زمانبندی خواب کودک

ستاره حمیدی؛ کارشناس ارشد روانشناسی

آنچه مسلم است خواب کودک یکی از مهمترین مواردی است که باید والدین بدان توجه ویژه داشته باشند. داشتن خواب کافی در رشد و سلامت جسمانی کودکان تاثیر بسزایی دارد. پزشکان توصیه می‌‌کنند کودکان ساعت 9 شب بخوابند به دلیل اینکه هورمون‌ها در زمان تاریکی هوا ترشح بیشتری دارد و خوابیدن به موقع موجب جذب و افزایش متابولیسم هورمون‌‌ها شده وموجب بلند قد شدن کودکان می‌‌شود.

والدین بسیاری در خواباندن کودک خود دچار مشکل می‌‌شوند، مخصوصاً اگر کودک بخواهد جدا از والدین در اتاق خود بخوابد. نخوابیدن به موقع کودک دو علت می‌‌تواند داشته باشد اول آنکه کودک می‌‌داند با خوابیدن از والدین خود جدا می‌‌شود و مسلماً جدایی از والدین خوشایند نخواهد بود و علت دیگر اینکه متاسفانه برخی والدین از خواب برای تنبیه کودکان استفاده می‌کنند بدین معنا در طول روز و یا شب برای خواب عصر به کودک یادآور می‌‌شوند که بسیار شیطنت کرده و بهتر است کمی بخوابد این مسئله سبب منزجر شدن کودک از خواب می‌‌شود. استفاده از خواب به عنوان تنبیه رفتاری نامناسب است و باید در کودکان نگرش مثبت تری در مورد خواب ایجاد شود. 

توصیه‌هایی به والدین 

روانشناسان نیز معتقدند ساعت خواب و غذا خوردن کودک باید مشخص باشد و با توجه به اهمیت ویژه زمانبندی خواب کودک مواردی جهت خواباندن کودکان در ذیل ذکر می‌‌شوند که می‌‌تواند به کودکان جهت داشتن خوابی آرام کمک نماید: 

عدم استفاده از خواب به عنوان تنبیه 

همانطور که گفته شد هیچگاه از خواباندن کودک برای تنبیه کردن وی استفاده نشود. داشتن نگرش مثبت نسبت به خواب، دیگر خوابیدن به موقع را تبدیل به یک اجبار نمی‌‌کند. همه انسانها از اینکه مجبور باشند کاری را به اصرار منبع قدرتی انجام دهند بیزارند و در برابر آن مقاومت به خرج می‌‌دهند.

برنامه آمادگی قبل از خواب داشته باشید 

قبل از خواب کودک باید آرام آرام برای خوابیدن آماده شود منظور از آماده کردن کودک این است که اگر ساعت 9 باید بخوابد یک ساعت قبل از خواب به وی اطلاع دهید. ساعت 8 به وی شام داده ساعت 8:30 به وی بگویید بهتر است مسواک زده و برای خواب آماده شود و ساعت یکربع به 9 به وی گفته شود بهتر است که دیگر برای رفتن به تخت خواب آماده شود و برای کودک داستان خوانده شود. در اوایل رعایت قانون خواب می‌‌توانید دقایقی را در کنار تخت کودک بدون صحبت کردن و بدون رابطه چشمی بنشینید و بعد از مدتی می‌توان اتاق را ترک کرد. 

حریم‌‌ها را به وی یادآور شوید 

کودک باید بیاموزد جای خواب او در رختخواب پدر و مادر نیست و باید حتماً شب را درون اتاق خود بخوابد. چنانچه کودک در نیمه شب بیدار شد بدون روشن کردن چراغ، به اتاق کودک رفته او را نوازش کنید یادآور ‌‌شوید که وقت خواب است و باید بخوابد و حتی  اگر کودک تخت خود را ترک کرد و در تخت والدین  به خواب رفت بهتر است وی را بغل کرده به تخت خودش منتقل کنید.

نشان دادن قاطعیت جهت خواباندن کودک از اهمیت زیادی برخوردار است. باید هر دفعه که وی به تختخوابش می‌‌رود او را تشویق کنید و با دادن ستاره و یا هر ژتون دیگر وی را برای اینکه شب گذشته را در تخت خواب خود گذرانده است، تشویق کنید.

روحیات والدین 

یکی دیگر از عواملی که سبب می‌‌شود والدین در عادت دادن کودکان به خوابیدن در اتاق خودش ناموفق باشند روحیات خود والدین است. برخی از والدین به عللی از تنها گذاشتن فرزند خود در اتاق می‌‌هراسند و مدام نگران هستند که در نبودشان کودک دچار مشکلی شود. بهتر است در این موارد والدین حتماً به روانشناسی متبحر مراجعه نمایند.

بسیاری از مقاومت‌‌های فرزندان و رفتارهای نامناسب شان واکنشی است در برابر مشکلات خود والدین، حتی ترس از تنها ماندن در اتاق که اکثر کودکان با آن دست به گریبان هستند ناشی از ترس‌های آموخته شده از والدین است. آنچه مسلم است کودک باید رفتار را درون شما ببیند تا بتواند آن را انجام دهد. دیگر نصیحت کردن در دنیای حاضر تاثیر گذار نخواهد بود. آنچه تاثیر دارد نحوه رفتار و عملکرد والدین و واکنش‌‌هایی است که کودکان از جانب والدین می‌‌بینند.