دیابت بیماری‌ای است که به‌خاطر ناتوانی بدن در تولید یا استفاده از گلوکز ذخیره‌شده در بدن اتفاق می‌افتد. مقاله زیر برخی از حقایق در مورد احتمال ارثی بودن این بیماری را فاش می‌کند.
دیابت بیماری است که می‌تواند منجر به مشکلات متعدد سلامتی شامل بیماری‌های قلبی، سکته و حتی نقرس شود. دیابت یک بیماری مشترک نه تنها در جهان غرب بلکه در کشورهای در حال توسعه است. محققان در حال جستجوی پاسخ مناسب در مورد علل این بیماری هستند. اکثر اوقات دیابت در میان خانواده‌ها دیده شده است.
دیابت چیست؟
بیماری است که به‌خاطر ناتوانی بدن در تولید یا استفاده از گلوکز ذخیره شده ایجاد می‌شود. این باعث می‌شود که سطح قند خون یا گلوکز در بدن افزایش یابد. هنگامی که غذاهای شیرین یا نشاسته دار مصرف شوند تبدیل به گلوکز می شوند. سپس این قند توسط بدن و به کمک انسولین تبدیل به انرژی می‌شود. این هورمون (انسولین) توسط اوزالمعده ترشح می‌شود. اگر مقدار انسولین در بدن کافی نباشد، به جز نامناسب گلوکز توسط بدن منجر می شود. بنابراین سطح گلوکز در خون افزایش می‌یابد و موجب افزایش سطح قند خون می‌شود.
دو نوع دیابت وجود دارد که می‌تواند مردم را تحت تاثیر قرار دهد. دیابت نوع اول، که دیابت جوانی یا دیابت وابسته به انسولین نامیده می شود و دیابت نوع دوم که دیابت میانسالی یا دیابت مستقل از انسولین نامیده می‌شود. دیابت نوع اول کودکان و نوجوانان را که بدن آنها هیچ انسولینی تولید نمی‌کند، تحت تاثیر قرار می‌دهد. بنابراین زندگی آنها به تزریق انسولین وابسته است. دیابت نوع دوم در افراد بالای 40 سال و آن‌هایی که دچار اضافه وزن هستند، سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت دارند و سبک زندگی ناسالم دارند، اتفاق می‌افتد.
آیا خطر دیابت ژنتیکی است؟
دیابت یک بیماری است که این روزها معمولا در بزرگسالان و همچنین کودکان و نوجوانان دیده می شود. اکثر اوقات، اگر یکی یا هر دو والدین به دیابت مبتلا باشند کودکان آنها هم ممکن است در دوره ای از زندگی به دیابت مبتلا شوند. این بسیار رایج است و مردم فکر می‌کنند دیابت خانوادگی است.
خطر وراثت دیابت نوع اول
ژن‌ها از طریق والدین به کودکان انتقال می‌یابند. از طریق این ژن‌ها، اگر بیماری دیابت نوع اول از طریق ژن به ارث برسد ممکن است در دوره ای از زندگی گسترش یابد.با‌این‌حال اگر این ژن‌ها وجود نداشته باشند دیابت نوع اول گسترش نمی‌یابد. به‌زبان آمار، اگر هر دوی والدین مبتلا به دیابت نوع اول باشند به احتمال 30درصد بچه آنها نیز به دیابت نوع اول مبتلا خواهد شد. اگر تنها مادر قبل از 25 سالگی مبتلا به دیابت نوع اول باشد، به احتمال 4درصد کودک متولد شده مبتلا به دیابت نوع اول می شود. اگر مادر بالای 25 سال باشد به احتمال یک درصد کودک متولد شده مبتلا به دیابت خواهد بود. در مورد پدر، به احتمال 6درصد کودک مبتلا به دیابت خواهد بود.
خطر وراثت دیابت نوع دوم
در مورد دیابت نوع دوم هیچ الگوی خاص ژنتیکی وجود ندارد. بنابراین شانس ابتلا به دیابت به تعداد افراد مبتلا در خانواده بستگی دارد. اگرچه، وجود دیگر بیماری‌های ژنتیکی مثل، سندرم داون خطر ابتلا به دیابت را افزایش می‌دهد. با‌این‌حال، تخمین زده می‌شود که اگر هر دوی والدین به دیابت نوع دوم مبتلا باشند، کودک آنها نیز به احتمال 75درصد به دیابت مبتلا خواهد شد.
