منطقه اورامانات از جمله مناطق زیبا ودیدنی استان کردستان است، که با طبیعت زیبا و بی نظیر خود علیرغم نداشتن راههای ارتباطی مناسب هر سال دهها هزار نفر را از نقاط دور نزدیک کشورمان و حتی کشورهای خارجی به دیدن خود فرا می خواند.طبیعت بکر، مناظربا شکوه، کوههای سر به فلک کشیده، پوشش جنگلی متنوع، سبزه ، گلهای رنگارنگ، رودخانه های دایمی و فصلی، چشمه های جوشان آبهای معدنی و آب و هوای چهار فصل از جمله جاذبه های طبیعی این منطقه است.
افزایش روز افزون گردشگران و مسافران به این منطقه از منظر صنعت توریسم یک امتیاز محسوب میشود، که مسلما سودی هر چند اندک برای ساکنان این منطقه به دنبال خواهد داشت.اما نگرانی از آنجا ناشی می شود، که این سیر روز افزون بازدید گردشگران با روند فعلی که هیچ تدبیری برای جلوگیری از آسیب های واردشده به طبیعت این منطقه اندیشیده نشده است. وهیچ ارگان دولتی یا تشکل غیر دولتی به طرز مؤثری برای حفظ جاذبه های طبیعی این منطقه برنامه ای ندارد، ممکن است در سالهای آتی طبیعت منحصر به فرد آن را با خطر مواجه سازد.
از سوی دیگر خود بومیان منطقه هم به دلیل شیوه خاص زندگی وهم به دلیل عدم اگاهی کافی از عواقب تخریب محیط زیست، بیش از پیش در نابودی سرمایه های طبیعی خود می کوشند.
در ماههای فصل بهار بخصوص روزهای تعطیل جمعیت زیادی از طبیعت این منطقه بازدید می کنند.متآسفانه به فراوانی مشاهده می شود، که مسافران اتومبیلهای خود را با گلهای وحشی از جمله لاله های واژگون و سایرگلها تزیین میکنند. پیامد این کار در نگاه اول ممکن است، چندان مهم به نظر نرسد. اما نگرانی از آنجاست، که این کار هر روز تعطیل وهر سال در مقیاس بزرگتر تکرار می شود. درست زمانی که گلها باید گرده افشانی بکنند. وبعد دانه تشکیل بدهند.دور از انتظار نیست، که با روند کنونی روزی فرا برسد، که فرزندان ما تصویر لاله های واژگون اورامان را در عکس های یادگاری پدران ومادران خود ببینند.
شماری از گردشگران در پایان یک یا چند روز همجواری با این طبیعت زیبا به خود زحمت نمی دهند، که زباله های خود را جمع کنند.و از این رو در پایان یک روز تعطیل اقامتگاه ها و کنار چشمه های آب انباشته از مواد غیر قابل برگشت به طبیعت از جمله نایلون، بطری نوشیدنی، قوطی کنسرو، ظروف یک بار مصرف و امثال آن است. فراموش نکنیم، که آنجا یک پارک شهری یا یک مجتمع تفریحی رفاهی تحت نظارت ارگانهایی نظیرشهرداری نیست، که متولی نظافت و رسیدگی روزانه داشته باشد.متولی حفظ و حراست از آن تک تک ماییم.
با آغاز فصل گرما و کوچ بومیان منطقه به هوارها در صد قابل توجهی از پوشش جنگلی برای ساختن اقامتگاه های تابستانی “کپر” نابود می شود.که این کار جدای از خسارت زیست محیطی، خود محیط نا امنی را برای سکونت فراهم می کند. که مستعد آتش سوزی فرو ریختن و حوادث دیگر است.شاید بتوان جایگزین بهتری از قبیل ساختن اقامتگاه دارای سقف که خوشبختانه در طی سالهای اخیر مرسوم شده است، ویا پوششهای چادر مانند را پیشنهاد کرد.
استفاده از روشهای غیر متعارف و غیر انسانی برای صید ماهی از قبیل استفاده ازجریان برق، مواد سمی و مواد انفجاری در رودخانه های اورامانات نه تنها ماهیها بلکه تمام جانداران از تک سلولی و تخم آبزیان گرفته تا جانداران بزرگتر را نابود می کند.و با این روند دور از انتظار نیست، که این رودخانه ها تا چند دهه آینده خالی از جاندار شوند.همچنانکه اینک جمعیت جانداران بومی این منطقه از قبیل بز کوهی، پلنگ، خرس، روباه، شغال و…در معرض نابودی است. وجمعیت کبک های کوهی و پرندگان بومی منطقه بسیار کاهش یافته است.که با این روحیه خودخواهی و ویرانگر ما انسانها به زودی نیز جایی برای آنها دراین دیار نخواهد بود. از دست انسان متمدن هر کاری ساخته است.
اینها دور نمایی کلی از وضعیت زیست محیطی اورامانات است. مسایل دیگری را هم که ممکن است، مسبب این مشکلات باشد، می توان مطرح کرد. از قبیل: رشد جمعیت که فراتر از ظرفیت و پتانسیل های طبیعی منطقه است ، ویا عملیات ساخت وساز از قبیل راه سازی، ساختن مسکن، سد سازی، ودست آخر باز تاب تغییرات جهانی آب وهوایی و گرم شدن زمین را باید به این عوامل اضافه کرد.
با وجود اینکه اصل پنجاه قانون اساسی کشوربه صراحت از محیط زیست در مقابل هرگونه تهدید و تخریبی حمایت می کند.متآسفانه ارگانهای مرتبط با این مسآله نظیر سازمان حفاظت محیط زیست اقدام مؤثری انجام نداده اند. شاید از پس معضل بر نمی آیند.حال مشکل کار هر کجا باشد، چیزی که ضروری است، این است، که باید یک را حل اساسی و عملی اندیشیده شود. که بدون تردید نیازمند عزم همگان است. وهیچ ارگان یا سازمانی به تنهایی از پس آن بر نمی آید.به نظر می رسد، حضور یک اکیپ کارآمد حفاظت محیط زیست به صورت تمام وقت در منطقه همراه با اعمال مقررات قانونی سخت گیرانه، تشکیل انجمن های مردمی حامی محیط زیست بخصوص درمدارس، ارتقاء آگاهیهای عمومی از طریق برگزاری کلاسهای آموزشی توزیع تراکت پمفلت و جزوه های آموزشی در مدارس و اماکن عمومی، اخذ عوارض از مسافران در روزهای تعطیل و هزینه آن در جهت ارتقاء آگاهی های عمومی بتواند، تا حدودی سیر این تخریب را کند نماید.فراموش نکنیم، هر گونه سهل انگاری دراین ارتباط غیر قابل بخشش است. و نا سپاسی نسبت به مواهب خداوند و خیانت به نسل های آتی است، که آنها هم حق استفاده از محیط زندگی سالم را خواهند داشت.
