دکتر حسین کریمی؛ متخصص توانبخشی اعصاب اطفال؛ عضو مرکز تحقیقات توانبخشی اعصاب اطفال دانشگاه علوم بهزی
اگر بهطور مکرر اما دقیق کودکان MR را معاینه کنیم، ملاحظه خواهیم کرد که ممکن است در آنها، رفلکسهای پاتولوژیک نخاعی مثل With Drawal Reflex و Galant Reflex مثبت باشد.
برای این که در اثر ضایعه ایجاد شده این کودکان نخاع کاملا توانایی انجام وظیفه اصلی خود، که فرستادن سیگنالهای حسی با تمام و کمال به سطوح فوقانی و یا برگشت سیگنالهای حرکتی از مناطق بالای CNS به محیط را ندارد و در نتیجه میتوان گفت مقدار زیادی از سیگنالهای Efferent و Afferent در این کودکان حتی در سطح نخاع به هدر میرود.
علایم تشخیص
اگر به facial expression این کودکان نگاه کنیم، اکثرا این کودکان از نظر ظاهری صورت طبیعی ندارند. مثلا نمیتوانند به خوبی اخم کنند، چشمهای خود را نمیتوانند محکم ببندند و یا قادر نیستند پرههای بینی خود را حرکت دهند و بالاخره لبهایشان همیشه باز و افتاده خواهد بود و یا نمیتوانند بهطور محکمی لبها و چشمهای خود را ببندند، اگر به عملکرد اعصاب مغزی V و VII دقت کنیم کلیه این اعمال فرد وظایف اعصاب V از نظر حسی و عصب VII از نظر حرکتی به عهده دارند.
در مورد اعصاب چشمی VI,IV,III اگر استرابیسم و نیستاگموس نداشته باشند که اکثرا دارند، چشمها بهطور عمودی و افقی در محدوده کامل میدان حرکتی چشم توانایی تحرک ندارند که این اعمال در نتیجه هماهنگی اعمال رشته عصب حرکتی چشم است.
همچنین اکثرا Cag Reflex ندارند یا نسبت به وجود این رفلکس گاهی افزایش حساسیت نشان میدهند که جز علایم Hypersensation است که در هر دو مورد در نتیجه اشکال در عصب IX و X در قسمت خلف دهان میباشد و بالاخره ناتوانی عصب XI و X را با عدم توانایی کافی در قرقره کردن آب در دهان میتوان تشخیص داد و نارسایی در عصب XII را میشود در اثر عدم توانایی زبان در موقع انجام حرکات لازم و گوناگون تشخیص داد.
اشکالات اعصاب Cranial
کلیه کودکان که گفته میشود MR هستند هر کدام بهگونهای این اشکالات را در اعصاب Cranialمیتوانند نشان دهند. با در نظر گرفتن اینکه اولین نورون این اعصاب اگر در گانگلیون محیطی نباشد در Brain Stem است، میتوان حدس زد تقریبا کلیه این کودکان دارای نارسایی عملکردی در Brain Stem هستند زیرا این تظاهرات را هم در سروصورت نشان میدهند و هم از نحوه راه رفتن این کودکان میتوان مشکل را متوجه شد.
این کودکان به صورت گردن خمیده و یا منحرف به یک طرف حرکت میکنند چراکه در اکثر آنان رابطه مناسبی بین لابیرنتها و هسته وستیبولار نیست و یا احتمالا با پاهای abdact حرکت میکنند که در نتیجه نارسایی رابطه بین وستیبولار و cerebellumمیتواند باشد و کمتر از کودکان عادی از خطر احتمالی میترسند و بیشتر نسبت به خطرات احتمالی واکنش نشان میدهند که این مشکل در نتیجه ناموزون بودن ارسال سیگنالهای Reticular formation به مناطق فوقانی و یا محیطی میتواند باشد.
در هرصورت اشکالات چنین کودکانی ناشی از عدم توانایی و یا نارسایی ذهنی آنها نیست، بلکه بنا به پاتولوژیک بودن رفلکسهای نخاعی، محدودیت در سیستم نخاعی و ساقه مغزی میتواند باشد. بد عمل کردن حرکات چشم مربوط به اعصاب IV,III,VI که هم در ساقه مغز و هم در Mid brain قرار دارند، مربوط میشود.
علاوه بر موارد اکثرا ملاحظه میشود که دستان این کودکان در حالت Semi Flexion حرکت میکنند که این حالت در نتیجه فعال بودن بیش از حد مسیر Rubro Spinalمیتواند باشد. همچنین به دلیل اینکه مسیر اصلی حرکتیCortico Spinal روی این مسیر و احتمالا سایر مسیرهای زیر قشر مغز اعمال کنترل کافی ندارد میتواند دلیلی بر محدودیت در سطح Mid Brain باشد(نه اشکالات ذهنی)...
برای خواندن بخش دوم- دلایل نوروفیزیولوژی محدودیت ذهنی- اینجا کلیک کنید.