توسعه گردشگری پایدار یکی از راه‌های تحقق اقتصاد مقاومتی و توانمند کردن جوامع محلی نیز یکی از آثار مثبت اقتصاد مبتنی بر گردشگری است. این دیدگاه برخی کارشناسان گردشگری است که میزان درگیری جوامع محلی با گردشگری و اثرات اقتصادی آن را تا حدی بررسی کرده‌اند.
نشست تخصصی “توسعه گردشگری پایدار و توانمندی اقتصادی جوامع محلی” با حضور هیات رییسه و کارشناسان کمیسیون گردشگری، اقتصاد ورزش و اقتصاد هنر اتاق ایران، روغنی ـ مشاور رییس اتاق ایران و رییس کمیسیون صنایع اتاق ایران ـ، ضیایی ـ دانشیار دانشکده جهانگردی دانشگاه علامه طباطبایی و سردبیر فصلنامه مطالعات گردشگری ـ، فیاضی ـ مدیرکل دفتر همکاری و توافق‌های ملی گردشگری، کارشناسان، علاقه‌مندان و فعالان صنعت گردشگری در اتاق ایران برگزار شد.
احمد اصغری ـ رییس کمیسیون گردشگری، اقتصاد ورزش و اقتصاد هنر اتاق ایران ـ با اشاره به اینکه این نشست در راستای همکاری بخش خصوصی و در تعامل با دولت و به منظور اجرایی کردن پایه‌های توسعه پایدار در صنعت گردشگری برگزار شده است، گفت: ایجاد راهکار به منظور عملیاتی کردن شعار 2017 سازمان جهانی گردشگری مبنی بر ” گردشگری پایدار” و شعار سال جمهوری اسلامی ایران مبنی بر “اقتصاد مقاومتی، تولید- اشتغال” نیز از دیگر اهداف برگزاری این نشست تلقی می‌شود.
وی با اشاره به اینکه گردشگری، فعالیتی اقتصادی و جامعه بنیان است، اظهارکرد: بر اساس این اصل، تعامل اجتماعی بنا نهاده شده و این صنعت در صورتی رونق می‌یابد که با یاری رساندن به ارزش‌های اجتماعی نظیر مشارکت، آموزش و حاکمیت بومی پیشرفته، جوامع بومی را به کار گیرد.
او با بیان اینکه وقتی جوامع محلی و بومیان ساکن در مقاصد گردشگری، توانمند شوند و با توسعه خرده فرهنگ‌ها خود را برای پذیرش گردشگر آماده کنند می‌توان به بهره‌گیری این جوامع از صنعت درآمدزای گردشگری امیدوار بود، یادآور شد: گردشگری و صنایع وابسته به آن از سال‌ها پیش، مردم بومی را برآن داشته تا با بهره‌گیری از آن، وضعیت اقتصادی و معیشتی خود را بهبود بخشند.
رییس کمیسیون گردشگری اتاق ایران با اشاره به اینکه در جهان رقابتی امروز، بسیاری از کشورهای در حال توسعه، اقتصادهای محلی و توسعه آن را به مردم بومی و محلی سپرده‌اند، افزود: در این بین مردم بومی حتی می‌توانند در ابعاد گسترده‌تر نقش آفرین باشند.
وی با بیان اینکه میزبانان گردشگران در جوامع بومی باید بدانند که گردشگری چه مزایایی برای آن‌ها خواهد داشت، اظهار کرد: باید با آموزش آن‌ها، راه را برای توسعه هموار کرد. گردشگری و مردم بومی، رابطه‌ای دو طرفه دارند، از یک سو گردشگری به مردم بومی سود می‌رساند و از سویی دیگر بومیان در توسعه گردشگری نقش ایفا می‌کنند.
اصغری با تاکید بر اینکه برای آماده‌سازی جوامع محلی به منظور پذیرش و میزبانی از گردشگر، به ابزارهای سخت افزاری و فرهنگی نیاز داریم، افزود: به عبارتی دیگر، زمانی که از ابزار سخت افزاری صحبت می‌کنیم، باید توجه خود را به زیرساخت‌ها معطوف کنیم و توسعه شبکه راه‌ها، ایجاد تابلوها و نشانه‌های گردشگری و مهم‌تر از همه ایجاد اقامتگاه‌هایی که بتواند گردشگران را در خود جای دهد از نکات ضروری است.
65 درصد گردشگران ایران از حوزه خلیج فارس است
محمود ضیایی ـ دانشیار دانشکده جهانگردی دانشگاه علامه طباطبایی ـ نیز با اشاره به اثرات مثبت اقتصادی گردشگری بر توانمندی اقتصادی جوامع محلی، یادآور شد: اشتغالزایی، درآمدزایی و ارزآوری از جمله آثار مثبت اقتصادی گردشگری است. توسعه اقتصاد محلی و حفظ آثار و ابنیه تاریخی از دیگر دستاوردهای آثار مثبت اقتصادی گردشگری است. این میان باید توجه کرد که صرفا نمی‌توان به یک بعد صنعت گردشگری اهمیت دارد، زیرا باید تنوع منابع درآمدی وجود داشته باشد.
