رکسانا خوشابی؛ کارشناس ارشد مشاوره بالینی
استفاده از رایانه، برای افزایش هوش کودکم مفید است یا مضر؟
برای جواب دادن به این سوال به نتایج تحقیقاتی که در این زمینه وجود دارد اشاره می‌کنم. به گفته پژوهشگران آمریکایی، مهارت‌های یادگیری در کودکان پیش دبستانی که با رایانه سروکار دارند، نسبت به سایر همسالانشان که از این فناوری بی‌بهره هستند، رشد بهتری دارد.
در این پژوهش‌ها که بر روی 122 کودک 3 تا 5 ساله صورت گرفته است مشخص شد کودکانی که در منزل یا در مهد کودک با رایانه کار می کنند در آزمون‌ها نمرات بالاتری کسب می کنند. این امر نشان دهنده آمادگی آنها برای به مدرسه رفتن و درک بیشتر آنها نسبت به کودکان بی‌بهره از این فناوری است.
برخی از مطالعات قبلی نیز حاکی از این است که استفاده از رایانه مهارت‌های حرکتی کودکان و درک آنها از شماره‌ها و حروف را بهبود می‌بخشد، اما در این پژوهش‌ها هنوز رابطه‌ای میان استفاده از رایانه و دانش یا توانایی گفتاری کودکان به دست نیامده است. از سوی دیگر برخی کارشناسان معتقدند که کار با رایانه جایگزین تجربیات اساسی دوران کودکی از قبیل بازی با اسباب بازی‌ها و همسالانشان می‌شود. دقت کنید اگر می‌خواهید کودکتان را در برابر رایانه قرار دهید مراقب چشمان او هم باشید.
بعضی‌ها می‌گویند بهتر است برای کودکانمان حتی در سنین نوزادی کتاب بخوانیم. آیا این حرف درست است؟
بله. باز هم تحقیقات موید این گفته هستند. در واقع مطالعات اخیر نشان مى دهد والدین مى‌بایست کتاب خواندن را براى کودکان خود از سنین بسیار پایین و حتی‌الامکان از سن 14 ماهگى آغاز کنند.
محققان با زیر نظر گرفتن یک سرى از کودکان اسپانیایى و انگلیسى زبان که اغلب به خانواده‌هاى کم درآمد تعلق داشتند دریافتند کسانى که والدینشان از سنین بسیار کم برایشان کتاب خوانده بودند، از مهارت‌هاى گفتارى و درک و هوش بالاترى برخوردار بودند.
وقتی کودکم با عصبانیت یا بددهنی با من رفتار می‌کند چه کار کنم؟
بیشتر پدر و مادرها، در مقابل کودکی که فحش می‌دهد، یا با عصبانیت و خشونت رفتار می‌کند گارد منفی می‌گیرند و متوجه نیستند هرقدر رفتار کودک بدتر باشد، به مهر و محبت بیشتری نیاز دارد و در این حالت، والدین باید قاطع ولی مهربان باشند. حتی بعضی از والدین، برای آن که جلوی کار اشتباه فرزندشان را بگیرند به او فحش می‌دهند یا او را کتک می‌زنند، اما این کارها هم به هیچ وجه نتیجه مثبتی ندارد.
در چنین حالتی بهتر است هنگام فحش دادن فرزندمان او را تنها بگذاریم و به او بگوییم: «تو عصبانی هستی، می‌دانم. اما من تو را عصبانی نکرده‌ام، من فقط اجازه ندادم آن کار را انجام دهی. اگر فحش دادن تو را راضی می‌کند، من جلویت را نمی‌گیرم، اما مجبور نیستم که بمانم و حرف‌هایت را بشنوم». به این ترتیب او احساس می‌کند حرف‌های بی‌معنایی زده و بدین وسیله به محبت یا توجه نخواهد رسید و به تدریج سعی می‌کند رفتار جدیدی را جایگزین کند.
وقتی کودکم خودش را به مریض بودن می‌زند چکار کنم؟ تمارض، یک حیله قدیمی است که در اکثر خانواده‌ها پیش می‌آید. اگر تمارض فرزندمان را بپذیریم در واقع به او پاداش می‌دهیم و تشویقش می‌کنیم تا هر وقت تکلیف یا وظیفه‌ای به او محول شد به تمارض پناه ببرد!
برای حل این مشکل، بهترین راه این است که فرض کنیم واقعاً مریض است و مثل یک مریض با او رفتار کنیم و نگذاریم از تلویزیون، کتاب قصه، غذاهایی که دوست دارد یا اسباب بازی‌هایش استفاده کند، زیرا «مریض» است! اگر با کودکی که تمارض می‌کند به این شکل رفتار کنید، ظرف یک روز از کار خود پشیمان خواهد شد.
وقتی مهمان برایمان می‌آید، اگر مدام حواسم به فرزندم نباشد او جلوی مهمان‌ها با من ناسازگاری و بدرفتاری می‌کند و حتی غذایش را هم نمی‌خورد و لجبازی می‌کند. در این حالت چه کار کنم؟ همه کودکان، طالب جلب توجه بزرگترها، خصوصاً والدین خود هستند و در حالت عادی سعی می‌کنند با شیرین‌کاری نظر دیگران را جلب کنند، اما متأسفانه کودکانی که احساس حقارت می‌کنند، جلوی مهمان‌ها لوس و بی‌ادب می‌شوند، چون می‌دانند والدین جلوی مهمان‌ها، و به خاطر حفظ آبرویشان بیشتر به آنها توجه خواهند کرد!
در چنین مواردی راه حل این است که نه والدین و نه مهمان‌ها، به رفتار نامطلوب و به کودک توجه نکنند. در این صورت به رفتار بد او هیچ پاداش (یعنی هیچ خوراک توجهی) نداده‌اند و کودک به مرور رفتارش را ترک خواهد کرد. کودکانی که تصور می‌کنند موجود بد و شروری هستند (که متأسفانه این تصور نیز از اطرافیان به آنها منتقل می‌شود) برای جلب توجه دیگران، کارهای غیرمنطقی و حتی احمقانه انجام می‌دهند...
برای خواندن بخش اول- با فرزندم چه کنم- اینجا کلیک کنید.
