احتباس ادرار مشکلی بوده که تعداد زیادی از مردم سراسر جهان با آن مواجه هستند. در صورتی‌که شما نیز این مشکل را دارید این مقاله را بخوانید تا با دلایل احتمالی این مشکل و نحوه‌ی درمان آن آشنا شوید.
احتباس ادرار همانطور که از نام آن پیداست، عدم توانایی آزاد سازی کامل ادرار از مثانه می‌باشد. این شرایط می‌تواند به صورت حاد و یا مزمن باشد. در احتباس ادرار حاد، فرد قادر به دفع تمام ادرار خود نیست. در احتباس ادرار مزمن، فرد می‌تواند ادرار خود را دفع کند، با این‌حال برخی مشکلات در هنگام آزاد سازی ادرار وجود خواهد داشت، همچنین مثانه قادر به خالی کردن کامل خود نیست. احتباس ادرار مزمن می‌تواند باعث بروز مشکلات بسیاری برای سلامتی مانند سنگ کلیه و دیگر مشکلات کلیوی گردد. بنابراین، این مشکل باید در اسرع وقت درمان شود. این مقاله در رابطه با علل، اثرات و روش‌های درمانی این شرایط با توجه به آناتومی بدن زنان بحث می‌کند.
نحوه‌ی کارکرد دستگاه ادراری
به منظور درک بهتر این موضوع لازم است که ابتدا بدانیم که سیستم ادراری چگونه کار می‌کند. دستگاه ادراری زنان از اندام‌هایی مانند کلیه‌ها، حالب، مثانه، عضلات اسفنکتر و مجرای ادرار تشکیل شده است. کلیه‌ها اندام‌های مسئول تصفیه‌ی مواد زائد از جمله اوره از جریان خون می‌باشند. سپس اوره با آب و دیگر مواد زائد به منظور تشکیل ادرار مخلوط می‌شود. هنگامی که ادرار تشکیل شد، کلیه‌ها آن را از طریق حالب به مثانه انتقال می‌دهند. حالب دو لوله‌ی نازک به طول 8 تا 10 اینچ طول بوده که باعث عبور ادرار به مثانه می‌گردند. مثانه ادرار را در خود ذخیره کرده و هنگامی‌که پر شد، مغز سیگنال‌هایی را به منظور تخلیه به مثانه ارسال می‌کند. عضلات اسفنکتر واقع در پایین مثانه به منظور پیشگیری از نشت ادرار سفت می‌شوند. هنگامی‌که ادرار انجام شد، عضلات مثانه سفت شده و عضلات اسفنکتر شل می‌شود، به طوری‌که مثانه بتواند به طور کامل خالی شود. هر گونه مشکل در اندام‌های دستگاه ادراری یا اعصاب به مغز فرستاده شده و باعث احتباس ادرار می‌شوند. موارد ذکر شده در زیر برخی از علل احتمالی این مشکل می‌باشد.
علل احتباس ادرار در زنان
دلایل بسیاری وجود دارد که می‌تواند منجر به احتباس ادرار در زنان گردد. عواملی مانند افزایش سن، سلامت کلی، آسیب، داروها، جراحی و غیره برخی از علائم این بیماری می‌باشد. زمانی‌که با احتباس ادرار مواجه شدید، ممکن است به علت انسداد مجاری ادراری موفق به انجام این کار نشوید. حفظ ادرار در مثانه باعث ایجاد درد شکم، احساس ناراحتی و نفخ شوید. برخی از علل شایع این موضوع در زیر بیان شده است.
عفونت در دستگاه ادرار
یکی از علل اصلی احتباس ادرار عفونت دستگاه ادرار بوده که پدیده‌ای شایع‌تر در زمان در مقایسه با مردان می‌باشد. در صورتی‌که از عفونت دستگاه ادرار رنج می‌برید، مشکلات تخلیه‌ی کامل مثانه را تجربه خواهید کرد. همچنین درد و سوزش در هنگام ادرار خواهید داشت.
انسداد سنگ مثانه
دلیل دیگر احتباس ادرار انسداد سنگ مثانه در باز شدن مجرای ادرار می‌باشد. به دلیل این انسداد، شما به سختی قادر به دفع ادرار خواهید بود. اگر با این مشکل مواجه شدید، درد شدید در ناحیه‌ی شکم را در طول زمان ادرار تجربه خواهید کرد. برخی مواقع نیز ممکن است خون در ادرار مشاهده کنید.
لگن پرولاپس
برخی مواقع شرایطی ایجاد می‌شود که اندام‌های مختلف موجود در ناحیه‌ی لگن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. دو بیماری عمده در این بخش که می‌تواند باعث بروز احتباس ادرار در زنان گردد سیستوسل و رکتوسل می‌باشد. سیستوسل هنگامی‌که مثانه به درون واژن سقوط کند رخ می‌دهد. تغییر در این موقعیت باعث عدم توانایی تخلیه‌ی کامل مثانه می‌گردد. رکتوسل زمانی‌که مقعد به دیواره‌ی پشتی واژن سقوط کند رخ داده و باعث انسداد مثانه می‌شود. چنین مواردی در پس از زایمان و یائسگی رخ می‌دهد.
