تغذیه ی طبیعی در کودکان چه ویژگی هایی دارد؟

تغذیه یک رفتار دو جانبه بین مادر و کودک است. اگر مادری نتواند رفتاری مناسب در امر تغذیه ی فرزند داشته باشد، این امر قدر مسلم به سوء رفتار خوردن از جانب طفل منجر خواهد گردید. برای پیشگیری از مشکلات تغذیه ای، رعایت این نکات از طرف مادر ضروری است:

1- شیرخواران تا 2 سالگی از پستان مادر تغذیه شوند.
2- در موقع شیردهی، مادر و کودک در وضعیت راحت قرار گیرند.
3- مادر باید در زمان شیردهی از آرامش لازم برخوردار باشد.
4- مادر در تغذیه ی کودک عجله نکرده و صبور باشد.
5- بهتر است مادر کودک را بغل کند به وی شیر دهد و حین شیر دادن تماس چشمی با فرزند داشته باشد و گاه گاهی او را نوازش کند. این گونه رفتارها باعث می شود که نیازهای دهانی کودک ( که از نیازهای اساسی سال اول رشد می باشد ) ارضا شود و کودک محبت کافی را دریافت نماید.
6- بهتر است مادر در حالت عصبانیت، اضطراب و ترس شدید و یا نگرانی حاد به کودک شیر ندهد.
7- لازم است مادر زمان های شیردهی را تا حدودی بر اساس وضعیت خلق و خوی نوزاد تنظیم نماید؛ بعضی از بچه ها با فواصل کم تر و بعضی با فواصل بیش تراحساس گرسنگی می کنند.
8- به تدریج با رشد کودک بهتر است دفعات شیردهی منظم تر گردد.
9- تغذیه ی غیر از شیر را می توان از اواخر سال اول با مایعات شیرین شروع نمود. در اواخر سال دوم، تغذیه با خوراکی های غیر از شیر مادر به تدریج جایگزین شیر مادر می گردد. به هر حال در سال سوم و سال های بعد هم کودک به شیر ( غیر از شیر مادر ) نیاز دارد و باید آن را جزء اصلی رژیم غذایی کودک قرار داد. شاید در انتهای سال دوم لازم باشد برای مدتی از طریق بطری به کودک شیر داده شود.
10- انتخاب نوع غذا بر حسب رنگ، بو و طعم تا حد ممکن بر اساس ذائقه ی کودک باشد.
11- اصرار بیش از حد به خوردن غذاهای خاص لزومی ندارد. بچه ها علاوه بر وعده های اصلی غذایی، نیاز به غذاهای میان وعده هم دارند. تنوع در غذا باید به تدریج ایجاد گردد و حتماً ذائقه ی کودکان مدنظر قرار گیرد.
12- از ابتدا می توانیم کودکان را به غذاهای سالم عادت بدهیم. بنابراین رژیم های غذایی خانواده ( چه در منزل و چه در مسافرت ) باید از بین غذاهای سالم انتخاب شوند و از مصرف بیش از حد غذاهای آماده ( Fast Food ) در منزل اجتناب کنیم. تنقلات مضر را کم تر به منزل آوریم و در هر شرایطی از مغزها و تنقلات مفید استفاده کنیم. از نوشابه های گازدار، پفک، چیپس، بستنی ها و مواد رنگی غذایی کم تر استفاده شود.
13- بعضی از والدین نگرانی بیش از حدی در خصوص کسب انرژی لازم غذایی توسط فرزند شان دارند، لذا غذاهایی که به نظر خودشان مملو از انرژی هستند را تهیه می کنند و اصرار دارند که فرزندشان آن غذاها را به قدر کافی بخورد؛ در صورتی که ممکن است آن غذاها از نظر ظاهر، شکل، رنگ یا طعم مقبول کودک نباشند و کودک از خوردن آن ها امتناع کند و این مسئله منجر به کشمکش بین مادر و فرزند گردد. در صورتی که اغلب مادران می توانند به تدریج ذائقه ی فرزندشان را تشخیص دهند و مطمئن باشند که اگر بچه ها از نظر جسمی سالم باشند انرژی کافی را از غذاها کسب خواهند کرد. لذا باید در تهیه و طبخ غذا ذائقه ی بچه ها را در نظر داشته باشند. غذاهای حاوی انرژی و ویتامین و پروتئین برای کودکان بسیار زیادند و فقط منحصر به غذاهای چرب و پرگوشت نمی باشند. ممکن است بعضی از کودکان به یکی دو نوع غذا علاقه ی بیش تری نشان دهند در صورتی که از نظر مادر ممکن است آن غذاها مناسب تغذیه و رشد کودک نباشند. به هر حال بهتر است غذاهای مورد علاقه ی کودکان را در برنامه ی غذایی هفتگی قرار دهیم. میوه ( یا آب میوه ) و سبزیجات ( از جمله خیار، گوجه فرنگی و... خام یا پخته )، علاوه بر شیر باید در سبد غذایی خانواده جایگاه اصلی را داشته باشند.
14- تقریباً بین 1 تا 2 سالگی که دوره ی اصلی رشد استقلال کودکان است، بسیاری از بچه ها دوست دارند خودشان قاشق دست بگیرند و خودشان غذا بخورند. با توجه به این که هنوز کودکان به آن مرحله از رشد نرسیده اند که بتوانند خودشان غذا بخورند، بهتر است کودک را سر سفره یا میز بنشانیم و با بستن پیشبند یا ظرف مخصوص غذا با یک قاشق جلوی او بگذاریم تا مشغول بازی با غذا شود و در ضمن بازی، مادر وی را تغذیه کند. ممانعت و مقاومت در مقابل چنین رفتارهایی باعث بروز مشکلاتی در امر تغذیه ی کودکان می شود و آن ها را وابسته بار می آورد و چه بسا که منجر به امتناع آنان از غذا خوردن گردد.
15- باید کودکان را عادت بدهیم که در زمان وعده های اصلی غذایی، سر سفره یا میز بنشینند و غذایی را که دوست دارند برای خود انتخاب کنند و بخورند. از این رو ضروری است که تمام اعضای خانواده سر میز یا سفره حضور داشته باشند و در طی مدت غذا خوردن، بزرگ تر ها از تماشای تلویزیون، پاسخ دادن به تلفن و مطالعه ی روزنامه و کتاب خودداری نمایند. به هر صورت عادت به نظم در غذا خوردن و سر سفره کنار اعضای خانواده نشستن، بسیار مهم تر از نوع غذایی است که کودک می خورد. بعضی از مادرها قاشق به دست دور اتاق دنبال فرزندشان می دوند که او را تغذیه کنند، این بدترین نوع تغذیه کردن کودکان است. کودک حق دارد تا وقتی سفره پهن است سر سفره بنشیند و غذا بخورد ولی وقتی سفره جمع شد حداقل تا مدتی حق غذا خوردن ندارد. البته میان وعده های غذایی برای کودکان نباید فراموش شود.

حداقل دو نوبت میان وعده برای کودکان ضروری است. یک نوبت بین صبح تا ظهر با مصرف میوه یا آبمیوه یا شیر و بیسکویت ( کیک ) یا مغزها، یک نوبت هم به صورت عصرانه. عصرانه هم بهتر است شامل غذاهایی نظیر میوه یا آبمیوه یا کیک و شیر یا مغزها باشد، بهتر است کودکان را عادت بدهیم که شام را زودتر بخورند.
منبع مقاله :
عطاری، عباس؛ (1387)، اختلالات تغذیه ای (مشکلات رفتاری تغذیه در کودکان)، تهران: نشر قطره، چاپ اول