منیزیم یکی از مهمترین مواد معدنی روی زمین است. وجود این ماده جهت شماری از فرایندهای بیولوژیکی در موجودات زنده و همچنین واکنشهای شیمیایی مختلف دارای اهمیت صنعتی، ضروری است.
منیزیم فراوانترین عنصر یافت شده در پوستهی زمین است. آن را با نماد شیمیایی «Mg» نشان میدهند. عدد اتمی آن 12 و وزن اتمی این ماده 305ر24 است. این عنصر توسط جوزف بلک در سال 1755 کشف و در سال 1808توسط سِر هامفری دِوی (Sir Humphry Davy) جداسازی و به صورت خالص درآورده شد. منیزیم در وسایل آتش زا و آتش بازی، فلاش دوربین عکاسی، فشفشه، و بمبهای آتش زا استفاده میشود. اشکال کلرید، هیدروکسید، سیترات، و سولفات آن در پزشکی مورد استفاده قرار میگیرند. منیزیم در میان ضروریترین مواد معدنی مورد نیاز بدن انسان قرار دارد. بدن یک انسان بالغ حاوی حدوداً 24 گرم منیزیم بوده که نیمی از آن در استخوانها وجود داشته و مابقی در سلولها و بافتها موجود میباشند. منیزیم به شکل یون در سلولهای زنده وجود دارد.
حقایق جالب از منیزیم
در ادامه چند حقیقت جالب از منیزیم آورده شده است که ممکن است دانستن آنها مفید واقع شود. آن را خوانده تا دانش خود را در مورد هشتمین عنصر فراوان یافت شده در پوستهی زمین افزایش دهید.
• منیزیم جدای از اینکه هشتمین عنصر فراوان در پوسته زمین به حساب میآید، همچنین رتبهی چهارم از نظر فراوانترین مادهی معدنی موجود در بدن انسان و رتبهی نهم از نظر فراوانترین عنصر در کل جهان را آن خود ساخته است!
• بسیاری از مطالعات انجام شده بر روی سلامت و سبک زندگی نشان میدهند که یک وعده غذای عادی یک فرد آمریکایی نسبتاً دارای کمبود منیزیم است. این وضعیت بایستی نگران کننده باشد، به این دلیل که منیزیم در میان شش مادهی معدنی مهمی است که بدن به منظور حفظ سلامتی در مقادیر قابل توجهی به آن نیاز دارد. پنج مادهی معدنی مهم دیگر که بدن بدانها در مقادیر زیاد نیاز دارد، کلسیم، سدیم، پتاسیم، کلر و فسفر را شامل میشود.
• از تمام منیزیمی که از طریق غذا و مکملها مصرف میکنیم، در واقع کمتر از 50% آن توسط بدن ما جذب میشوند.
• منیزیم پنجمین عنصر فروان یافت شده در اقیانوسهای موجود در زمین است.
• سِر هامفری دوی در اولین مرحلهی جداسازی آن از اکسید منیزیم، این عنصر را «منیزیم» نامید.
• منیزیم میتواند به شکل خالص از دی اکسید کربن و نیتروژن سوزانده شود.
• چنانچه به افزودن نمک حمام به آب وان خود علاقه دارید، و برای این منظور از نمک اپسوم بهره میبرید، در این صورت میتوان گفت که با منیزیم ناآشنا نیستید. هرچه باشد، چیزی که تحت عنوان «سولفات منیزیم» شناخته میشود همان «نمک اپسوم» میباشد!
• منیزیم یک فلز قلیایی خاکی است. فلزات قلیایی خاکی گروهی از عناصر شیمیایی براق، نقرهای و واکنش پذیر بوده که به راحتی توسط موجودات زنده جذب میشوند. همین گروه حاوی عناصر رادیواکتیو رادیوم و استرانسیوم بوده که به هنگام جذب شدن توسط بافت زنده، به اثبات رسیده است که سمی بوده و حتی منجر به مرگ ارگانیسم میشوند.
• رایجترین شکل مکمل که در آن منیزیم وجود دارد اکسید منیزیم میباشد.
• منیزیم در هر دو شکل فلزی و آلیاژی، یک عنصر بسیار قابل اشتعال است. به هنگام سوختن، منیزیم به طور خطرناکی با آب و با تبدیل آن به گاز هیدروژن که همچنین قابل اشتعال است واکنش نشان میدهد. بنابراین، هرگز نبایستی از آب جهت خاموش کردن آتش سوزی ناشی از سوزاندن و یا مذاب ساختن منیزیم استفاده کرد!