طبق اعلام انجمن دیابت آمریکا، اگر مادر شخصی به دیابت نوع اول مبتلا باشد، احتمال ابتلای فرزند او به دیابت، 1 به 25 است. و اگر شخصی قبل از 25 سالگی مادرش به دنیا آمده باشد احتمال ابتلا به دیابت جوانی 1 به 100 است. اگر پدر مبتلا به دیابت نوع اول باشد، شانس ابتلای فرزندش 1 به 17 است. در مورد هر یک از والدین مبتلا به دیابت نوع دوم قبل از 50 سالگی، احتمال ابتلای فرزند 1 به 7 است. اگر هر یک از والدین بالای 50 سال باشند احتمال ابتلا 1 به 13 است.
آیا دیابت بارداری ارثی است؟
نوع دیگری از دیابت به نام دیابت بارداری وجود دارد، که در دوران بارداری زنان اتفاق می‌افتد. این دیابت به 2 تا 7 درصد زنان باردار تاثیر می‌گذارد. این بیماری به این دلیل رخ می‌دهد که در دوران بارداری بدن هورمون‌هایی برای رشد جنین ترشح می‌کند. در این زمان، بدن برای تنظیم سطح قند خون به انسولین بیشتری نیاز دارد. با‌این‌حال، اگر لوزالمعده یک زن در تامین انسولین کافی ناتوان باشد ممکن است منجر به افزایش سطح قند خون شود. این موضوع منجر به دیابت بارداری می‌شود. بعد از تولد نوزاد علایم دیابت بارداری از بین می‌رود. با‌این‌حال، بیماری مجددا می‌تواند بعد از بارداری مجدد گسترش یابد، و این نشانگر این است که زن در معرض خطر ابتلا به دیابت در مراحل بعدی زندگی است. تین موضوع باعث می‌شود این سوال پیش بیاید که آیا دیابت بارداری ارثی است یا خیر.
به گفته محققان، علت مشخصی برای دیابت بارداری در دوران بارداری وجود ندارد. با‌این‌حال، تصور می‌شود هورمون‌هایی که از جفت ترشح می شود نقش مهمی در گسترش دیابت بارداری بازی می‌کند. گفته می‌شود، هورمون‌های جفت ممکن است مانع عملکرد انسولین شود و در نتیجه سطح قند خون بالا برود. همچنین، زنانی که اضافه وزن دارند یا سبک زندگی سالمی را دنبال نمی‌کنند، ممکن است دیابت بارداری در آنها گسترش یابد. زنان با سابقه خانوادگی دیابت احتمال زیادی دارد که در خطر ابتلا به ازدیاد قند خون قرار بگیرند.
دیگر عواملی که نقش مهمی در گسترش دیابت بازی می‌کنند
غیر از ژن، عوامل دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند به ابتلای دیابت کمک کنند. برخی از عوامل خطر ابتلا به دیابت نوع اول عبارتند از: کمبود ویتامین D، بیماری دستگاه ایمنی بدن، قرار گرفتن در معرض ویروس خاصی مثل Coxsackievirus ، ویروس Epstein-Barr، آنترو ویروس و ... عوامل خطرساز برای دیابت نوع دوم شامل: چاقی، زندگی بی‌تحرک، سن، رژیم غذایی ناسالم، آسیب به لوزالمعده، اختلالات هورمونی، برخی داروها و مصرق قند اضافی می‌باشد.
بنابراین آنچه اکنون باید بدانید، این است پاسخ به این سوال، که آیا دیابت یک بیماری ارثی است بسیار مشکل است. ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی نقش عمده ای را در ابتلا به دیابت بازی می‌کنند. شما نیازمند حفظ زندگی سالم و پیگیری رژیم غذایی دقیق و ورزش هستید بخصوص اگر سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت را دارید.
