که راه احیای دین محمدی و مکتب علوی و مذهب حقه جعفری است.-خرج کنم.
خود نویسنده این مقاله هر وقت مشکلی برایم پیش می آید، به روح او توسل می جویم و ا وهم دستم را تا حالاگرفته است. حتی این امامزاده یکی از آن بزرگانی است که به اومتوسل
شدم و خداوند پس از گذشت 17سال ازازدواج، به من فرزند پسری عنایت فرمود. – محمدعلیگرچه عمرش کوتاه بود وبعد از ده ماه خاکیان را بدرودگفت; ولی من امتحان بزرگی پس دادم و
امتحان و آزمایش الهی هم چنان استمرار دارد و ما به خدای منان توکلو به امامان و امامزادگانتوسل داریم.
در سال 1376 از مرحوم حاج آقا کمال فرزند سید حسین – که یکی از معمرین علویجه بود و حدود یکصد سال عمر کرد و درسال 1377 شمسی از دنیا رفت.- شنیدم که در زمان تاسیس گنبد امامزاده و در زمان تولیت «حاج سید جلیل » در حالی که بنامشغول چیدن آجرهای دیوار گنبد بود،پسربچه ای دور از چشم پدر و مادرشبالای «گلوی گنبد» رفته بود و مشغول تماشامیشود که تعادلش را از دست میدهد و به پایین سقوط می کند و باتوسل بنا و کارگران وفریاد«یا شاه شمس الدین محمد»، آن پسربچه بلند می شود و دوان دوان به طرف پدر ومادرش میرود و به کرامت امامزاده به وی آسیبی نمی رسد.
بازسازی حرم مطهر امامزاده
در پی دعوت هیات امنای امامزاده ازعده ای از خیرین تجار اصفهان – برای نوسازی بارگاه امامزاده شمس الدین محمد – و حضورجمعی از اهالی علویجه و زواری که از اطراف شهر علویجهدرسالن بزرگ امامزاده گرد هم آمده بودند و سخنرانی پرشور حضرت حجة الاسلام و المسلمینسید حجت ابطحی برای آنان و توسل جستن ویبه حضرت فاطمه زهراعلیها السلام و حضرتمهدی(عج) و توجه خاص ائمه اطهارعلیهم السلام ولطف ویژه امامزاده شمس الدینمحمد،فضای معنوی ویژه ای حاکم بود و حضار باصلوات های پی در پی خود برای معنویت میافزودند. وقتی سخنان شیوای حضرت آقای ابطحی به پایان رسید و همه آماده می شدند تانمازجماعت اقامه شود، حاج آقای ابطحی پیش من آمد و گفت: این جوان را می شناسی؟
گفتم: بله، از جوانان حزب اللهی علویجه و از معلمان این شهر است. دربین نماز ظهر و عصرایشان اعلام کرد:«می خواهم مژده ای به عاشقان اهل بیت علیهم السلام و زائران این امامزاده بدهم. بعد از اتمام سخنرانی ام جوانی نزد من آمد و گفت:«دیشب خواب دیدم که شهرعلویجه چراغانی و همه جا چمن کاری و گل کاری شده است.»آری، مردم! این به برکت حضور شما دوستان و شیعیان علی علیه السلام در کنار تربت پاک این سلاله رسول الله صلی الله علیه وآلهاست و احیای این مکان مقدس است.» و همان روز به برکت وجود میهمانان اصفهانی، کلنگ «مسجدحضرت فاطمة الزهراءعلیها السلام » شهر علویجه -واقع در اتوبان شهید بهشتی -توسط حاج آقای ابطحی و امام جمعه علویجه(حجة الاسلام والمسلمین حاج سیدضیاءالدین رفیعی طباطبایی) به زمین زده شد و مبلغی نیز توسط بازاریان اصفهان،برای احداث ساختمان این مسجد اختصاص داده شد که بدین وسیله از همه خدمتگزاران به ساحت مقدس ائمه اطهارعلیهم السلام وامامزادگانی که مظلومانه در گوشه و کنارممالک اسلامی به ویژهکشورعزیزمان به شهادت رسیدند و غریبانه اجساد مطهر آنان به خاک سپرده شده است،
صمیمانه تشکرمی کنیم وتوفیق شناساندن این چهره های گمنام را از درگاه رب جلیل مسئلت داریم.
پی نوشتها:
1 – احمدبن موسی (آفتاب شیراز)، مقدمه.
2 – دیباچه دیار نون، ص 41.
3 – لغت نامه دهخدا، واژه علویجه.
4 – ر.ک: حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ج 2، ص 437.
5 – همان، ص 377. به نقل از کشف الغمة، ص 243 وتذکرة الخواص، ص 84.
6 – جامع الانساب، ص 55.
7 – نورالابصار، ص 138.
8 – کنزالانساب، ص 74.
9 – سراج الانساب، ص 44 و جامع الانساب، ص 9.
10 – نفس المصدر، ص 44.
11 – عمدة الطالب، ص 218.
12 و 13 – بحارالانوار، ج 48 و پاورقی ص 284 و285.
14 – عمدة الطالب، ص 229.
15 – حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ج 2، ص 378.
16 – همان، ص 437.
17 – تحفة العالم، ص 37. به نقل از حیاة الامام موسی بن جعفر(ع)، ج 2، ص 439.
18 – آفتاب شیراز، ص 49.
19 – ریاض الانساب، ج 2، ص 146 و امامزادگان،ص 22.
-20 عربستان اصفهان به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می شده است. عربستان
شمالی تاگلپایگان وخوانسارامتداد داشت. عربستان جنوبی از اشن تاعلویجه که و از آن جا تا
«گز و برخوار» اصفهان امتدادداشت و اینمنطقه عرب نشین و محل سکونت سادات علوی در
علویجه بود. این بخش در حال حاضر به نام بخش «مهردشت » معروف است.
-21 علویجه در فاصله 70 کیلومتری اصفهان قراردارد و از مقابل پلیس راه اصفهان – تهران به
سمت غرب بزرگراهامتداد پیدا می کند و فاصله آن ازبزرگراه تا علویجه 40 کیلومتر است.
22 – تحقیقات مؤلف از منابع مختلف و سالمندان علویجه.
تحقیق: مرحوم حضرت آیت لله سیدعباس رفیعی پور
منبع : پایگاه اطلاع رسانی حوزه (آشنایی با امام زاده شمس الدین محمدعلیه السلام )
