موقعیت جغرافیایی روستایی دله مرز
روستای دله مرز از توابع سرو آباد استان کردستان، با مختصات جغرافیایی 46 درجه و 29 دقیقه طول شرقی و 35درجه و 7 دقیقه عرض شمالی، در فاصله 65کیلومتری سرو آباد قرار دارد روستای دله مرز در محدودهای کوهستانی استقرار یافته و ارتفاع آن از سطح دریا در 900متر است. این روستا، با اقلیمی مدیترانه ایی در فصول بهار آب و هوایی معتدل و مطبوع دارد و در پاییز و زمستان، سرد میباشد. رودخانه سیروان در میان آبادی جریان دارد و چشم انداز جذابی به آنبخشیده است .
روستای دله مرز یکی از روستاهای قدیمی استان کردستان است وجه تسمیه آن به نظر می رسد دالان مرز باشد چرا که در گذشته محل عبور کاروانه بوده است . کاروانها برای اینکه بیاسایند برای یک دو روز می ماندند ودالان بزرگ محل استراحت آنها بوده است و به گفته ریش سفیدان روستا بنیان و هسته اولیه روستا را شخصی به نام ابراهیم قره داغی گذاشته است که خود یکی از ساکنان قره داغ عراق بوده است . مردم روستای دله مرز به زبان هورامی سخن میگویند، مسلمان و پیرو مذهب تسنن هستند.
الگوی معیشت و سکونت
براساس نتایج سرشماری سال 1385، روستای دله مرز 140 خانوار بوده است .اقتصاد این روستا بر پایه زراعت،باغداری و دامداری،به صورت سنتی مشاغل خدماتی و صنایع دستی استوار شده است. کشت آبی و دیم در روستا رواج دارد. آب آشامیدنی و زراعی از طریق چشمه گول گولین و رودخانه، تأمین میشود. گندم و جو و انواع لبنیات، مهمترین محصولات روستا هستند. روستای دله مرز ، در یک محدوده کوهستانی، استقرار یافته و بافتی متراکم و به هم فشرده دارد. استقرار روستا در شیب ملایم موجب پلکانی شدن بخشی خانهها شده است، به طوری که سقف مسطح بام یک خانه حیاط خانه دیگر است. شکل خانهها و فضاهای درونی آن، براساس نوع فعالیت و میزان درآمد اقتصادی مردم شکل گرفته است. مصالح اصلی به کار رفته در ساخت خانهها، سنگ، چوب و گل است که دیوارها غالباً سنگی است و به صورت خشکه چینی ساخته میشوند.
بیشتر کوچههای قدیمی باریک و طولانی هستند. در ساخت خانههای جدید، از مصالح تیرآهن، سیمان، گچ و مانند آنها استفاده میشود.
روستای دله مرز به دلیل برخورداری از موقعیت ویژه جلوهای زیبا و بسیار منحصر به فرد دارد. مناظر و چشماندازهای زیبای آن، در بیشتر فصول جذاب و جالب توجه است. مهمترین جاذبههای طبیعی روستا رودخانه سیروان از به هم پیوستن تمامی رودهای بخش جنوبی غربی، غرب و مرکز استان، مانند رودخانههای قشلاق، گاو رود و گردلان، تشکیل یافته است.
این رودخانه در پایان به رودخانه الوند (حلوان) میپیوندد و با نام دیاله در خاک عراق به دجله میریزد. اطراف این رودخانه، بسیار زیبا و محل زیست انواع پرندگان و ماهیان است.
همه ساله، در اردیبهشت ماه، دامداران گلههای خود را برای چرا، به ییلاق میبرند؛ منظره این کوچ بهاری، زیبایی و شکوه زندگی در ارتفاعات را دوچندان میکند.
