شوک های آلرژیک به تزریق گل رنگ

چکیده:

هدف از این مطالعه بررسی ویژگی ها و قوانین عمومی به منظور تزریق گلرنگ می باشد. تزریق این ماده موجب پدید آمدن شوک های آلرژیک می شود. نتایج نشان داده است که شیوع شوک های آلرژتیک بوسیله ی تزریق گلرنگ، در بیماران دارای سن 40 سال، بالاست و این مسئله در زن ها بیشتر از مردهاست. این شوک 30 دقیقه بعد از تزریق ایجاد می شود و هیچ یک از بیماران بعد از انجام درمان اورژانسی، نمرده اند. این مطالعه نتیجه گیری کرده است که شوک آلرژیک ایجاد شده بوسیله ی تزریق گلرنگ به فاکتورهای بسیاری وابسته است و پرسنل بخش مراقبت های پزشکی، باید به این مسائل دقت کنند.

مقدمه

گلرنگ یک گل خشک شده از گیاه گلرنگ است که نام علمی آن، کارتاموس تینکتوریوس (Carthamus tinctorius) است. گلرنگ، طبیعت گرم و تندی دارد و وارد کانال های قلب و کبد می شود. عملکرد های اصلی این ماده، افزایش گردش خون، از بین بردن گرفتگی رگ های خونی و از بین بردن درد می باشد. گلرنگ مورد استفاده برای تزریق، یک محلول آبی استریل است که طیف رنگی آن بین زرد تا قرمز قهوه ای است و از گیاه گلرنگ، استخراج می شود. این محلول شامل اورادین گلرنگ (safflower uranidin)، کویینون گلیکوزید گلرنگ و سایر ترکیبات است. این ماده از لحاظ درمانی، در درمان امراض زنان مورد استفاده قرار می گیرد. مثلا، افزایش جریان شریان کرونر، جلوگیری از تجمع پلاکت های خونی، جلوگیری از ایجاد لخته های خونی در عروق و درمان بیماری های مربوط به ناباروری، مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده همچنین برای درمان سایر بیماری های مانند انسداد عروق خونی، بیماری های مربوط به شریان کرونر قلب، انفوکاردوس میوکارد (myocardial infarction)، واسکولیت (vasculitis) و ... مورد استفاده قرار می گیرد. با وجود کاربردهای بالینی فراوان این ماده، واکنش های جانبی این ماده به طور قابل توجهی زیاد است. یکی از شایع ترین آنها، شوک آلرژیک است. این مقاله بر روی مقالاتی تمرکز کرده است که شوک های آلرژیک حاصل شده از تزریق گلرنگ را مورد بررسی قرار داده است. این مقاله می تواند به عنوان مرجعی برای استفاده ایمن و معقول از این ماده، در نظر گرفته شود.

داده ها و روش ها

ما در ژورنال های دانشگاهی چینی، کلمات کلیدی تزریق گلرنگ وشوک آلرژیک را سرچ کردیم و مقالاتی که تنها یک مورد را مورد ارزیابی قرار داده بودند، حدف کردیم. در این میان مقاله هایی را پیدا کردیم که در آنها، اطلاعات در مورد بیماران شامل، جنسیت، سن، بیماری های اولیه، سابقه ی آلرژیک، زمان وقوع شوک آلرژیک، ترکیب دارویی، نظارت های بالینی، پیش آگاهی (prognosis,) ارائه شده بود.

نتایج

جنسیت و توزیع سنی
در 14 مورد، جنسیت و سن ثبت شده بود. این بررسی ها بر روی 5 مرد (35.71 %) و 9 زن (64.29%) انجام شده است. جوان ترین فرد مورد بررسی، 24 سال و پیرترین آنها، 76 سال داشته است(جدول 1).

بیماری های اولیه و سابقه ی بیماری

در 14 مورد از بروز شوک های آلرژیک، بیماری اولیه مختلف بوده است (جدول 2).

سابقه ی آلرژی در قبل

در 14 مورد از شوک های آلرژیک، 6 مورد هیچ سابقه ی آلرژیک قبلی نداشته اند. تنها در 2 مورد، سابقه ی آلرژی بوده است (یکی در مورد آلرژی به تزریق salvia miltiorrhizae و دیگری آلرژی به پنسیلین). 6 تای دیگر سابقه ی واضحی در مورد آلرژی خود ارائه نکرده بودند (اما این بدین معنا نیست که دارای سابقه ی آلرژی نبوده اند).