واکنش به برخی داروها
مصرف داروهای خاصی مانند داروهای ضد افسردگی، آنتی هیستامین‌ها و داروهای مرتبط با گرفتگی عضلات و غیره منجر به تغییر سیگنال‌های فرستاده شده از اعصاب به مغز شده که ممکن است منجر به احتباس ادرار گردد. به غیر از این، در صورتی‌که شما یک جراحی همراه با بیهوشی را تجربه کرده باشید، ممکن است کنجر به فرم حاد این بیماری گردد.
علل دیگر
دیگر دلایل احتمالی شامل بیماری‌هایی مانند دیابت، سکته‌ی مغزی، آسیب مغزی، آسیب به لگن، یبوست، مسمومیت با فلزات سنگین، عفونت یا آسیب به نخاع می‌باشد.
برخی از متخصصان نیز این بیماری را مرتبط با اختلالات روانی می‌دانند.
روش‌های تشخیص
هنگامی‌که به پزشک مراجعه کردید، بهتر است علائم خاص هنگام ادرار را به یاد داشته باشید. برای مثال، در صورتی‌که احساس فشار در مثانه داشتید ولی هیچ ادراری صورت نگرفت، یا اگر احساس سوزش یا درد هنگام ادرار داشتید، همه‌ی این موارد را با پزشک در میان بگذارید. پزشک نمونه‌ی ادرار شما را بررسی کرده تا احتمال ابتلا به عفونت را در مواقع ایجاد احتباس ادرار تشخیص دهد. آزمایشات تشخیصی دیگر شامل سونوگرافی، سی تی اسکن و اشعه‌ی ایکس به منظور بررسی انسداد احتمالی می‌باشد. اسکن ام آر آی نیز ممکن است به منظور بررسی شرایطی مانند اسکلروز متعدد یا ضربه انجام شود.
به منظور بررسی مقدار ادراری که در مثانه حبس شده، بعد از این که بیمار ادرار خود را انجام داد، پزشک ممکن است از سیستوسکوپ استفاده کند. این دستگاه شامل لنزهایی مانند تلسکوپ یا میکروسکوپ بوده که پزشک را قادر به مشاهده‌ی اجسام درون بدن می سازد. یک سر سیستوسکوپ متشکل از لوله‌ی نازکی بوده که برای بررسی احتمالی به درون مجرای ادرار وارد می شود. به غیر از این، آزمایشات یوردینمیک مختلف نیز به منظور ارزیابی توانایی مثانه جهت تخلیه انجام می‌شود.
گزینه‌های درمان برای احتباس ادرار در زنان
درمان می‌تواند به هر دو صورت جراحی و غیر جراحی بسته به نوع بیماری صورت گیرد. پزشک شما ممکن است بسته به شرایط داروهایی را تجویز کرده و یا توصیه به انجام درمان‌های فیزیکی کند. برخی از گزینه‌های درمان در زیر مورد بحث قرار گرفته‌اند.
جراحی
گزینه های جراحی کمی وجود دارد که به منظور درمان احتباس ادرار مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از این گزینه‌ها درمان InterStim بوده که توسط FDA به تصویب رسیده است. در این روش یک دستگاه کوچک زیر پوست در ناحیه‌ی بالای باسن قرار داده می‌شود. این کار به تحریک عصبی کمک کرده که این امر نیز به نوبه‌ی خود با عملکرد نرمال مثانه کمک می‌کند.
شیاف واژن
روش غیر جراحی دیگر که قادر به دفع کامل ادرار از مثانه است، قرار دادن دستگاه به نام شیاف واژن می‌باشد. این کار به حمایت از دیواره‌ی واژن کمک کرده و قادر به تخلیه‌ی ادرار از مثانه به صورت طبیعی می‌باشد.
احتباس ادرار می‌تواند حاد و یا مزمن باشد، و در صورتی‌که این عارضه درمان نشود، باعث بروز اختلالات بسیاری می‌گردد. تجمع ادرار در مثانه به رشد باکتری‌ها کمک کرده که این امر نیز به نوبه‌ی خود می‌تواند منجر به بروز انواع عفونت‌ها گردد. همچنین، به دلیل اختلال در اندام‌های دستگاه ادرار، باعث بازگشت ادرار به کلیه‌ها شده و در نتیجه آسیب شدید‌ی به کلیه وارد کرده که در صورتی‌که به موقع درمان نشود منجر به مرگ بیمار می‌گردد. در رابطه با تشخیص زودهنگام این عارضه و درمان آن در اسرع وقت با پزشک مشورت کنید. همچنین در رابطه با گزینه‌های مختلف درمان و عوارضی که هر یک از این گزینه‌ها ممکن است ایجاد کند نیز با پزشک مشورت کنید.
