راه ‌حل چاقی موضعی چیست؟

هفته نامه سلامت: به نظر شما، آیا ادعای اینکه ورزش‌هایی ساده می‌توانند باعث لاغری یا حداقل، لاغری‌های موضعی شوند، صحت دارد؟ پاسخ منفی است! از نظر علمی، هیچ فعالیت ورزشی خاصی وجود ندارد که هم ساده و راحت باشد و هم بتواند چاقی موضعی و چربی بدن را کمتر کند.

 

در حالت ایده‌آل، ‌بهترین شیوه علمی برای کاهش چربی‌های موضعی بدن حین فعالیت ورزشی،‌ حفظ شدت فعالیت بدنی به‌طور مداوم و در یک بازه زمانی زیاد است. پمپاژ شدید خون، بدن را مجبور می‌کند برای تحمل فعالیت بدنی شدید، کالری‌های بیشتری بسوزاند و همین روند هم چاقی بدن را کاهش می‌دهد. با این مقدمه، در ادامه این مطلب به بررسی رایج‌ترین پرسش‌ها درباره چاقی‌های عمومی و موضعی در بدن می‌پردازیم.

 

چاقی موضعی به تجمع نامتعارف چربی در بخش‌هایی از بدن گفته می‌شود. معمولا چاقی موضعی در قسمت‌هایی از بدن مانند شکم، زیرشکم، پهلوها، پشت قفسه سینه (کمر) و ران‌ها که چربی‌های مقاوم‌تری دارند، ایجاد می‌شود. چاقی‌های موضعی در صورت محدود بودن با دستگاه‌هایی مانند لیزر لیپولیز یا لیزر لیپوماتیک قابل‌برطرف شدن هستند و اگر وسیع باشند، باید همزمان با ورزش و رژیم غذایی مناسب آنها را برطرف کرد.

 

 

از منظر تغذیه‌، مواد غذایی خاصی وجود دارند که می‌توانند بر کل چربی‌های بدن تاثیر بگذارند. مواد غذایی مغذی که حاوی میزان زیادی پروتئین و میزان کمی چربی‌ هستند،‌ برای کمتر کردن چاقی بدن مناسب‌اند. ماهی،‌ گزینه فوق‌العاده‌ای در این میان است و سبزی‌ها نیز اهمیت خاصی دارند زیرا روند متابولیک بدن را در راستای کاهش کل چربی‌های بدن تقویت می‌کنند. البته مقدار مصرف شما هم باید متعادل باشد و کنترل حجم مصرفی را در هر وعده غذایی کاملا جدی بگیرید.

سن از متغیرهای اثرگذار و مهم برای ارزیابی چاقی بدن است. درواقع،‌ محدوده‌های استاندارد و غیراستاندارد چاقی بدن کاملا به سن و جنسیت انسان‌ها بستگی دارند. محدوده سالم و استاندارد چاقی بدن همراه با افزایش سن افراد بالاتر می‌رود زیرا ضعیف شدن روندهای متابولیک همراه با افزایش سن، ظرفیت بدن را برای چاق‌تر شدن به‌ناچار بیشتر می‌کند. میزان چربی‌های بدن زنان براساس این فرمول در محدوده سالم قرار می‌گیرد؛ برای زنان 18 تا 38 ساله، 21 تا 23 درصد و برای زنان 40 تا 59 ساله، 23 تا 33 درصد. همان‌طور که می‌بینید، این درصدها همراه با افزایش سن تغییر کرده‌اند.

یکی از قاعده‌های مهم برای کمتر کردن چاقی بدن، کمتر کردن کالری‌های دریافتی به‌مرور زمان است. پس برای اینکه چربی بدنتان را کاهش بدهید و چاق به نظر نرسید، هم باید کالری کمتری نسبت به نیاز بدن دریافت کنید و هم کالری‌ها را با کمک فعالیت‌های بدنی خاص مانند ورزش‌های استقامتی و قدرتی بسوزانید. وقتی که این روند محدودیت‌ساز پیشروی می‌کند، ذخیره‌سازی چربی در بدن نیز کمتر می‌شود.

پاسخ به این سوال از نظر علمی، منفی است. برخلاف تصور اولیه، هیچ کدام از این موارد نمی‌توانند چربی بدن را بسوزانند و درنتیجه چاقی بدن را کمتر کنند. دلیلش هم این است که سونا یا اتاق بخار، آب بدن را مصرف می‌کنند، نه چربی بدن را. هنگامی که از اتاق بخار یا سونا بیرون می‌آیید و کمی نوشیدنی مصرف می‌کنید، وزنتان دوباره به حالت قبلی بازمی‌گردد. البته این بازگشت وزن بعد از سونا یا اتاق بخار مشروط به مصرف آب است.