او با بیان اینکه هم‌اکنون 65 درصد گردشگران خارجی از کشورهای حوزه خلیج فارس از جمله عراق به کشورمان سفر می کنند، ادامه داد: بر این اساس باید به سمت توسعه گردشگری پایدار و توانمندی اقتصادی جوامع محلی حرکت کنیم، زیرا جوامع محلی میزبان این گردشگران هستند.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی با تاکید بر اینکه توسعه گردشگری پایدار در جوامع محلی به اشتغال زنان در این مناطق نیز کمک شایانی می‌کند، اظهار کرد: به عنوان مثال در منطقه دیزین 60 مربی زن مشغول به فعالیت هستند و این مهم دستاورد توسعه گردشگری پایدار در این منطقه است.
وی با بیان اینکه نباید فراموش کرد مشکلات بالقوه در اقتصادهای مبتنی بر گردشگری نیز وجود دارد، افزود: افزایش هزینه زندگی ساکنان، افزایش مالیات مردم آن منطقه، کاهش توانایی خرید مردم و افزایش تورم و قیمت زمین از جمله مشکلات سر راه اقتصادهای مبتنی بر گردشگری است.
ضیایی ادامه داد: تغییرپذیر بودن ذائقه گردشگران، وابستگی بیش از حد منطقه به سمت گردشگری و یک بعدی شدن فعالیت‌های اقتصادی، فصلی بودن گردشگری و غیره از دیگر مشکلات بالقوه در اقتصادهای مبتنی بر گردشگری تلقی می‌شود.
ایراد متولی به برخی بوم‌گردی‌ها
محمدعلی فیاضی ـ مدیرکل دفتر همکاری و توافق‌های ملی گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ـ نیز با اشاره به اینکه یکی از راه‌های توانمندی اقتصادی جوامع محلی توجه به اقامتگاه‌های بومگردی است، گفت: اولین اقامتگاه بومگردی در کشور در سال ٨٢ تاسیس شد و این روند تاکنون ادامه داشته است.
وی با بیان اینکه هم اکنون 536 اقامتگاه بومگردی درکشور وجود دارد، افزود: طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته و هدف گذاری‌های انجام شده تا پایان برنامه ششم توسعه، رقم اقامتگاه بومگردی به 2 هزار اقامتگاه افزایش خواهد یافت.
فیاضی با اشاره به اینکه شاید برخی ضوابط در ایجاد اقامتگاه‌های بومگردی رعایت نشده باشد، افزود: اما بیشتر این اقامتگاه‌ها در محیط طبیعی با رعایت بالاترین سطح ممکن ضوابط زیست محیطی و به شکل سازگار با معیارهای بومی و سیمای طبیعی منطقه احداث شده و در آینده نیز این روند ادامه خواهد داشت.
مدیرکل دفتر همکاری و توافق‌های ملی گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به اهمیت توانمندی اقتصادی جوامع محلی، اشاره کرد و گفت: به عنوان مثال اشتغالزایی در مناطق کویری امری دشوار است، ولی با توجه به توسعه گردشگری پایدار می‌توان براحتی زمینه اشتغال مردم منطقه را فراهم کرد.
وی با یادآور اینکه برای ایجاد یک شغل به 300 میلیون تومان نیاز است، افزود: این درحالی است که برای اقامتگاه‌های بومگردی به ارقام کمتری نیاز است و این موضوع می‌تواند اشتغال مستقیم و غیرمستقیم ایجاد کند.
فیاضی با اشاره به دستاوردهای توجه به موضوع اقامتگاه‌های بوم گردی، خاطر نشان کرد: زمینه تعامل مسالمت‌آمیز در جوامع محلی، زمینه مشارکت و کسب درآمد پایدار برای ساکنین محلی و غیره از جمله دستاوردهای توجه به موضوع اقامتگاه های بومگردی است.
گردشگری، دیپلماسی می‌خواهد
در ادامه مظفر علیخانی ـ معاون فنی و خدمات بازرگانی اتاق ایران ـ نیز با اشاره به اینکه حدود 20 دستگاه و نهاد در حوزه گردشگری تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر هستند، افزود: بر این اساس برای قانونگذاری در این حوزه باید اجماع‌سازی نظری انجام شود، زیرا هر دستگاه نقش تاثیرگذاری در امور دارد.
وی با بیان اینکه طرح تبدیل سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به وزارتخانه رخدادی قابل تامل و مناسب است، اظهار کرد: این طرح موجب پاسخگویی بیشتر مسؤولان را فراهم می‌کند، لذا چنین مؤلفه‌ای در تعاملات، تخصیص اعتبارات و غیره نیز تاثیرگذار خواهد بود.
علیخانی با تاکید بر اینکه تقویت گردشگری به تقویت تعامل با سایر کشورها نیاز دارد، گفت: نقش دیپلماسی برای شکوفایی صنعت گردشگری امری جدی است و باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرد.
معاون فنی و خدمات بازرگانی اتاق ایران اظهارکرد: توسعه گردشگری پایدار موجب می‌شود گردشگران در شرایط مناسبی از ظرفیت‌های گردشگری کشورمان بازدید کنند، از این رو گردشگران خارجی خودشان سفیرمان در سایر کشورها خواهند بود و موجب جذب گردشگر بیشتر خواهند شد
منبع : ایسنا
