روستای کوره

کوره دهستانی است به معنای لغوی (شهر) که درحدود300کیلومتری جنوب شرقی شیراز واقع وتا شهر لار(مرکز لارستان)که در مشرق کوره واقع شده 70کیلومتر فاصله دارد این دهستان در بخش اوز که یکی از بخش های مهم لارستان است واقع می باشد از لحاظ آب و هوایی همانند سایر قسمت های جنوبی فارس دارای آب و هوایی گرم در تابستان و زمستانی سرد و خشک است.مردم دهستان جهت امرارمعاش بیشتر به کشورهای حومه خلیج فارس مسافرت کرده و بعضی از آنها در آن کشورها مقیم شده اند.اما این عده هیچ وقت رابطه خود را با زادگاه خویش قطع نکرده وبرای دیدار از خویشان و هموطنان خود گاهگاهی به دهستان کوره آمده و در کارهای خیر،از جمله احداث مساجد و مدرسه و موسسات فرهنگی وبهداشتی با کمک مادی خویش شرکت نموده اند.

در دهستان کوره تعداد 7 باب مسجد ، 2 باب دبیرستان ، 2 باب مدرسه راهنمایی ، 2 باب مدرسه ابتدایی ، 1 باب کودکستان دخترانه و پسرانه وجود دارد که دانش آموزان از مهد کودک تا پیش دانشگاهی مشغول به تحصیل هستند.

دهستان دارای ساختمانهای مخابرات ، دهداری ، شورای اسلامی، بانک ملی و تجارت، پمپ بنزین،دفتر خدمات پستی، مرکز بهداشتی و درمانی ، زایشگاه ، خانه بهداشت، کتابخانه عمومی، مکتبخانه و پاسگاه انتظامی و ورزشگاه که به صورت فعال در دهستان مشغول به کار هستند.

جمعیت دهستان در سر شماری سال 1388_1389 حدودا 3000 نفر و 580 خانوار بر آورد شده است .

به علت قرار گرفتن دهستان در منطقه گرم و خشک ، همانند سایر مناطق جنوبی با مشکل کمبود آب آشامیدنی مواجه بوده و برای تهیه این ماده حیاتی از یک سنت قدیمی رایج در مناطق جنوبی کشور از آب انبار (برکه) استفاده می شود که ما در منطقه شاهد تعداد زیادی از این آب انبارها هستیم بخصوص در داخل دهستان نیز تعداد زیادی آب انبار متروکه وجود داشته که بلا استفاده می باشد . البته در سال جاری هم یک دستگاه آب شیرین کن قرار داده اند که قابل استفاده میباشد و حتی آب به روستاهای اطراف هم برده میشود تا مردم از این آب به خوبی استفاده کنند.

((آب کشاورزی))

در ادوار گذشته مردم جهت تامین آب زراعی خود مجبور بودند از بند و دول آب را از اعماق چاه به سطح زمین بیاورند. اما با پیشرفت تکنولوژی و صنعت اغلب کشاورزان برای تامین آب مورد نیاز کشاورزی ، با حفر چاههای عمیق و نیمه عمیق و قرار دادن پمپ و تلمبه بر روی چاهها به راحتی باغها و زراعات خود را آبیاری می کنند . محصولاتی که در دهستان بهتر رشد می کنند گندم،جو،کنجد،ذرت،پنبه و صیفی جات،سیب زمینی،سبزیجات،مرکبات و نخل میباشند که مردم دهستان بیشتر به کشت گندم و جو میپردازند.

(( کوره از نگاه تاریخ ))

کوره قدمتی 2500 ساله دارد که در دوران هخامنشیان افرادی گبری در کوهپایه کرزوت ساکن شدند و نام کوره که به معنای شهر است انتخاب کردند و در مرکز آن قلعه ای بنا نمودند که هنوز آثار این قلعه به جا مانده است. کوره از لحاظ موقعیت جغرافیایی به گونه ای قرار داشته که در مرکز منطقه بوده و اطراف آن توسط برجهایی که هنوز قسمتی از آثار آنها مشاهده میشود برای حفظ روستا در آنها نگهبانی میدادند. کوره به خاطر این که در مرکز روستاهای اطراف قرار دارد مرکز دهستان طلقی می شود.

