چه سوره ها و آیاتی از قرآن کریم به ظهور امام زمان عج مربوط می شوند وتفسیرش چیست؟

سوره یا آیه ای که در آن به نام و شخص حضرت مهدی (عج) تصریح شده باشد، در قرآن نیامده است.اما آیات متعددی وجود دارد که مطابق با تفسیر روایات، شخص حضرت مهدی (عج) یا قیام ایشان را مصداق حقیقی آن دانسته است.

از جمله آیاتی که مطابق روایات، حضرت مهدی (عج) مصداق حقیقی آن شمرده شده  :

" أَمَّنْ یُجِیبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ یَکْشِفُ السُّوءَ وَ یَجْعَلُکُمْ خُلَفاءَ الْأَرْضِ أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ قَلِیلاً ما تَذَکَّرُونَ"(1) سوره نمل،آیه 62

 یا [کیست‏] آن کس که مضطر را- چون وی را بخواند- اجابت می‏کند، و گرفتاری را برطرف می‏گرداند، و شما را جانشینان این زمین قرار می‏دهد؟ آیا معبودی با خداست؟ چه کم پند می‏پذیرید.

در حدیثی از امام صادق (ع) چنین آمده:

" نزلت فی القائم من آل محمد علیهم السلام هو و اللَّه المضطر اذا صلی فی المقام رکعتین و دعا الی اللَّه عز و جل فاجابه و یکشف السوء و یجعله خلیفة فی الارض"(2)

 آیه در مورد مهدی  آل محمد   نازل شده، به خدا سوگند !مضطر او است، هنگامی که در مقام ابراهیم دو رکعت نماز به جا می‏آورد . دست به درگاه خداوند متعال بر می‏دارد . دعای او را اجابت می‏کند، ناراحتی‏ها را بر طرف می‏ کند، و او را خلیفه روی زمین قرار می‏دهد».

آیه دیگری که مفسران مطابق روایات وارده درباره قیام حضرت مهدی (عج) دانسته اند، آیه 105 سوره انبیا است :

«وَ لَقَدْ کَتَبْنا فِی الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصَّالِحُون‏؛

در زبور بعد از ذکر (تورات ) مقرر داشتیم که بندگان صالح من حکومت زمین را به ارث می برند».

در تفسیر مجمع البیان ذیل همین آیه از امام باقر (ع)  می‏خوانیم :هم اصحاب المهدی فی آخر الزمان؛(3)

 بندگان صالحی را که خداوند در این آیه به عنوان وارثان زمین یاد می‏کند ، یاران مهدی در آخر الزمان هستند».

در تفسیر قمی نیز در ذیل این آیه آمده است:

" أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصَّالِحُونَ، قال القائم و اصحابه؛(4)

منظور از اینکه زمین را بندگان صالح خدا به ارث می‏برند ،مهدی قائم و یاران او هستند».

در قرآن کریم آیات متعدد دیگری به چشم می خورد که مطابق روایات وارده، حضرت مهدی و اصحابش مصداق حقیقی آن شمرده شده که از جمله آن ها آیات زیر را می توان نام برد:

1. سوره نور، آیه 55 «وعدالله الذین آمنوا...».

2. سوره نساء، آیه 59 «یا ایهاالذین آمنوا اطیعوا الله و...».

3 . سوره توبه، آیه 33 «هو الذی اَرسل رسوله بالهدی و...».

4 . سوره حج، آیه 41 «الذین إن مَکَنّاهم فی الارض...».

5 .سوره قصص، آیه 5 «و نُرید أن نَمُنَّ علی الذین استضعفوا...».

6 .سوره اعراف، آیه 128 «إنَّ الارضَ لِلّهِ یورثُها من یشاء...».

برای بررسی تفصیلی آیات، می توانید به کتاب «سیمای‏حضرت مهدی‏ علیه السلام در قرآن» ترجمه کتاب «المَحَجَّةُ فِیما نَزَلَ فِی القائِمِ الحُجَّةِ»، اثر ارزنده سید هاشم ‏بن بحرانی (معاصر علامه مجلسی‏)  که به وسیله سید مهدی حائری قزوینی به فارسی ترجمه شده است، مراجعه نمایید.

پی نوشت ها:

1.سوره نمل،آیه 62.

2.عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین،قم،انتشارات اسماعیلیان،چاپ چهارم،سال 1415 هجری قمری، ج‏4، ص 94.

3.طبرسی فضل بن حسن،مجمع البیان فی تفسیر القرآن،تهران،انتشارات ناصرخسرو، چاپ سوم، سال 1372 هجری شمسی، ج‏7، ص 106.

4.قمی علی بن ابراهیم، تفسیر القمی،قم، انتشارات دار الکتاب، چاپ چهارم،سال 1367 هجری شمسی، ج‏2، ص 77.