سرپرست گروه جمع آوری قرآن در زمان خلافت عثمان چه کسی بود؟

برخی قائلند به این که در زمان خود رسول خدا قرآن به شکل کنونی درآمده است . هر یک از بزرگان بر حسب دانش و شایستگی خود به جمع آوری آیات و مرتب کردن سوره های قرآن دست زدند . هر یک مصحف خاصی برای خود گرد آوردند . در این میان اولین کسی که قرآن را بر اساس ترتیب نزول جمع اوری کرد و تفسیر و شان نزول آیات هم در کنار آیات نوشت، امیرالمومنین علی علیه السلام بود که بعدها این مصحف مورد بی مهری خلفا قرار گرفت .

با توجه به تعدد مصحف ها و ارتباط کم جمع آوری کنندگان با یکدیگر و نفوذ لهجه های مختلف در قرائت باعث اختلاف در مصحف ها و قرائت ها شد . به تبع آن بین مردم اختلاف ایجاد شد . این امر سبب شد تا دست به یکسان سازی مصحف های قرآن زده شد. (1 ) برای این که یک قرائت در جامعه اسلامی وجود داشته باشد . اجماع شیعه بر این است که قرآن کامل و جامع همین قرآن موجود است که در اثر یکسان سازی صورت گرفت( 2).

عثمان برای یکسان سازی مصحف قرآن از چهار نفر به نام های زیدبن ثابت و سعیدبن عاص و عبدالله بن زبیر و عبدالرحمان بن حارث بن هشام

 استفاده نمود . زید بن ثابت بر آنان ریاست داشت. (3) اما بعد از مدتی به جهت مخالفت عبدالله بن مسعود ، عثمان مسئولیت این گروه را به عهده گرفت . (4 ) ولی به جهت عدم کفایت لازم اعضا و اهمیت فوق العاده و کارآمد شدن این کار تعدادی به این گروه افزوده شد که جمعا 12 نفر شدند. ریاست این دوره به عهده ابیّ بن کعب افتاد.(5)

 عثمان کسی نبوده قرآن را جمع آوری کرده است، بلکه به خاطر لهجه های مختلف دست به یکسان سازی قرآن زد . امام علی (ع) می فرماید:

سوگند به خدا که عثمان درباره مصاحف(قرآن) هیچ عملی را انجام نداد مگر آن که با مشورت ما بوده است.(6 )

در این زمینه می توانید به کتاب های ذیل مراجعه نمائید:

پژوهشی در تاریخ قرآن کریم،دکتر محمد باقر حجتی ص437 ؛

علوم قرآنی ، محمد هادی معرفت، ص124

پی نوشت ها:

1.علوم قرآنی، محمدهادی معرفت، ص120.

2.بحارالانوار، ج92 ،ص41 به نقل از:علوم قرآنی، محمدهادی معرفت، ص120.

3.صحیح بخاری ،ج6 ، ص 226.

4.مصاحف سجستانی ، ص25.

5.همان، ص30 .

6. الاتقان سیوطی ، ج1 ،ص59.