در ادامه مبحث تاریخچه روستای کوره به یکی دیگر از عواملی که در شکل گیری روستا دخیل بوده می پردازیم . عامل مذهبی و تاریخی (قبل از اسلام و بعد از آن) تاثیر به سزایی در شکل گیری روستای کوره داشته است . وجود اماکن وساختمان های مذهبی در این روستا دال بر این موضوع است . در قسمت جنوبی کوره و ارتفاعات اطراف روستا چند دولاب مشاهده می شود که مربوط به قبل از اسلام است و زرتشتیان آن زمان از دولاب ها برای دفن مردگان استفاده می کردند و برای آنها از اهمیت خاصی بر خوردار بوده است . پس از گرویدن مردم به دین مبین اسلام ساخت مساجد و اماکن مذهبی در این مناطق شروع شده است .

اما در قسمت جنوب شرقی و در ابتدای ورودی روستای کوره در دامنه کوه یکی از قدیمی ترین آثار تاریخی دوران اسلام به چشم می خورد و آن هم مربوط است به امام زاده میرمنصور (ره)که نزد مردم روستا از اهمیت خاصی بر خوردار می باشد . اطراف امام زاده هم قبرستانی با نام آن مرحوم قرار دارد . بر لوح مرحوم این چنین نوشته شده :

کل شیی سیموت و هو حی لاینام ولا یموت توفی المرحوم امغفور له القاضی العید منصور علیه الرحمه و المغفره فی سنه خمس خموس و خمسانه ه . ق .

اما م زاده قاضی سعید منصور معروف به میر منصور وفات مرحوم به سال 550 ه . ق که حیات او بر می گردد به حدود 900 سال پیش .

هیچ گونه دلیل قطعی مبنی بر اینکه این بزرگوار اهل کدام منطقه یا شهر باشد در دست نیست گفته شده که قضاوت مناطق جویم و حومه آن را بر عهده داشته و مالک یک قنات وچشمه روان بوده به نام (خُنُو)که محل آن بین هیرم و مارمه می باشد روایت است که میر منصور قبل از فوت وصیت نموده که جدش را روی کجاوه شتر قرار دهند وهر کجا که حیوان به زانو نشست ، شصت قدم به طرف شرق آن ، او را دفن کنند آثار قبر شتر هنوز هم باقی است .

آثار قبور قدیمی که به طور پراکنده در اطراف روستا قرار دارند از سمت جنوب غربی کوره (دامنه کوه عالم بین ) و محلی بنام (خِرِگان)که قبرستان میر منصور می گذرد تا نزدیکی میر حسن که در قسمت جنوب شرقی قرار دارد و هم چنین قبرستان کاندونو (دشت قندی ) که قسمت شمال غربی روستا واقع است همه دال بر قدمت تاریخی کوره دارد .

همان طوری که در بحث های گذشته اشاره شد قدمت کوره به زمان قبل از اسلام بر میگردد . وجود دولاب ها در ارتفاعات اطراف روستا که زرتشتیان از آن جهت دفن مردگان خود استفاده می کرده اند همچنین آثار چندین قلعه گبری و پَستُمب و نیز آثار قبور و شالوده های منازل مسکونی که از قسمت های شرقی روستا ( دامنه کوه عالم بین ) تا 10 کیلومتری جنوب غربی روستای کوره ( اطراف امام زاده میر حسن و دامنه کوه های این قسمت ) وجود دارد دال بر این موضوع است . با مشاهده ی آثار بر جای مانده از منازل مسکونی اطراف روستا پیداست که ساختار قدیمی کوره به صورت دیواری از شرق به غرب و جمعیت آن خیلی بیشتر از زمان حال بوده است . به درستی مشخص نیست که در جریان حمله اعراب مسلمان به ایران این منطقه چه زمانی و توسط چه کسی فتح شده است ؟

