تاریخ خبر :1394/03/20-صنایع دستی فعالیتی است که در آن لوازم کاربردی و تزیینی با بهره گیری از مواد اولیه ی بومی و با استفاده از دست یا ابزار ساده تهیه می شود و فعالان این امر به دلیل دارا بودن ذوق هنری و خلاقیت فکری برای تولید آثاری زیبا که ریشه در فرهنگ و رسوم هر جامعه ای دارد، هنرمند نام می گیرند. این هنرمندان خلاق با تولید دست سازهای خود در حقیقت وضعیت اجتماعی، مذهبی و فرهنگی خود را از سالیان دور تا کنون به نمایش می گذارند.
سرزمین کهن ایران از جمله کشورهایی است که تنوع بسیار بالایی در صنایع دستی دارد، هنری که از هزاران سال پیش نسل به نسل به هنرجویان مشتاق منتقل شده است.
گلیم، فرش، گبه، قلمزنی، شیشه گری، منبت کاری، مینا کاری، سفال و چوب از صنایع دستی معروف ایران زمین به شمار می رود. از دیگر آثار ماندگار این دیار می توان به هنرهای منجوق دوزی، خاتم کاری، فلزکاری، سوزن دوزی، شماره دوزی، گلدوزی، لحاف دوزی، چهل تکه دوزی، قلاب بافی، حاشیه دوزی، سرامیک سازی، خیاطی، ریسندگی، عروسک سازی، نجاری، کوزه گری و… اشاره کرد.
صنایع دستی پس از جنگ جهانی دوم بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت که این امر سرانجام در دهم ژوئن 1964 میلادی برابر با بیستم خرداد به برپایی نخستین کنگره ی جهانی صنایع دستی با حضور 40 کشور جهان انجامید. در این کنگره بنیان گذاری شورای جهانی صنایع دستی به عنوان نهادی وابسته به سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد(یونسکو) به تصویب رسید و دبیرخانه ی این شورا با عضویت کشورهای مختلف جهان فعالیت خود را در شهر آمستردام کشور هلند آغاز کرد و اکنون سال هاست مردمان این گیتی پهناور سالروز این همایش را به عنوان روز جهانی صنایع دستی گرامی می دارند.
ایران نیز چهار سال پس از شکل گیری شورای جهانی صنایع دستی به حامیان این صنعت که نقش حیاتی در فرهنگ و اقتصاد ملت ها دارد، پیوست. اکنون سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به عنوان نماینده ی صنعتگران ایران عضو این شورا است.
مهمترین هدف های شورای جهانی صنایع دستی شامل تشویق، کمک و راهنمایی صنعتگران دستی و بالا بردن سطح اطلاعات تخصصی و حرفه ای آنها با توجه به زمینه های متفاوت فرهنگی موجود در هر یک از کشورهای عضو محسوب می شود.
حفظ و تقویت صنایع دستی و تجلی آن به صورت رکن عمده ای از حیات فرهنگی ملت ها و ایجاد همبستگی میان صنعتگران دستی سراسر جهان نیز از دیگر اهداف این شورا است.
**پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به بهانه ی روز جهانی صنایع دستی با «خاطره استادرضایی» مدیرعامل اتحادیه ی تعاونی های صنایع دستی استان تهران و عضو شورایعالی برنامه ریزی تشکل های غیردولتی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به گفت و گو پرداخته است.
خاطره استادرضایی با اشاره به ظرفیت بالای صنایع دستی در بهبود وضعیت اقتصادی کشور گفت: پس از نفت، تولید صنایع دستی می تواند حرف دوم را در اقتصاد کشور بزند اما در صورتی این امر محقق خواهد شد که با نظارت و حمایت دولت و بر مبنای اصل 44 قانونی اساسی از تولید کنندگان حمایت شود. 700 رشته ی صنایع دستی در کشور فعالیت دارند که 400 مورد آن از طرف سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تایید شده است.
مدیرعامل اتحادیه ی تعاونی های صنایع دستی استان تهران تصریح کرد: کشورهای خارجی به صنایع دستی ایران علاقه ی زیادی نشان می دهند و بسیاری از تولیدهای داخلی ما برای دیگران شناخته شده و افزایش ورود گردشگران خارجی به داخل کشور در سال های پیش سبب شده است که آنان بیشتر به ارزش این محصولات پی ببرند و از آن استقبال کنند. این در حالی است که مردم کشور شناخت حقیقی و معینی از صنایع دستی این مرز و بوم ندارند و بسیاری از آنها را به عنوان کالاهای تزیینی گران قیمت می شناسند. با توجه به پیشینه ی تاریخی این محصولات باید تلاش کنیم اطلاعات عمومی مردم را در این زمینه افزایش دهیم تا آنان بیشتر با کاربردهای صنایع دستی آشنا شوند.
خاطره استاد رضایی برگزاری نمایشگاه های متنوع و مختلف را راهکاری برای آشنایی مردم با صنایع دستی دانست و خاطرنشان کرد: نداشتن نمایشگاه های تخصصی با تولیت مشخص از نارسایی هایی است که در این زمینه وجود دارد. این امر سبب می شود ناهنجاری هایی در برگزاری نمایشگاه ها در میان سازمان های مختلف ایجاد شود و هنرمند نیز تکلیف خود را در این میان نداند. ارگان های مختلف بدون داشتن تخصص لازم و فن به دلیل مشخص نبودن ناظر اصلی بر فعالیت هنرمندان صنایع دستی، به این زمینه ورود پیدا می کنند که این امر سردرگمی هنرمندان برای برپایی نمایشگاه و ادامه ی فعالیت آنها را به دنبال دارد. شورایعالی تشکل های غیردولتی؛ اتحادیه ها و انجمن های فعال در این زمینه، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری را عهده دار این امر می داند و با تخصص و فنی نگری خود در پی نظرجمعی برای تثبیت این مهم است.
وی در ادامه افزود: برپایی نمایشگاه هایی با کیفیت و اطلاع رسانی لازم برای حضور هنرمندان واقعی و دور از واسطه ها و پیمانکاران صنایع دستی از دیگر مشکل های برپایی نمایشگاه های تخصصی صنایع دستی است. حضور افراد غیر متخصص سبب می شود کالاهایی با کیفیت پایین به سیستم عرضه وارد شود و در نتیجه در افزایش استقبال مردم و صادرات نتیجه منفی ایجاد کند و در نهایت خریدار به دنبال جنس غیر ایرانی برود.
عضو شورای عالی برنامه ریزی تشکل های غیردولتی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، اظهار داشت: نبود امکانات، بودجه ی کافی، بیمه، خدمات درمانی و بازنشستگی از دیگر معضلاتی است که هنرمندان این حرفه با آن روبرو هستند. ارزش افزوده و مالیات، صادرات، گمرکات و صدور مجوزهای لازم برای این هنرمندان نیاز به توجه بیشتری از طرف دولت دارد. کمبود افراد متخصص، بالا بودن عوارض و مالیات و درگیری های قانونی برای صادرات صنایع دستی نیز سبب آسیب به تولید در این زمینه شده است.
خاطره استادرضایی در پایان گفت: ورود صنایع دستی از چین، هند و آفریقا ضربه ی جدی به بحث تولید داخلی در این زمینه زده است که امیدواریم دولت تدبیر و امید نگاه ویژه ای به این موضوع داشته باشد.
