ممکن است روزی خمیر دندانها میزبان میکروبهای زنده باشند تا به منظور حفظ سلامت دندانها به کار گرفته شوند.
باکتریها راه حل جدیدی برای مقابله با پوسیدگی دندان را گشودهاند. بهترین راه برای سالم نگاه داشتن دندانها چیست؟ پاسخ بسیار ساده است. مسواک زدن و استفاده از نخ دندان به صورت منظم و نیز پرهیز از رژیم غذایی با قند بالا میتوانند در جلوگیری از پوسیدگی دندان کارساز باشند. اما دهان نیز برای محافظت از خود عمل میکند. در واقع برخی باکتریها قادرند فرسایش دندان را متوقف کنند یا آن را کاهش دهند که منجر به پوسیدگی میشود. این باکتریها به طور طبیعی در داخل و اطراف دندانها زندگی می کنند. این به معنی این نیست که هر کس دندانهای سفید و سالمی دارد دهانش میزبان تعداد زیادی از باکتریهای مفید است. هدف دانشمندان تکثیر این باکتریها در دهان است. این راه درمان به نام پروبیوتیک شناخته شده است که از موجودات ذره بینی مانند باکتریها و میکروبها استفاده میکند.
محققان دندان پزشکی دانشگاه فلوریدا، مارسل ناسیمنتو و رابرت برن، به دنبال یافتن میکروبی هستند که به عنوان پروبیوتیک برای دندانها به کار رود. برای یافتن این مهم، تیم آنها از پنبه آزمایشگاهی برای نمونه برداری از باکتریهای دهان کودکان دو تا هفت ساله استفاده کرد.
پوسیدگی – که همچنین به عنوان کرم خوردگی دندان شناخته میشود – حفرههای کوچکی هستند که در دندانها شکل میگیرند. دندانهای بعضی از این کودکان هیچ گونه پوسیدگی نداشت اما بعضی از آنها پوسیدگیهای فراوانی داشتند. محققان باکتریهای مختلف را برای یافتن موردی که میتواند در مبارزه با پوسیدگی دندان کمک کند، آزمایش کردند. باکتری مورد نظر از دهان کودکی با دندانهای کاملاً سالم نمونه برداری شد. این باکتری که A12 نام گرفت، تمامی خصوصیات باکتری مورد نظر را داشت.
هنگامی که مقدار زیادی اسید در دهان تولید شود، پوسیدگی دندانها گسترش مییابد. این اسید پوشش بیرونی سخت یا همان مینای دندان را میخورد. مواد غذایی اسیدی مانند لیمو ترش و پرتغال برخی از این اسیدها را دارند. اما بیشتر این اسیدها توسط باکتریای به نام - استرپتوکوکوس موتانس – تولید میشوند. این نوع باکتری از قندها تغذیه میکند و اسید لاکتیک تولید میکند. هر چه فرد شیرینی بیشتری مصرف کند، باکتری دشمن دندان بیشتر رشد میکند. بنابراین هرچه تعداد این نوع باکتری مخرب افزایش پیدا کند، مقدار اسید لاکتیکی که آنها میسازند بیشتر خواهد شد.
باکتریهای مفید در محیطهای بسیار اسیدی از بین میروند. بنابراین باکتریهای موتانس سرانجام میتوانند تمام دهان را فراگیرند. تجمع این باکتریهای مضر منجر به پوسیدگی و بیماریهای دهانی جدی شوند.
باکتری A12، گرچه سه توانایی ویژه دارد کمک میکنند تا باکتری موتانس را در یک نبرد به منظور سلامت دندان شکست دهد. اول این که این باکتری از هیدروژن پراکساید به عنوان یک اسلحه برای کشتن باکتریهای مخرب استفاده میکند. بسیاری از مردم از این ماده بر روی خراشها و بریدگیها استفاده میکنند زیرا باکتریهای مضر را میکشد. این ماده اثر مشابهای در داخل دهان نیز دارد.
دوم این که A12 شرایط را برای تولید بیوفیلم باکتری موتانس سخت میکند. بیوفیلم، مادهای لزج است که میکروبها را در چسبیدن به یک سطح کمک میکنند. در داخل دهان، بیوفیلمها شامل مواد سفید رنگی هستند که پلاک نامیده میشوند. وقتی که شخص فراموش میکند مسواک بزند بر روی سطح دندان پلاک ساخته میشود. به منظور دوام بیشتر پلاکها، باکتریها مستلزم به ارسال و دریافت پیامهایی شیمیایی میباشند. باکتری A12 در روند این پیامها تداخل ایجاد میکند و باکتریهای موتانس را از ارتباط با یک دیگر باز میدارند.
در نهایت و مهمتر از همه، A12 محیط اسیدی دهان را کاهش میدهد. این باکتری با تولید آمونیاک به این مهم دست مییابد. و این خنثی کننده اسید میتواند به دندانها آسیب برساند.
از دندان پزشکتان توقع نداشته باشید که شما را در بازدید اول با تعداد زیادی باکتری A12 به خانه بفرستد. در حقیقت این یک اکتشاف اولیه است.
باکتری درمانی سرانجام برای سلامت دندانها متداول خواهد شد. به نظر کارشناسان، به احتمال قوی، باکتریهای مفید به محصولاتی که مردم قبلاً استفاده میکردند اضافه خواهند شد، مانند آدامس جویدنی، خمیر دندان و یا دهان شویه. این ترفند این اطمینان را خواهد داد که باکتریها در چیزهایی مثل جعبه آدامس زنده خواهند ماند تا زمانی که وارد دهان کسی شوند. وقتی برای اولین بار وارد دهان میشوند، آنها نیاز خواهند داشت تا اردوگاهی در دهان برپا کنند و به اندازه کافی زنده بمانند تا در مقابله با اسیدها و باکتریهای موتانس آماده باشند.
زمان به ما میفهماند که آیا باکتری A12 کارساز است؟ در عین حال، هیچ جایگزینی روزی دو بار مسواک زدن و استفاده مداوم از نخ دندان وجود ندارد.