توزیع زمان وقوع شوک های آلرژیک

شوک های آلرژیک عمدتا در ظرف کمتر از 10 دقیقه از تجویز دارو، رخ داده است. سریع ترین مورد 2 دقیقه و آهسته ترین مورد در مورد تزریق داخل وریدی پیوسته تا 16 روز (غیر پیوسته تا 28 روز) بوده است. در مورد طول مدت 29 روز، زمان 5 دقیقه گزارش شده است. در دو مورد دیگر، زمان شروع شوک از 30 دقیقه بیشتر شده است (به ترتیب برای 2 و 4 تزریق (یک تزریق در هر روز). این مسئله در جدول 3 نشان داده شده است.

استفاده و دوز تزریق گلرنگ

استفاده و دوز بر اساس دستورالعمل تزریق گلرنگ (Shanxi Yabao Pharmaceutical Co., Ltd) انجام شده است: برای درمان بیماری انسداد رگ های مغزی، ما از تزریق وریدی (هر بار 15 ml) استفاده کردیم. همچنین ما این محلول را با 250 تا 500 میلی لیتر گلوکز 10 % رقیق کردیم. تزریق روزی یکبار و در یک دوره ی 10 تا 14 روزه انجام شده است. برای درمان بیماری شریان کرونر قلب، ما از تزریق وریدی و 5 تا 20 میلی لیتر در هر بار استفاده کردیم. محلول گلرنگ همچنین در 250 تا 500 میلی لیتر محلول گلوکز 5 تا 10 % رقیق شده اند. دوره ی درمان 10 تا 14 روز و یکبار تزریق در روز انجام می شده است. برای درمان واسکولیت، ما از تزریق عضلانی استفاده کردیم. در هر بار تزریق 2.5 تا 5 میلی لیتر محلول و تزریق 1 تا 2 بار در روز انجام می شود. تمام 14 مورد از شوک های آلرژیک گزارش شده، در مورد تزریق های عضلانی است. به جز یک مورد که دوز مورد استفاده، مشخص نبوده است، دوز مورد استفاده در سایر موارد، در گستره ی دوز نرمال بوده است. در مورد 4، نرمال سالین برای رقیق سازی گلرنگ استفاده شده است. این مسئله در جدول 4 نشان داده شده است.

ترکیب دارو

از 14 مورد گزارش شده، 5 مورد دارای داروهای ترکیبی دریافت می کنند. یک مورد انسولین دریافت می کند، 1 مورد داروی کاهش فشار خون، یک مورد Suxiao Jiuxinwan، یک مورد نیز دارو دریافت می کند اما نوع دارو ذکر نشده است. 1 مورد نیز داروی سنتی چینی برای درمان قلب دریافت می کند (دارو ذکر نشده است). دو مورد هم داروی ترکیبی دریافت نمی کنند. 7 مورد نیز اطلاعی در مورد مصرف دارو نداده اند و این نشاندهنده ی این نیست که هیچ دارویی دریافت نمی کنند).

رویه و شماره ی تزریق منجر به بروز شوک آلرژیک در تزریق گلرنگ

در 14 مورد از شوک های آلرژیک، 5 مورد دارای رویه و شماره ی تزریق منجر به بروز شوک آلرژیک واضح نیستند و اطلاعات موجود در مورد سایر افراد نیز در جدول 5 آورده شده است:

اقدامات و پیش آگاهی های اورژانسی

وقتی شوک آلرژیک رخ می دهد، تزریق گلرنگ فورا متوقف می شود. بیمار به پشت خوابانده می شود تا بدین صورت تنفس اکسیژن برای او آسان شود و همچنین انجام مراقبت های درمای آسان شود. برای کاهش اثرات شوک و درمان بیمار، اپی نفرین، دگزامتازون، متارامینول و ... به صورت وریدی تزریق می شود. به بیمارانی که با افت شدید فشار خون روبرو هستند، دوپامین، دیفن هیدرامین و سایر وازوپرسورها داده می شود. فشار خون بیمار، ضربان، تنفس و تعداد ضربان قلب بیمار نیز باید مورد ارزیابی قرار گیرد و همچنین هوشیاری، میزان گشادی مردمک چشم، شرایط پوستی و مخاطی نیز باید مورد بررسی قرار گیرد. 6 بیمار در 30 دقیقه بازگردانی و ریکاوری شدند، 5 بیمار در 2 ساعت و 3 بیمار دیگر، بعد از یک روز ریکاوری شدند و هیچ بیماری نمرده است.