اچشمه گول گولین زمانی محل جذب دسته عظیمی از ماهیان ازنوع قاشانی بود که زمینه کسب درآمد را برای اهالی روستا در بخشی از سال فراهم می نمود و این ماهیان در اواخر شهریور تا اواسط آذر داخل چشمه می شدند و مردم روستا با صید آنها نیاز غدایی خود را تامین کرده و مازاد آن را به سایر روستاها با سایر اقلام خوراکی مبادله می کردند و به این گونه نیاز غذایی خود را برای تمام سال تهیه می کردند . پوشش گیاهی روستا شامل انواع گیاهان دارویی مانند گل گاوزبان، خاکشیر، گل ختمی، گل بابونه و کاسنی و انواع درختان بلوط، کیکم، ارژن و بنه است و اطراف روستا را مراتعی سرسبز، در برگرفته است.
مردم روستای دله مرز مانند سایر ایرانیان مسلمان در اعیادی دینی عید فطر، عید قربان و میلاد پیامبر اکرم (ص) با برگزاری جشن به شادمانی میپردازند و عید نوروز باستانی را نیز گرامی میدارند.
در روستای دله مرز انواع ورزشها و بازیهای محلی متداول است. مردان روستا اغلب در سوارکاری مهارت دارند. کیلو برز ، قل قلان و خواجه چه بوکان از دیگر بازیهای رایج در روستاست.
موسیقی کردی از غنا و شور و حال خاصی برخوردار است و انواع آهنگهای شاد و یا حزین آن در مراسم مختلف، نواخته میشود.از انواع موسیقی کردی، میتوان به موارد زیر اشاره کرد: سیاه چمانه؛ آهنگی غمبار ات که معمولاً در فراق یار و همچنین مراسم سوگواری نواخته میشود، چپله و گریان از دیگر آوازها و آهنگهای رایج در روستاست.
برخی رقصهای گروهی با همراهی زنان و مردان فامیل که دست در دست هم دادهاند، از جمله مراسم محلی است که به خصوص در عروسیها متداول است .دوینه، شلمین، غازینه و انواع غذاهای گیاهی از متداولترین غذاهای محلی در روستای دله مرز هستند.
راههای دسترسی از طریق شهرهای مختلف از جمله کامیاران، پاوه، سروآباد و سنندج قابل دسترسی است اما راه ارتباطی موجود صعب العبور است.
از نظر سطح سواد بیشتر مردم روستا با سواد هستند و از سطح دیبلم تاکارشناسی و کارشناسی ارشد و در حد تخصص هم خوشبختانه جوانان خوب درخشیده اند و یک افتخار بزرگ برا جوانان این روستا این است که ازنظر ادب و نزاکت و احترام متقابل به یکدیگر و احترام به افراد مسن و همچنین در تعاون وهمکاری و عدم تمایل به مواد افیونی وسیگار در منطقه نامزد خاص و عامند .
معرفی پتانسیلهای گردشگری روستای دلمرز
روستای دلمرز در دامنه کوههای شاهو و کوسالان قرار دارد همجوار روستای دل و زوم و دیوزناو و جولانده با پتانسیل هی فوق العاده گردشگری می باشد وجود چشمه های معدنی ،غارهای متعدد مانند شمیران غار احمد ،غار ژاوه و کوههای سر به فلک کشیده شاهو با جاذبه های طبیعی جذاب در چهار فصل سال ،و رودخانه پر خروش سیروان ،باغ های پلکانی در مجاورت روستا و همچنین چشمه های معدنی کلور و شیلات دیوزناو در همجواری روستا می توانند برای دو سه روز بهترین لحظات گذران اوقات فراغت را برای دوستداران طبیعت فراهم آورد .
طبیعت بکر و دست نخورده ،وجود شرایط مساعد جوی در چهار فصل و صید ماهی نیز از توانمندی های گردشگری روستا باشند لذا برای گردشگران بخصوص کوهنوردان در فصل بهار سفر یک دو روزه خالی از لطف نیست .
برگرفته از وبلاگ اقای حسام ملکی و با تشکر از ایشان