به نظر می رسد که مسلمان شدن مردمان این قسمت 200 یا 300 سال پس از غلبه اسلام صورت گرفته باشد. سنگ نبشته هایی بر روی برخی از قبور قدیمی قرار دارد که همگی به زبان عربی نگاشته شده است . قدیمی ترین آن مربوط به قبر میر منصور می باشد که تاریخ وفات آن مرحوم 555 هـ . ق بر روی آن قید گردیده است . سنگ نبشته ی دیگری نیز بر روی قبر شخصی به نام محمد عبد السلام در قبرستان شیخ حاجی قرار دارد و تاریخ سنه عشرین و ثمانیه بر روی آن حک شده است . مسجد شیخ مبارک یکی دیگر از آثار مذهبی تاریخی روستا به شمار می آید. با توجه به دو عدد سنگ لوحی که در مسجد پس از ترمیم آن نصب نموده اند تاریخ آن به حدود 671 سال قبل بر میگردد و با توجه به شرحی که بر روی سنگ نوشته شده است این مسجد به دستور فخر الدین ابوبکر بنا شده است و از آن به بعد چندین بار ترمیم و تکنیل شده است . سال تأسیس آن 743 هـ . ق می باشد . در لوح سنگی دیگر چنین نوشته شده که ساختمان مسجد مبارک که منسوب است به محمد بن ابی نجم در سال 900 هجری قمری تکمیل گردید .

کلمه کوره بنا به آنچه در کتاب برهان قاطع آورده شده با ثانی مجهول در عربی ( یک حصه ) یا شهرستان می باشد حکمای فارسیان ، ولایت فارس را به پنج حصه ( بخش ) تقسیم کرده بودند . اول کوره اردشیر ، دوم کوره استخر ، سوم کوره داراب ، چهارم کوره شاهپور ، پنجم کوره قباد ، که آن را خوره نیز می گویند . اما ایبن منطقه کوره اردشیر میباشد پس قدمت آن خیلی زیاد بوده و بر می گردد به دوره ساسانیان .

به علت کشمکش های داخلی آن زمان و نبودن امنیت که همواره کوره از طرف اشرار و راه زنان مورد تاخت و تاز قرار می گرفته و نیز تحولات جوی ، بارندگی کم که باعث قحطسالی می شده تعداد زیادی از مردم در حدود 200 سال پیش به طرف هرنگ و بنادر مهاجرت کردند و در آنجا ساکن شدند.

آنچنان که اشاره شد کوره هر از چند گاهی مورد هجوم اشرار و دشمنان قرار می گرفته که در این میان عده زیادی کشته و اموال مردم غارت می شده است .یکی از این حملات که در زمان هجوم محمود افغان به ایران صورت گرفته در سال 1142 هـ . ق بود که افغان ها به این منطقه وارد شده و شروع به قتل عام مردم و خراب نمودن آبادی ها کردند گفته میشود در کوره کثرت تلفات به حدی بوده که مردم مجال کفن و دفن اموات نمی یافتند و جسد مردگان توسط مأموران افغان به داخل چاهی عمیق که در قسمت جنوب غربی مقبره شیخ حاجی قرار داشته ریخته می شد . در این کشتار از یک خانواده شش پسر به نام پسران قاضی هاشم به قتل می رسند. پس از آن قاضی هاشم به اتفاق چند نفر دیگر قرآن در دست گرفته و به سوی فرمانده افغانها می روند و از او می خواهند که کشتار مردم بی گناه را متوقف نماید .بدین ترتیب افسر افغانها تحت تأثیر سخنان آنها از عمل خود پشیمان شده و دستور می دهد که در قسمت شمالی کوره قلعه ای بزرگ بنام قلعه گالدو که از اتاقهای متعددی ساخته شده بود بنا نمایند و بیوه زن هایی که شوهرانشان کشته شده بودند در آنجا مسکن داده شوند و برای آنها مستمری نیز تأمین گردد .

از دیگر آثار تاریخی روستا برجی است که بر ارتفاعات جنوب غربی کوره بنا گردیده و آنرا بنام برج منجنیق می شناسند . گفته می شود این برج در زمان قبل از اسلام ساخته شده است .شخصی که احتمالاً در آن زمان حاکم عادلی در کوره بوده توسط مهاجمان در این محل به دار کشیده می شود. جسد وی چندروزی در آنجا آویزان بوده و سپس توسط مردم در آن قسمت دفن می گردد و برای یاد بود شخص برجی می سازند که آثار آن هنوز باقی است . به هر حال روایت ها و گفته ها در رابطه با اتفاقات و رخ دادهای تاریخی روستای کوره بسیار است که انشاءالله در بحث های آتی مبحث فوق را ادامه خواهیم داد.