بحث

رابطه ی میان شوک آلرژیک و جنس و سن بیمار

توزیع سنی بیماران فهمیده می شود که بیماران اکثرا بالای 40 سال عمر داشتند اما سن آنها کمتر از 18 سال نبوده است. به عبارت دیگر، تزریق گلرنگ برای بیماران مسن تر مورد استفاده قرار می گیرد. این مسئله منجر می شود میزان مصرف دارو و احتمال وقوع واکنش های ناخواسته را افزایش یابد. به عبارت دیگر، بیماران مسن تر دارای حساسیت به داروی بیشتری هستند و مقاومت آنها نسبت به دارو کمتر از بیماران جوان است. از توزیع جنسیتی بیماران، فهمیده می شود که زن ها (64.29 %) بیشتر از مردها (35.71 %) بیشتر به این عارضه مبتلا می شوند. این بدین معناست که احتمال ایجاد شوک ناشی از تزریق گلرنگ در زنان بیشتر است. اما به دلیل محدودیت در اطلاعات، این ضروری است تا مشاهدات دیگری در این مورد انجام شود.

رابطه ی میان شوک آلرژیک و بیماری های اولیه در بیماران

از جدول 2 ، این مشاهده می شود که تزریق گلرنگ در بیماری های مربوط به عروق و برخی از بیماری های ارتوپدی مورد استفاده قرار می گیرد اما شیوع شوک های آلرژیک در بیماران مبتلا به بیماری های عروقی، بالاتر است. علاوه بر این، در مبتلایان به بیماری های کبد و کلیه، این دارو ممکن است بر متابولیسم بدن اثر بگذارد و موجب کاهش مقاومت و افزایش احتمال واکنش های ناخواسته در بدن بشود.

رابطع ی میان شوک آلرژیک و سابقه ی بیماری در مبتلایان

از 14 مورد، سابقه ی 6 مورد واضح نیست و این نشاندهنده ی این است که کارکنان درمانی توجه زیادی به سابقه ی آلرژیک بیماران نداشته اند یا نیاز است تا گزارشات ADR بهبود یابند. عموما ،بیماران دارای سابقه ی آلرژیک، بیشتر مستعد شوک آلرژیک هستند اما به دلیل محدود بودن داده های جمع آوری شده، نیاز است تا مشاهدات دیگری بر روی بیماران انجام شود.

رابطه ی میان شوک آلرژیک و زمان وقوع آن

احتمال اینکه تزریق گلرنگ موجب ایجاد شوک آلرژیک در زمانی کمتر از 10 دقیقه بعد از تزریق شود، تا 57.14 % می رسد و احتمال آن در زمانی کمتر از 30 دقیقه، به 78.57 % نیز می رسد. بنابراین، کارکنان بالینی باید شرایط بیماران را در طی فرایند تزریق به خوبی بررسی کنند و در زمانی که مسئله ی غیر طبیعی مشاهده کردند، باید تزریق را سریع قطع کنند. سه بیمار دارای شوکی بعد از دومین تزریق بوده اند. این مسئله اهمیت هوشیاری کارکنان بالینی در طی تزریق گلرنگ را نشان می دهد.

رابطه ی میان شوک آلرژیک و دوز دارو یا ترکیب دارویی

دستورالعمل مربوط به دارو پیشنهاد می دهد که از تزریق 250 تا 500 میلی لیتری گلوکز 10 % یا 5 % به عنوان حلال رقیق ساز، استفاده شود. همچنین برخی از مقالات گزارش داده اند که ترکیب دو تزریق می تواند موجب افزایش پی اچ و ذرات نامحلول شود. این دستورالعمل پیشنهاد می دهد که تزریق گلرنگ نباید با تزریق کلرید سدیم 0.9 % انجام شود. تزریق در طب چینی شامل اجزای فعال نسبتا پیچیده است و موجب پدید آمدن واکنش های ناخواسته می شود. ترکیب این پزشکی با پزشکی غربی به احتمال زیاد موجب پدید آمدن واکنش های ناخواسته می شود.
استفاده از مطالب این مقاله، با ذکر منبع راسخون، بلامانع می باشد.