چربی‌های بدن به دو گروه مجزا تقسیم می‌شوند؛ چربی‌ ضروری و چربی ذخیره. چربی ضروری برای همه عملکردهای روزانه بدن لازم است و به آن، «چربی سالم» می‌گویند. این نوع چربی‌ها، 3 درصد از وزن بدن مردان را تشکیل می‌دهند، درحالی که در بدن زنان به 12 درصد از وزنشان می‌رسد. با این‌حال، چربی ذخیره در قسمت‌های خاصی از بدن و زیر پوست جمع می‌شود. نکته مهمی که باید درباره چربی ذخیره بدانید، این است که این چربی‌ها ذاتا قابل‌استفاده و سوزاندن هستند، همراه با افزایش وزن بیشتر می‌شوند و همزمان با کاهش وزن نیز کاهش پیدا می‌کنند.

شاید این سوال عجیب به نظر برسد، اما تاکنون به آن فکر کرده‌اید؟! وقتی که چربی‌ها بدون ایجاد احساس گرسنگی سوزانده می‌شوند، درواقع چربی به‌صورت داخلی توسط بدن جذب می‌شود. این چربی‌ها به‌عنوان منبع انرژی حین فعالیت‌های ورزشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. البته در صورتی که ورزش‌های قدرتی را به برنامه روزانه‌تان اضافه کنید، می‌توانید کنار کاهش بافت چربی، بافت عضلانی‌تان را افزایش دهید.

این تفاوت عمدتا به‌علت تولید بیشتر چربی‌های ضروری در بدن زنان است که حدود 12 درصد از کل وزن بدن آنها را تشکیل می‌دهد. قسمت‌های خاصی از بدن زنان ذاتا حاوی چربی بیشتری است و همین ویژگی، چربی بدن زنان را نسبت به مردان افزایش می‌دهد. دلیل بیشتر بودن بافت چربی در بدن خانم‌ها، هم حفظ تعادل و ترشح هورمون‌های زنانه در بدنشان و هم ژنتیک بافتی بدن آنهاست.

ترجمه: ندا احمدلو

یکی از سوالات و شاید معضلات بسیاری از افراد، مخصوصا خانم‌ها، این است که آیا می‌توان با کمک ورزش یا رژیم‌های غذایی خاص، از شر چاقی‌های موضعی خلاص شد یا نه؟ پاسخ ما منفی است. به طور کلی و از نظر علمی، هیچ ورزش، وسیله ورزشی یا رژیم غذایی خاصی وجود ندارد که بتواند تنها چربی و چاقی یک قسمت مخصوص از بدن شما را برطرف کند.

 

از این رو، ما همواره برای هر نوع کاهش وزنی، انجام دادن ورزش‌های هوازی مانند دویدن، شنا، پیاده‌روی، طناب‌زدن یا دوچرخه‌سواری به مدت حداقل 30 دقیقه و 4 روز در هفته را توصیه می‌کنیم. ورزش‌های هوازی می‌توانند با هزینه کردن چربی‌های بدن به‌عنوان سوخت، بر کاهش کلی وزن بدن تاثیر بگذارند و با کم کردن چربی از تمام قسمت‌های بدن، به مرور زمان باعث رفع چاقی‌های موضعی هم بشوند. این در حالی است که معمولا ورزش‌های موضعی و متمرکز با افزایش قوام و حجم عضلات همراه هستند.

 

این افزایش حجم و قوام هم با کوتاه کردن عضلات برای رفع شلی و بیرون‌زدگی آنها همراه خواهد بود. به همین دلیل شاید چنین ورزش‌هایی بتوانند بر کاهش سایز اثر بگذارند، اما تاثیری در کاهش چربی‌ها نخواهند داشت. برخی از تولید‌کنندگان دستگاه‌های خاص مانند دستگاه‌های ویبره هم ادعای کاهش چاقی و چربی‌های موضعی را دارند که این قبیل ادعاها هم از نظر علمی مورد تایید نیستند. تنها راه کاهش وزن کنار داشتن برنامه غذایی مناسب، داشتن برنامه ورزشی سیستماتیک و منظم است.

 دکتر احمد باقری‌مقدم، عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان