س) درباره ی سفیانی مطالب زیادی می شنویم، آیا توضیحی برای این تفکّر یا اسم وجود دارد؟
ج) تنها منابعی که به این موضوع پرداخته اند، منابع امامیّه است و اثری از آن در هیچ یک از منابع اوّلیه ی اهل سنّت وجود ندارد و شاید این بایکوت برای خنثی کردن نگاه ها نسبت به تفکّر دجّال باشد که منابع اهل سنّت به آن موضوع نپرداخته اند یا اینکه برای خباثت زدایی های خاص باشد که به زودی به آن اشاره خواهد شد.
امّا سخن از آن در منابع امامیّه بسیار است؛ امّا به اندازه ی کثرت اخبار دجّال در منابع اهل سنّت نیست و به همین اندازه خالی از نسبت دادن کارهای اعجازآمیز به سفیانی است. در ادامه خواهیم دید مهم ترین اعتراض وارد بر اخبار دجّال، نبود امکان صدور معجزه از افراد فرومایه و منحرف است.
از امام صادق (علیه السلام) روایت شده که:
«پدرم امام محمّد باقر (علیه السلام) فرمودند:
«خُرُوجُ السُّفیِانِیِّ مِنَ المَحتُوم؛ (1) خروج سفیانی حتمی و قطعی است.»
در خبر دیگری از امیرالمومنین (علیه السلام) آمده است که فرمودند:
«رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
«قَبلَ قِیَامِ القَائِمِ خَمسُ عَلَامَاتٍ مَحتُومَاتٍ الیَمَانِیُّ وَ السُّفیَانِیُّ وَ الصَّیحَة وَ قَتلُ النَّفسِ الزَّکِیَّة وَ الخَسفُ بِالبَیدَاء؛ (2)
... قبل از قیام حضرت مهدی (علیه السلام)، خروج سفیانی قطعاً روی خواهد داد.»
و صدوق در کتاب «کمال الدّین و تمام النّعمه»، خبر اخیر را ذکر کرده است.
در خبر دیگری از ابی عبدالله (علیه السلام) آمده است که فرمودند:
«إِنَّ أمرَ السُّفیَانِیِّ مِنَ الأمرِ المَحتُومِ؛
موضوع سفیانی از امور حتمی است.»
و در خبر دیگری از ایشان نقل شده است که پنج علامت حتمی قبل از قیام قائم (علیه السلام) وجود دارد:
یمانی و سفیانی و ...
نعمانی در کتاب «غیبت» خود از ابی عبدالله (علیه السلام) نقل کرده است که فرمودند: «ظهور قائم را پنج علامت است: سفیانی (3) و ...»
و از ایشان نقل کرده است که راوی گفت:
به او گفتم: آیا نشانه ای قبل از این رویداد (ظهور قائم) وجود دارد؟ فرمودند: «آری.» پرسیدم: آن نشانه چیست؟ فرمودند:
«إِذَا اختَلَفَ وُلدُ العَبَّاسِ وَ وَهَی سُلطَانُهُم وَ طَمِعَ فیهم من لم یکُن یَطمَعُ وَ خَلَعَتِ العَرَبُ أعِنَّتَهَا وَ رَفَعَ کُلُّ ذِی صِیصیَة صِیصِیَتَهُ وَ ظَهَرَ السُّفیَانِیُّ وَ أقبَلَ الیَمَانِیُّ وَ تَحَرَّکَ الحَسَنِیُّ خَرَجَ صَاحِبُ هَذَا الامرِ مِنَ المَدِینَة إِلَی مَکَّة بِتُراثِ رَسُولِ الله (صلی الله علیه و آله و سلم) قُلتُ وَ مَا تُرَاثُ رَسُولِ الله (صلی الله علیه و آله و سلم) فَقَالَ سَیفُهُ وَ دِرعُهُ وَ عِمَامَتُهُ وَ بُردُهُ وَ رَایَتُهُ وَ قَضِیبُهُ وَ فَرَسُهُ وَ لَأمَتُهُ وَ سَرجُه؛
هنگامی که فرزندان عبّاس اختلاف کنند و پایه های حکومتشان سست شود و طمع در آنان بندد، کسی که طمع نمی کرد و عرب عنان گسیخته شود و هر کس که وسیله ی دفاع دارد، آن را بر افرازد (و از آن استفاده کند) و سفیانی ظاهر شود و یمانی روی آورد و حسنی حرکت کند. آن وقت صاحب این امر با ارثیه ی رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) از مدینه به سوی مکّه خروج خواهد کرد.»
عرض کردم: ارثیه ی رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) چیست؟ فرمودند: «شمشیر، زره، عمّامه، عبای پشیمن، پرچم، عصای، اسب، آلات جنگی و زین ایشان.»
حدیث دیگری از قول امام مهدی (علیه السلام) وجود دارد که سمری آن را استخراج کرده و در این حدیث امام (علیه السلام) فرمودند:
«فَمَنِ ادَّعَی المُشَاهَدَة قَبلَ خُرُوجِ السُّفیِانِیِّ وَ الصَّیحَة فَهُوَ کَذَّابٌ مُفتَر؛ (4)
هر کس قبل از خروج سفیانی و صحیه ی آسمانی مدّعی مشاهده شود افترازننده ای دروغگوست.»
از این نوع روایات بسیار است و همین مقدار برای اثبات تاریخی آن کفایت می کند و با وجود این، ناچار از التزام به وجود سفیانی به صورت اجمالی می باشیم. (5)
پی‌نوشت‌ها:
1. الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 2، ص 371.
2. کمال الدین و تمام النعمة، ج 2، ص 650.
3. غیبت نعمانی، ص 32.
4. الإحتجاج علی أهل اللجاج، ج 2، ص 478.
5. نک: تاریخ الغیبة الکبری.
منبع مقاله :
کامل، حیدر؛ (1391)، دجال آخرالزمان، تهران: موسسه فرهنگی موعود عصر (عج)، چاپ اول 