مونوساکارید‌ها و دیساکاریدها دو نوع اصلی قند‌ها هستند. این مقاله حاوی اطلاعاتی درباره‌ی ساختار ، تفاوت‌ها و برخی مثال‌ها درباره‌ی این دو نوع کربوهیدرات است.
بدن انسان به طور پیوسته برای رشد و نمو به مواد مغذی ضروری نیاز دارد. ترکیبات اصلی برای بدن عبارتند از کربوهیدرات‌ها ، چربی‌ها و پروتئین‌ها. 55 تا 75 درصد نیاز روزانه به انرژی از طریق کربوهیدرات‌ها تأمین می‌شود. کربوهیدرات‌ها که ساکارید نیز نامیده می‌شوند، ترکیبات مولکولی هستند که از سه عنصر کربن ، هیدروژن و اکسیژن تشکیل شده‌اند.
مونوساکارید‌ها و دیساکاریدها چه هستند؟
کربوهیدرات‌ها به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند: کربوهیدرات‌های ساده و کربوهیدرات‌های پیچیده. کربوهیدرات‌های ساده از یک واحد قند تشکیل شده‌اند. کربوهیدرات‌های ساده قند‌هایی هستند که گوارش آن‌ها آسان است. کربوهیدرات‌های ساده را می‌توان در مواد غذایی مانند شیر ، عسل ، میوه‌ها و غیره یافت.
مونوساکارید‌ها
مونوساکارید‌ها اغلب قند‌های ساده نامیده می‌شوند و ساده‌ترین نوع کربوهیدرات‌ها هستند. مونوساکارید‌ها بلوک‌های ساختاری کربوهیدرات‌های پیچیده‌تر هستند. مونوساکارید‌ها آلدهید یا کتون هستند و معمولاً دو گروه هیدروکسیل یا بیشتر دارند. مونوساکارید‌ها مولکول‌های سوختی مورد نیاز بدن هستند و به کربوهیدرات‌های کوچکتر هیدرولیز نمی‌شوند. همه‌ی مونوساکارید‌ها فرمول مولکولی (CH2O)n دارند.
مونوساکارید‌ها بر اساس تعداد اتم‌ها در مولکول نیز طبقه‌بندی می‌شوند. برای مثال اگر کربوهیدرات حاوی 5 اتم کربن باشد پنتوز نامیده می‌شود. سیستم دیگری نیز برای طبقه‌بندی این ترکیبات بر اساس جایگذاری گروه کربونیل وجود دارد. اگر گروه کربونیل آلدهید باشد مونوساکارید آلدوز نامیده می‌شود و اگر کتون باشد کتوز نامیده می‌شود. این دو سیستم اغلب با همدیگر ترکیب می‌شوند.
دیساکاریدها
دیساکاریدها حاوی دو واحد قند هستند که توسط پیوند‌های کووالانسی به هم متصل شده‌اند. پیوند کووالانسی که این دو قند را کنار هم نگه می‌دارد پیوند گلیکوزیدی نامیده می‌شود. این پیوند توسط یک واکنش چگالش که بین دو قند اتفاق می‌افتد تشکیل می‌شود و منجر به آزاد شدن اتم هیدروژن از یک مونوساکارید و گروه هیدروکسیل از مونوساکارید دیگر می‌شود. دیساکاریدها در روده‌ی کوچک به مونوساکارید‌های کوچکتری تجزیه می‌شوند.
مثال
گلیسیرآلدهید
اریتروز
ترئوز
ریبوز
آرابیتوز
گسیلور
آلوز
آلتروز
گلوکز
و غیره
برخی از دی‌ساکارید‌های معروف عبارتند از:
ساکاروز= گلوکز + فروکتوز
لاکتولوز= گالاکتوز + فروکتوز
لاکتوز= گالاکتوز + گلوکز
مالتوز= گلوکز + گلوکز
سلوبیوز= گلوکز + گلوکز
مونوساکارید‌ها ساده‌ترین شکل کربوهیدرات‌ها هستند و به سرعت توسط سلول‌های بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی سلول‌ها ممکن است به کل انرژی نیاز نداشته باشند و آن را ذخیره کنند. این کار ابتدا با تبدیل مونوساکارید‌ها به دیساکاریدها و سپس به پلی‌ساکارید‌ها انجام می‌شود. بدن می‌تواند پلی‌ساکارید‌ها را ذخیره کند. پلی‌ساکارید‌ها هنگام نیاز بدن به انرژی توسط هیدرولیز تجزیه می‌شوند.
