از جام زرین حسنلو چه میدانید؟.
شکوهی بی نظیر از هنر باستانی ایران!!
بر روی بدنه ی این جام معروف ، نقش های بسیاری حک شده است که احتمالا داستان حماسی را روایت می کنند. در ردیف بالایی ، ایزدی بالدار سوار بر گردونه ای که یک گاو نر آن را می کشد ; به سوی کاهنی در حرکت است که جامی در دست دارد و در این حال از دهان گاو ، رودی جاری است که احتمالا نماد حیات و باروری محسوب می شود . در ردیف پایینی و زیر گردونه ی حیات ، پهلوانی در حال نبرد با موجودی نیمه انسان و نیمه اژدها است. از تصواویر قلمزنی شده ی آن سوی جام می توان به ایزدهای شاخدار سوار بر ارابه ، کاهنانی که در حال حمل قوچ های قربانی هستند ، پهلوانی که گرز و کمان در دست دارد ، مردی که در حال رام کردن شیر است و پدر و مادری که در حال بازی با کودک خردسالشان هستند ، اشاره کرد.
حسنلو ، شهر مستحکمی بود که در اوائل هزاره ی اول پیش از میلاد مسیح و کمی پس از ورود آریایی ها به ایران ، در جنوب دریاچه ارومیه ساخته شد . در میان این شهر کاخی وجود داشت که در اثر حمله ی قوم ویرانگری (احتمالا اوراتورها و آشوریانی که آن زمان در شمال عراق و جنوب ترکیه ی امروزی ساکن بودند) به اتش کشیده و ویران شده بود. در سال 1328 شمسی ، باستان شناسان آمریکایی هنگام حفاری در خرابه های کاخ حسنلو ، جام زرّین را در حالی کشف کردند که اسکلت سه مرد در اطراف آن به زمین افتاده بود . به نظر می رسد این مردان به هنگام بروز آتش سوزی در کاخ ، قصد بیرون بردن جام را داشتند که موفق نشده و همگی زیر آوار جان سپرده اند.
چگونگی پیدا شدن جام
ماجرای پیدا شدن این جام طلا در یکی از روزهای تابستان 1337، از اتاقی آغاز شد که فکر می کردند، زباله دانی باشد. اتاق پر بود از چوب های نیم سوخته و خاکسترهایی که بعد از آتش گرفتن دژ مستحکم حسنلو، از طبقه دوم پایین ریخته بود. بعد از ده ها قرن، داشتند چوب های ذغال شده را جمع می کردند. ناگهان سر و بازوی یک اسکلت نمایان شد. رابرت دایسون، سرپرست گروه باستان شناسان دانشگاه پنسیلوانیا به میدان آمد، قلم مو را به دست گرفت و شروع کرد به تمیز کردن استخوان ها، ناگهان یک سیم طلایی نمایان شد، فکر کرد مرد 3 هزار ساله النگویی از طلا به دست دارد، کار را ادامه داد، اما طلا همچنان پایین تر و پایین تر می رفت و تمام نمی شد تا اینکه جامی 20 سانتی متری به دست آمد.
کشف این جام آنقدر اهمیت داشت که دایسون افتخار آن را برای یک عمر باستان شناسی کافی می دانست.
بعدها دایسون با معاینه دقیق 3 اسکلت موجود در اتاق، به بازسازی صحنه ای پرداخت که منجر به کشف جام زرین حسنلو شد، همان جامی که نخستین موفقیت بزرگ دایسون جوان بود:«ساختمان دو طبقه آتش گرفته بود، یکی از سه مرد قصد داشت جام را از میان شعله های آتش خارج کند که ناگهان آوار فروریخت. رهبر این گروه با دست ها و پاهای گشاده از هم به زمین می غلطد و شمشیر آهنی او با دسته ای از ورقه طلا زیر بدنش می ماند. دومین مرد که جام طلا را همراه داشت، بر شانه راستش به زمین می افتد، جام که در دست راستش قرار داشت، مقابل او قرار می گیرد و جمجمه اش درون کلاه خود آهنی اش خرد می شود. دوست تعقیب کننده که سمت چپ مرد جام به دست حرکت می کرد هم همانجا زمین می خورد، روی پاهای خود می غلطد و زیر آوار فرو می رود.»
