در چنین حالتی ممکن است فردی که دچار کمبود آهن و کم‌خونی شده است، گاه هوس خوردن برخی غذاهای خاص را کند و یا اینکه میل به خوردن برخی چیزها که اصلاً خوردنی نیستند داشته باشد؛ مثل گچ، خاک و خرده چوب که به این حالت «پیکا» می‌گویند و فقط در اثر کمبود آهن ایجاد می‌شود.
تشخیص
فقر آهن خیلی سریع، قبل از آنکه آزمایش‌های لازم انجام گیرد، مشخص می‌شود. احساس خستگی زیاد و کاهش اشتها از علائم اولیه آن است. با مراجعه به پزشک، یکی از آزمایش‌های زیر برای تشخیص درخواست می‌شود:
آزمایش خون کامل (CBC): این آزمایش میزان کاهش هموگلوبین را نشان داده و اطلاعاتی در مورد اندازه سلول‌های خونی می‌دهد؛ زیرا کاهش هموگلوبین باعث کوچک‌تر شدن سلول‌های خونی می‌گردد. آزمایش رتیکلو سایت که میزان تولید سلول‌های خونی نابالغ را اندازه می‌گیرد. در کمبود آهن و کم‌خونی این سلول‌ها در مغز استخوان به کندی تولید می‌شوند و زمان بیشتری طول می‌کشد تا به اندازه طبیعی برسند.
آهن آب خون که به طور مستقیم میزان آهن خون را اندازه می‌گیرد. فریتین آب خون که میزان آهن ذخیره شده در بدن را نشان می‌دهد، ابتدایی‌ترین روش برای تشخیص کم‌خونی و کمبود آهن است. به احتمال زیاد، پزشک انجام یک آزمایش مدفوع را نیز ضروری می‌داند تا مشخص شود از مدفوع خون دفع می‌شود یا خیر.
این خون شاید اصلا مشخص نباشد، ولی در آزمایش مدفوع مشخص می‌شود؛ به این ترتیب که از یک کاغذ مخصوص استفاده می‌گردد و اگر کاغذ تغییر رنگ بدهد، معلوم می‌شود در مدفوع فرد خون وجود دارد.
مراقبت از کودک
تأثیر کمبود آهن بستگی به مدت و شدت کم‌خونی دارد. اگر این مشکل درمان نشود، ممکن است برخی مشکلات یادگیری و رفتاری را به همراه داشته باشد. این مسأله گاه برگشت‌ناپذیر است و با مکمل‌های آهن نیز برطرف نخواهد شد. در اغلب موارد می‌توان از کم‌خونی و کمبود آهن جلوگیری کرد:
نوزادان کمتر از یکسال باید فقط شیر بنوشند و میزان خاصی از مکمل آهن مخصوص نوزادان را مصرف کنند. شروع خوردن غذاهای جامد از شش ماهگی است و می‌توان از غذاهای آهن‌دار استفاده کرد.
کودکان زیر دو سال نباید روزانه بیشتر از 24 اُنس شیر جذب کنند. (هر اُنس 31 گرم است)؛ زیرا همانطور که گفته شد، شیر جذب آهن را دچار مشکل می‌کند. نوشیدن شیر زیاد همچنین اشتهای کودک را برای خوردن غذاهای آهن‌دار از بین می‌برد و موجب برخی اختلالات گوارشی می‌شود.
بهترین منابع تأمین کننده آهن، غلات هستند. کودکان زیر دو سال بهتر است از غلات بیشتر استفاده کنند.
غذاهای متنوعی که حاوی آهن هستند و می‌توانید به کودک خود بدهید، شامل: گوشت نرم‌شده، زرده تخم‌مرغ، براکلی، اسفناج، نخودفرنگی، لوبیاها، کشمش و تمام غلات است.
به اندازه کافی سبزیجات به کودک خود بدهید، ولی گوشت را فراموش نکنید؛ زیرا آهن موجود در گوشت بسیار سریع‌تر جذب می‌شود.
تغذیه مناسب که آهن کافی در برداشته باشد، برای کودکان بسیار ضروری است. داشتن عادات خوب غذا خوردن (به خصوص اگر از سنین کم شروع شود) از بروز مشکلاتی مانند کم‌خونی و کمبود آهن جلوگیری می‌کند.
درمان کم‌خونی فقر آهن
از آنجا که این عارضه بیشتر در افرادی دیده می‌شود که در برنامه غذایی‌شان آهن کمتری وجود دارد، تغییر در برنامه غذایی می‌تواند کمبود آهن بدن را جبران کند، اما فقط این کافی نخواهد بود و مصرف مولتی ویتامین‌های آهن‌دار نیز ضروری است. اما در مورد کودکان، مصرف نوع دیگری از مکمل‌های آهن به صورت روزانه توصیه می‌شود تا ذخیره آهن خون‌شان بالاتر رود.
هیچگاه به کودک خود مکمل قوی آهن ندهید (به خصوص اگر در این مورد با پزشک مشورت نکرده‌اید). جذب آهن زیاد باعث مسمومیت‌های شدید در کودکان می‌شود. با شکم خالی آهن سریع‌تر و بهتر جذب می‌شود؛ در غیر این صورت ممکن است موجب آشفتگی درونی فرد شود.
کودکانی که با مصرف مکمل‌های آهن دچار مشکلات گوارشی می‌شوند، باید مکمل موردنظر را با مقدار کمی غذا میل کنند. مکمل آهن را همراه با شیر به کودک ندهید، زیرا در جذب آن ایجاد اختلال می‌کند. ویتامین C جذب آهن را افزایش می‌دهد، پس بهتر است مواد سرشار از ویتامین C را در برنامه غذایی‌اش افزایش دهید.
پس از یک ماه مصرف مکمل آهن، یک بار دیگر باید آزمایش خون بدهید تا میزان هموگلوبین خون شما مشخص شود. شاید دیگر نیازی به مصرف مکمل آهن نباشد؛ اما اگر لازم باشد، شش ماه دیگر مصرف مکمل آهن را ادامه دهید و بعد دوباره آزمایش خون بدهید.
برای خواندن بخش اول- وقتی آهن طلا می‌شود- اینجا کلیک کنید.
