آیا شامپوها هم به درمان کمک می کنند؟
همیشه هم کار به راحتی یک شست و شوی ساده نیست. گاهی اوقات پوست کف سر دچار بیماری هایی می شود که به دلیل شایع بودن به راحتی از کنار آن عبور می کنیم. شوره و خارش و ریزش و حتی چربی بیش از اندازه سر، از بیماری های شایعی است که تقریباً هر کسی یک بار با آن دست به گریبان بوده است. بنابراین نقشی که شامپوها در پاکسازی و شست و شوی موها ایفا می کنند منحصر به زدودن چربی از سر یا هیدراته کردن موهای خشک نیست و برخی از این شامپوها علاوه بر اثر پاک کنندگی، اثر درمانی بر روی سر دارند. در زمینه اثر درمانی شامپوهای تخصصی و مواد به کار رفته در آن، گفتگوی ما را با « دکتر سعید جمشیدی » کارشناس محصولات مراقبت از پوست و مو می خوانید:
آیا ممکن است برخی شامپوها اثر درمانی بر روی پوسته سر داشته باشند؟
با اینکه نقش اصلی شامپو، پاکسازی پوست سر از چربی ها و آلودگی ها محیطی است اما بسیاری مواقع پوست با مشکلاتی مواجه می شود که نیاز به یک پروتکل درمانی مشخص از سوی پزشک متخصص دارد. بسته به تشخیص پزشک، ممکن است درمان با یک ماده خوراکی یا لوسیون آغاز شود و در کنار آن نقش شامپوی مناسب را به عنوان مکمل درمان نمی توان نادیده گرفت.
این مشکلات معمولاً چه بیماری هایی هستند؟
یکی از مهم ترین و شایع ترین مشکلات بیماری پوسته سر، مشکل شوره است که این مشکل به ویژه در آقایان شایع تر است.
شوره سر فعالیت یک نوع قارچ است که در اثر چربی بیش از حد پوست سر ایجاد شده است. فعالیت بیش از حد پوست سر ایجاد شده است. فعالیت بیش از حد پوست سر، چه در اثر شست و شوی زیاد، چنگ زدن موها یا خاراندن سر، منجر به عارضه ای به نام شوره سر می شود. شوره بیشتر در افرادی است که پوستشان چرب تر از افراد عادی است.
حال نقش شامپو در پروتکل درمان بیماری شوره سر چیست؟
در واقع پزشک بعد از معاینه و در نظر گرفتن مراحل درمان، با یک شامپوی تخصصی ضد شوره مراحل درمان را کامل می کند. یکی از مواد موثره شامپوها در برطرف کردن شوره سر، ماده ضد قارچ کلیمبازول است. در کنار این ماده، از ماده اُکتوپیروکس به عنوان ماده موثره اکثر شامپوهای تخصصی ضد شوره نیز نباید غافل شد. افرادی که پوست سر چرب دارند شوره سر آنها با پوسته ریزی و ورقه ورقه شدن پوست همراه است. به این شامپوها یک ماده لایه بردار مناسب به نام اسید سالیسیک نیز اضافه شده است که چربی کف سر را لایه برداری و پاکسازی می کند این شامپوها ممکن است مو را خشک و بد حالت کند بنابراین در ترکیبات این شامپوها از پروتئین ابریشم برای نرم و خوش حالت کردن موها استفاده شده است.
آیا شامپوهای درمانی و تخصصی، باید به شیوه خاصی استفاده شوند؟
بله. این محصولات تخصصی برای اثر بخشی بیشتر باید به شیوه صحیح مصرف شوند. باید به یاد داشت، مشکل اصلی شوره سر، یک مشکل مزمن است و نباید انتظار داشت یک هفته یا یک ماه استفاده از شامپو، بتواند این بیماری را ریشه کن کند. حصول نتیجه حداقل به شش ماه استفاده مستمر 2 تا 3 بار در هفته نیاز دارد.