اهمیت منیزیم در بدن انسان
وجود منیزیم برای بیش از 300 فرآیند بیولوژیکی و عملکردهای مختلف در بدن انسان مورد نیاز است. این مادهی معدنی توسط سلولهای زنده جهت تهیه و تجدید انرژی مورد استفاده قرار میگیرد. وجود منیزیم به منظور برخورداری از یک سیستم ایمنی سالم، استخوان و دندانهایی قوی و عملکرد طبیعی سیستم گردش خون و عصبی اهمیت دارد. این ماده نقش مهمی را در شل شدن عضلات و همچنین در متابولیسم پروتئین و کربوهیدرات بازی میکند. وجود منیزیم برای تنظیم فشار خون و حفظ سلامت قلب بسیار حیاتی است. منیزیم در درمان بیماریهای مختلفی مانند پوکی استخوان، بی خوابی، یبوست، آسم، تبخال، سندرم پیش از قاعدگی، و اختلال کم توجهی (ADD) مفید است.
کمبود منیزیم
نیاز روزانه مردان بالغ به منیزیم در حدود 420 میلیگرم و برای زنان بالغ در حدود 320 میلیگرم میباشد. ورزشکاران نیاز داشته که سطوح کافی از منیزیم در بدن خود را حفظ نمایند تا بدین ترتیب بافتهای عضلانی مقادیر کافی اکسیژن دریافت دارند. کمبود منیزیم در بدن میتواند بر چندین اندام بدن اثر گذاشته و به مشکلات مختلفی در سلامت بیانجامد. منیزیم عمدتاً در دستگاه گوارش جذب و از طریق خون به سلولها انتقال مییابد. کمبود منیزیم عمدتاً ناشی از بیماریهای مرتبط با دستگاه گوارش میباشد. برخی از دلایل دیگر کمبود منیزیم، مصرف پایین منیزیم از طریق رژیم غذایی، دفع بیش از حد منیزیم از طریق ادرار، و مصرف برخی داروهایی مانند داروهای ادرار آور، آنتی بیوتیک و داروهای مورد استفاده در درمان سرطان را شامل میشود.
کمبود منیزیم بر جذب کلسیم در بدن اثر گذاشته، که به نوبه خود موجب کمبود کلسیم در بدن میشود. این امر خطر ابتلاء به پوکی استخوان را افزایش میدهد. کمبود منیزیم با شماری از بیماریهایی مانند اسپاسم یا گرفتگیهای عضلانی، ضعف عضلانی، نرمی استخوان، سطوح غیر طبیعی قند خون، پرکاری تیروئید، ضربان قلب سریع، بیماریهای کلیوی، اختلالات خواب، اختلالات گوارشی، تهوع، و از دست دادن اشتها همراه است. به منظور جلوگیری از این مشکلات، ضرورت دارد که سطوح کافی از منیزیم را در بدن حفظ نمایید. چندین منبع غذایی وجود داشته که حاوی مقادیر بالایی منیزیم میباشند.
منابع منیزیم
پیروی از یک رژیم غذایی متعادل و سالم به منظور جلوگیری از کمبود منیزیم و حفظ سلامت کلی توصیه میشود. برخی از منابع سرشار از منیزیم، سبزیجاتی مانند کلم بروکلی، نخود فرنگی، لوبیا، گوجه فرنگی، سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج، حبوبات، غلات کامل، آجیل یا مغزهای خوراکی مانند کاشو و بادام، و دانههایی مانند دانه یا تخمه آفتابگردان و تخمه کدو حلوایی را شامل میشود. میوههای مختلفی مانند موز، آرتیشو، و انجیر نیز غنی از منیزیم میباشند. منابع خوب دیگر منیزیم شامل محصولات لبنی، گوشت و ماهی مانند ماهی تن و ماهی هالیبوت میشوند.
چنانچه منیزیم کافی را از طریق رژیم غذایی خود دریافت نمیکنید، در این صورت توصیه میشود که از مکملهای منیزیم توأم با کلسیم مصرف نمایید. با این حال، پیش از شروع به مصرف این قرصها و وارد نمودن مکملهای آن به رژیم غذایی خود با پزشک مشورت نمایید.
با اطلاع از این حقایق در خصوص منیزیم، حتماً لزوم وجود منیزیم جهت انجام مناسب عملکردهای بدن انسان را متوجه شدهاید. بنابراین، مقادیر کافی از مواد غذایی سرشار از منیزیم را وارد رژیم غذایی خود کرده و از سلامتی و تندرستی برخوردار شوید.