اکثر خانمهایی که از مکملهای کلسیم استفاده می‌کنند به عنوان یکی از عوارض جانبی ابتلاء به یبوست را گزارش می‌کنند. این مقاله علت بروز یبوست در اثر استفاده از مکمل کلسیم و چگونگی جلوگیری از آن را توضیح می‌دهد.
کلسیم به درستی به عنوان «جزء اصلی» بدن نامیده می‌شود. کلسیم یک ماده مغذی ضروری جهت برخورداری از استخوانهایی قوی و محکم است. با افزایش سن، محتوای کلسیم موجود در استخوانها شروع به تقلیل می‌روند. پوکی استخوان یک اختلال ناشی از کمبود کلسیم است که در آن استخوانها شکننده و ضعیف می‌شوند. زنان پس از یائسگی قربانیان اصلی پوکی استخوان می‌باشند. مکملهای کلسیم اغلب جهت کاهش از دست رفتن بافت استخوانی ناشی از پوکی استخوان تجویز می‌شوند. با این حال، این مکملها تا حدودی با سیستم دفع بدن تداخل ایجاد کرده و موجب بروز یبوست در فرد می‌شوند.
نقش کلسیم در بدن
کلسیم جزء یا عنصری ضروری در تشکیل استخوان است. در واقع، استخوانها و دندانهای ما از ترکیبی تشکیل شده از کلسیم و فسفات تحت عنوان هیدروکسی‌آپاتیت (hydroxyapatite) ساخته شده‌اند. استخوانهای ما به طور مداوم تحت بازسازی قرار داشته از اینرو همیشه نیاز به وجود کلسیم است. علاوه بر آن، وجود کلسیم همچنین جهت برخورداری از عملکرد مناسب بدن مورد نیاز است. هنگامی که سطح کلسیم در خون افت می‌کند، کلسیم موجود در استخوانها جهت انجام این عملکردها مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال، با افزایش سن، بدن ما نمی‌تواند تنها از طریق رژیم غذایی، کلسیم مورد نیاز خود را تأمین سازد.
مکملهای کلسیم و یبوست
مقدار مورد نیاز روزانه بدن به کلسیم حدود 1200 میلی‌گرم تا 1300 میلی‌گرم برای بزرگسالان می‌باشد. این مقدار ممکن است بسته به سن، جنسیت و استخوان‌بندی فرد تغییر کند. همچنین مقدار مورد نیاز کلسیم در زنان باردار و پس از یائسگی بالا می‌باشد. این افزایش تقاضا برای کلسیم را نمی‌توان تنها از طریق رژیم غذایی برآورده ساخت، در نتیجه جهت تأمین کلسیم مورد نیاز بدن، استفاده از مکملهای کلسیم تجویز می‌شود. با این حال، در صورت مصرف این مکملها، ضروری است که مکمل مناسب و صحیح انتخاب شود. عوامل مختلفی را در حین انتخاب مکملهای کلسیم بایستی در نظر گرفت که درجه خلوص، میزان جذب شدگی، قدرت تحمل و کنش و واکنش با عملکردهای بدن از آن جمله‌اند. این مکملها در اشکال مختلف از جمله کربنات کلسیم، فسفات کلسیم، سیترات کلسیم، استات کلسیم، مالات سیترات کلسیم، گلوکونات کلسیم، لاکتات کلسیم، لاکتوگلوکونات کلسیم، فسفات تری کلسیم و غیره در دسترس می‌باشند.
کربنات کلسیم ظاهراً مسبب کاهش تعداد دفعات اجابت مزاج می‌باشد. از میان تمامی اشکال، کربنات کلسیم یبوست زاترین آنها به حساب می‌آید. در نتیجه، در اثر مصرف آن نیاز به دفع کاهش می‌یابد. چنانچه مشکل برای مدت زمان طولانی باقی ماند، ممکن است منجر به بروز یبوست گردد. کربنات کلسیم همچنین با عملکردهای معده‌ای روده‌ای تداخل ایجاد کرده و اغلب به تشکیل گاز و یا نفخ منجر می‌شود. با این حال، این عوارض جانبی تنها در افرادی رخ می‌دهد که قادر به جذب صحیح کلسیم نیستند. در غیر این صورت، مکمل کلسیم هیچ گونه اثر منفی برجای نمی‌گذارد.
چگونگی خودداری از بروز یبوست ناشی از مصرف مکملهای کلسیم
چنانچه کربنات کلسیم علت بروز یبوست باشد، می‌توانید آن را با انواع گرانتر مکملهای کلسیم مانند فسفات کلسیم و سیترات کلسیم عوض کنید.
مصرف این مکمل با غذا می‌تواند به افزایش جذب آن کمک کند به این دلیل که وجود غذا در معده ترشح اسیدی که به شکسته شدن مکمل کمک می‌کند را افزایش می‌دهد. غذا همچنین حرکت کلسیم در روده‌ها را آهسته ساخته و زمان بیشتری جهت جذب کلسیم خواهیم داشت. این امر به جلوگیری از بروز یبوست کمک می‌کند. با این حال، سیترات کلسیم نیاز به اسید جهت شکسته شدن ندارد. بنابراین می‌توان آن را با غذا و یا بدون غذا مصرف نمود.
می‌توانید با پزشک خود مشورت کرده و مکملهای کلسیمی که با ویتامین D همراه می‌باشند را مصرف کنید. این ویتامین جذب کلسیم در بدن شما را افزایش داده و می‌تواند عوارض جانبی را کاهش دهد.
مکملهای کلسیم زمانی که در مقادیر کم (500 میلی‌گرم یا کمتر) مصرف شوند، بهتر جذب می‌شوند. همچنین بهتر است با مقادیر کم شروع کنید. و به تدریج مقدار آن را افزایش دهید.
مصرف بیش از حد کلسیم قطعاً موجب بروز یبوست می‌شود. بنابراین سعی کرده میان میزان یا دوزهای مصرفی در سرتاسر روز فاصله بیاندازید. به عنوان مثال، چنانچه قرار است دو دوز از آن را در روز مصرف کنید، یکی از آنها را در صبح و دیگری را به هنگام شب استفاده نمایید.
بایستی 6 تا 8 لیوان آب در روز بنوشید. به طور مشابه، رژیم غذایی خود را با مقدار زیادی فیبر و مایعات تکمیل کرده که با این کار اجابت مزاج آسان را تسهیل می‌سازد.
و آخرین مورد و نه بی اهمیت‌ترین این است که بایستی فعالیت بدنی خود را افزایش دهید، به این دلیل که می‌تواند همچنین به کاهش علائم یبوست کمک نماید.
سعی کنید تا آنجا که ممکن است کلسیم را از رژیم غذایی دریافت کنید. آب میوه‌های غنی شده و محصولات لبنی کم چرب منبع خوبی از کلسیم به حساب می‌آیند. در نتیجه افزایش مصرف غذاهای غنی از کلسیم، ممکن است به مکمل کلسیم با دوز پایین نیاز داشته باشید.
محققان و پزشکان هنوز شواهد محکمی مبنی بر ارتباط میان مصرف کلسیم و بروز یبوست بدست نیاورده‌اند. با این حال، چنانچه در حین مصرف مکملهای کلسیم دچار مشکل یبوست می‌شوید، می‌توانید بجای مکملهای پیشین از سیترات کلسیم استفاده کرده و از نکات فوق پیروی نموده تا بر این مشکل فائق آیید.
سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه‌ی آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه‌های پزشک متخصص در نظر گرفته شود.