آقای دکتر در صورتی که شوره سر همراه با خارش باشد آیا شامپوهای درمانی ضد شوره کارساز است؟
معمولاً در ترکیبات شامپوها ماده ضد التهابی گیاهی آلفا بیزابولول که ماده موجود در گیاه بابونه است به کار رفته است. این ماده همانطور که در طب سنتی نیز گفته می شود اثر ضد خارش دارد.
اگر فردی شوره سر نداشته باشد اما خارش داشته باشد به چه علت است؟
معمولاً خارش سر یا در اثر چربی بیش از حد کف سر ایجاد می شود یا در اثر خشکی زیاد کف سر، مراجعه و تجویز داروهای خوراکی و موضعی از سوی پزشک متخصص و تشخیص خشک یا چرب بودن سر، مشکل را برطرف می کند.
در صورتی که چربی کف سر بیش از حد باشد چه شامپوهایی را توصیه می کنید؟
به چربی طبیعی پوست سبوم گفته می شود که از غدد سباسه ترشح می شود. افرادی که پوست چرب دارند چند برابر افراد عادی ترشح چربی دارند. بنابراین پوست کف سر به محصولاتی برای شست و شو نیاز دارد که به جای زدودن چربی از سطح پوست کف سر، با اثرگذاری بر روی مکانیسم غدد سباسه جلوی ترشح چربی را از منشأ می گیرد. تصور کنید از شیر سماور قطره قطره روغن بر روی سطح می ریزد راه درست و منطقی برای مهار روغن این است که شیر سماور را ببندیم به جای اینکه چربی را از سطوح پاک کنیم.
آیا برای درمان ریزش مو شامپویی وجود دارد؟
ریزش مو به دلایلی متعددی رخ می دهد. در وهله اول باید علت ریزش مو مشخص شود. ریزش مو می تواند زمینه ارثی و ژنتیکی یا زمینه هورمونی داشته باشد یا می تواند به دلیل برخی بیماری های داخلی مانند نارسایی عملکرد تیروئید باشد. یا عارضه جانبی برخی داروها مثل داروهای شیمی درمانی و بالاخره شیوه نامناسب زندگی مانند تغذیه نامناسب، استفاده اندک از میوه ها و سبزیجات و پروتئین ها، خواب ناکافی و نامنظم، استرس و دخانیات بر روی عارضه ریزش مو تأثیرگذار است.
از آنجا که ریزش مو یک عارضه چند علتی است، برای دریافت یک برنامه درمانی دقیق باید حتماً به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه شود. اما همواره به هر دلیلی که ریزش مو رخ داده باشد و برنامه درمان هر چه باشد یکی از ارکان درمان، انتخاب شامپوی مناسب است.
البته شامپو به تنهایی باعث قطع ریزش مو نمی شود و اگر شرکت سازنده ای ادعای جادوگری کند قطعاً تبلیغات دروغ است و باید گفت؛ هیچ شامپویی نه باعث قطع ریزش مو می شود و نه باعث رویش مجدد مو. اما در کنار یک برنامه درمانی می توان شرایط زیستی تارهای مو را به میزان قابل ملاحظه ای بهبود بخشید.
مواد موثره شامپوهای ضد ریزی مو چیست؟
کافئین به عنوان ماده موثره ای شناخته می شود که فعالیت هورمون خاصی که منجر به ریزش می شود را تعدیل می کند. این ماده خون رسانی به پوست سر را افزایش می دهد.
علاوه بر این، بیوتین که از آن به عنوان ویتامین مو یا ویتامین زیبایی یاد می شود، در ترکیبات شامپوهایی که در درمان موهای سست و شکننده و در حال ریزش به کار می رود؛ کاربرد دارد.
هر چند که از تاثیر تونیک های گیاهی تقویتی مو نیز نباید غافل شد؛ زیرا این محصولات نیز در کنار شامپوهای تخصصی و درمانی، در چرخه درمان موهایی که دچار سستی و ریزش شده اند نقش ارزنده ای دارد.
منبع مقاله :
نشریه بهداشت زنان، شماره 48