تحریریه ماهنامه دنیای سلامت
برگ‌های خشک برگ بو، از زمان‌های بسیار قدیم مصارف دارویی و آشپزی داشته و به دلیل داشتن عطر برگ‌ها، یکی از مواد ضروری بسیاری از غذاها به حساب می‌آمد. به لحاظ گیاه‌شناسی، این گیاه متعلق به خانواده «Lauraceae» و زادگاه آن خلیج لورل در آسیای صغیر است؛ ولی به تدریج به سراسر مدیترانه و آسیا نیز گسترش یافت. گل‌های ستاره‌ای شکل زرد و سفید رنگی می‌دهد که به تدریج ارغوانی تیره می‌شوند و به صورت تک‌تخم شکل می‌گیرند. برگ‌های چرمی تیره و براق این گیاه 5/7-10 سانتیمتر طول دارند و تقریباً ضخیم هستند.
وقتی این برگ‌ها از وسط نصف می‌شوند عطر شیرین آنها به مشام می‌رسد و وقتی آنها را خشک می‌کنید، به شدت معطر می‌شوند. از میوه‌های خشک این گیاه نیز به عنوان چاشنی می‌توان استفاده کرد.
خواص پزشکی برگ بو
یونانیان و رومی‌ها در بسیاری از غذاهای خود از برگ بو استفاده می‌کردند و آن را نمادصلح و حفاظت می‌دانستند. این ادویه حاوی ترکیبات فراوانی از جمله مواد معدنی و ویتامین‌ها است که برای سلامت بسیار مفید است. ترکیباتی همچون پینن، بتاپینن، میرسن، لیمون، متیل چاویکول(chavicol)، ندال، اوژنول و استات گرایفل که تمامی آنها خاصیت ضدعفونی‌کننده و آنتی‌اکسیدانی دارند و در گوارش مؤثرند و به نظر می‌رسد ضدسرطان هم باشند.
برگ تازه این گیاه سرشار از ویتامین C است و در هر 100 گرم، 5/26 میکروگرم اسیداسکوربیت یا همان ویتامین C وجود دارد و یک آنتی‌اکسیدان بسیار قوی است که به راحتی می‌تواند رادیکال‌های آزاد مضر بدن را از بین ببرد. اسیداسکوربیت، تقویت‌کننده سیستم ایمنی بدن است و زخم را بهبود می‌بخشد و خاصیت ضدویروسی دارد.
علاوه بر این، برگ‌های تازه و قسمت‌های دیگر آن منبع بسیار خوب اسیدفولیک (فولات) هستند و در هر 100 گرم حدود 180 میکروگرم اسیدفولات وجود داردکه در سنتز DNA مفید است و می‌تواند از نقایص احتمالی لوله عصبی در نوزادان پیشگیری کند. این برگ منبع عالی از ویتامین A است که یک آنتی‌اکسیدان طبیعی است و به بهبود بینایی کمک می‌کند، که همینطور برای حفظ غشاهای مخاطی و پوست لازم است. غذاهای طبیعی سرشار از ویتامین A، از ریه محافظت و از سرطان دهان و ریه پیشگیری می‌کنند.
این ادویه منبع بسیار خوبی از ویتامین‌های گروه B، مانند نیاسین، پیریدوکسین، اسید پانتوتنیک و ریبوفلاوین است که در سنتز آنزیم و عملکرد سیستم عصبی و تنظیم متابولیسم بدن نقش دارند. همچنین منبع عالی از مواد معدنی، مس، پتاسیم، کلسیم، منگنز، آهن، سلنیوم، روی و منیزیم می‌باشد. پتاسیم یکی از اجزای مهم سلولی بدن است که فشار خون و ضربان قلب را کنترل می‌کند. منگنز و مس در فعالیت آنتی‌اکسیدان‌ها مفید هستند و آهن مسئول تولید سلول‌های قرمز خون است.
خواص دارویی برگ بو
خواص دارویی این گیاه بسیار افسانه‌ای به قرار زیر است:
مدر (ادارآور) و محرک اشتها. جوشانده برگ بو، درد معده و قولنج را تسکین و نفخ معده را کاهش می‌دهد و زخم معده را بهبود می‌بخشد. اسیدلوریک موجود در گیاه، دفع‌کننده حشرات است. از اسانس آن در ساخت بسیاری از داروهای سنتی و برای درمان ورم مفاصل، دردهای عضلانی، برونشیت و علائم آنفلوانزا استفاده می‌شود.
انتخاب و ذخیره‌سازی برگ بو
برگ‌ها به روش سنتی چیده و به منظور حفظ روغن‌های ضروری به دور از نور مستقیم خورشید و در زیر سایه خشک می‌شوند. در ادویه‌فروشی‌ها برگ بو به اشکال مختلف، حتی به صورت پودر وجود دارد. از خریدن برگ‌هایی که بوی بد می‌دهند و یا به قارچ آلوده هستند، خودداری ورزید و پس از خرید، آنها را درون شیشه‌های دردار و به دور از نور زیاد نگهداری کنید. برگ بو را نباید بیش از یک سال نگهداری کرد، زیرا به مرور عطر خود را از دست می‌دهد. از میوه خشک‌شده آن نیز می‌توان به عنوان چاشنی غذا استفاده نمود.
استفاده از برگ بو در آشپزی
از برگ بو، هم به صورت تازه و هم خشک در آشپزی می‌توان استفاده کرد، ولی بهترین کار این است که برگ بوهای تازه چند روز در سایه قرار گیرند و وقتی پژمرده شدند و تلخی آنها گرفته شد، در غذا استفاده شوند. بهتر است آنها را با غذا نخورید؛ زیرا به شدت معطر هستند. برگ بو در کنار ریحان، مریم گلی و کرفس و آویشن عالی می‌شود.
در تهیه آبگوشت و به همراه نمک، پیاز، کرفس، فلفل سفید و سیاه فوق‌العاده است. از دم‌کرده برگ آن می‌توان یک چای گیاهی عالی تهیه کرد. برای تهیه سس، گوجه‌فرنگی و انواع سس‌ها، یک عنصر ضروری است. به عنوان طعم‌دهنده می‌توان آن را به غذاهای دریایی، مرغ، گوشت و برنج اضافه کرد. به عنوان طعم‌دهنده در شیرینی‌ها، نان‌ها و کرم‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
