انفجار اسرارآمیز اشعه ایکس در کهکشان راه شیری

به گزارش ایسنا و به نقل از دیلی‌میل، منبع این انفجار در فاصله‌ای در حدود 16 هزار و 300 الی 40 هزار سال نوری در منطقه‌ای موسوم به "ورم کهکشانی"(galactic bulge) از زمین قرار دارد. ورم کهکشانی به مناطقی در کهکشانی‌های مارپیچی اتلاق می‌شود که حجم بالایی از ستاره‌ها در فاصله‌ای بسیار نزدیک نسبت به هم قرار گرفته باشند.

منبع این انفجار پیش‌تر در سال 2003 به عنوان یک منبع اشعه ایکس شناسایی شده بود اما محققان هیچ اطلاعات دیگری در رابطه با این منبع تا به امروز نداشتند.

منجمان در هنگام رصد این انفجار که با سرعت بسیار بالایی به وقوع پیوسته است متوجه شدند که به احتمال زیاد این انفجار ناشی از فعالیت‌های سطحی در یک ستاره نوترونی بوده است.

هنگامیکه ستاره پر جرمی به شکل ابرنواختر منفجر می‌شود، شاید هسته آن سالم بماند. اگر جرم هسته بین 1٫4 تا 3 جرم خورشیدی باشد جاذبه، آن را فراتر از مرحلهٔ کوتوله سفید متراکم می‌کند تا این که پروتونها و الکترونها برای تشکیل نوترون‌ها به یکدیگر فشرده شوند. این نوع شیء آسمانی ستاره نوترونی نامیده می‌شود. وقتی که شعاع ستاره‌ای 10 کیلومتر (6 مایل) باشد، انقباضش متوقف می‌شود. برخی از ستارگان نوترونی در زمین به شکل تپ اختر شناسایی می‌شوند که با چرخش خود، 2 نوع اشعه منتشر می‌کنند.

سرعت چرخش این ستاره‌ها به دور خودشان تا 700 دور در ثانیه هم می‌رسد و این چرخش با روند بسیار بسیار آهسته کند می‌شود. 

این ستارگان هنگام انفجار برخی از ابرنواخترها بوجود می‌آیند. پس از انفجار یک ابرنواختر ممکن است به خاطر فشار بسیار زیاد حاصل از رمبش مواد پخش شده ساختار اتمی همهٔ عناصر شیمیایی شکسته شود و تنها اجزای بنیادی بر جای بمانند.

رمبش (implosion) عبارت است از هجوم ناگهانی یک ماده به درون و به انفجار شباهت دارد. با این تفاوت که ماده به جای حرکت به بیرون، به سمت درون می‌رود. عامل رمبش نیروی گرانش است که اشیا را به سمت هم می‌کشد.

بیشتر دانشمندان عقیده دارند که جاذبه و فشار بسیار زیاد باعث فشرده شدن پروتون‌ها و الکترون‌ها به درون یکدیگر می‌شوند که خود سبب به وجود آمدن توده‌های متراکم نوترونی خواهد شد.

عده کمی نیز معتقدند که فشردگی پروتون‌ها و الکترون‌ها بسیار بیش از اینهاست و این باعث می‌شود که تنها کوارک‌ها باقی بمانند؛ و این ستاره کوارکی متشکل از کوارکهای بالا و پایین (Up & down quarks) و نوع دیگری از کوارک که از بقیه سنگین‌تر است، خواهد بود که این کوارک تاکنون در هیچ ماده‌ای کشف نشده‌ است.

از آنجا که اطلاعات در مورد ستارگان نوترونی اندک است، در سالهای اخیر تحقیقات زیادی بر روی این دسته از ستارگان انجام شده‌ است.

به گفته محققان منابع انفجار اشعه ایکس در کهکشان به دوسته نوع یک و نوع دو دسته‌بندی می‌شوند.

منابع نوع یک به سرعت ظاهر می‌شوند اما کم‌نور شدن آنها به صورت تدریجی اتفاق می‌افتد اما در نوع دوم انفجارها به صورت تپنده دیده می‌شوند و بین هر تپش فاصله زمانی در حدود چند دقیقه وجود دارد.

در این تحقیق منجمانی از آکادمی علوم روسیه و دپارتمان اخترفیزیک موسسه ماکس پلانک آلمان حضور داشته و نام این ستاره نوترونی احتمالی را که از نوع اول محسوب می‌شود IGR J17445-2747 گذاشته‌اند.

در مقاله مربوط به این تحقیق آمده است: این انفجار نشان می‌دهد که این ستاره احتمالا یک منبع کم‌جرم دوقلو از اشعه ایکس باشد و به احتمال زیاد جنس آن یک ستاره نوترونی است و با توجه به جذب خطوط مختلف طیفی و جهت وقوع این انفجار که متمایل به مرکز کهکشان است نشان می‌دهد که محل قرارگیری آن نیز در ورم کهکشانی راه شیری است.

محققان اعلام کرده‌اند میدان مغناطیسی این ستاره نوترونی بسیار ضعیف است و انفجارهای هسته‌ای متعددی در سطح آن رخ می‌دهند.

چند روز پس از این کشف منجمان "سازمان فضایی آمریکا"(ناسا) با استفاده از تلسکوپ اشعه ایکس "سوئیفت"(Swift) موفق شدند امواج این انفجار را رصد کنند.

نتایج این تحقیق را می‌توانید در اینجا مشاهده کنید.