اتوبوس‌ها به ته دره سقوط می‌کنند و همیشه پای یک راننده در میان است؛ راننده ای که اغلب خواب یا بی احتیاط بوده و چنین اخباری بیشتر شبیه یکدیگر هستند و به سرعت نیز فراموش می‌شوند. حوادث جاده‌ای به ویژه حوادث مربوط به تصادف و واژگون شدن اتوبوس‌ها این قدر در ایران تکرار شده که همه به آن عادت کرده ایم.
به گزارش ، قانون نوشت: سقوط اتوبوس مسافربری به عمق 100 متری دره، حادثه اتوبوس در گرمسار، واژگونی اتوبوس گردشگران در گردنه حیران، مرگ 12 دانش‌آموز نخبه در حادثه واژگونی اتوبوس هرمزگان و ...، بخشی از حوادث مرگبار اتوبوسی است که در هفت ماه گذشته رخ داد و به طور حتم حوادث بیشتری وجود داشته که رسانه‌ای نشده است. این اواخر، سقوط اتوبوس در جاده جاجرود و همچنین مرگ دانش‌آموزان نخبه را می‌توان در ردیف تلخ‌ترین حوادثی دانست که در ماه‌های گذشته رخ داد و واکنش مردم را برانگیخت؛ با این حال در هر دو مورد علت حادثه، بی احتیاطی و عدم توجه کافی به جلو ناشی از خستگی و خواب‌آلودگی راننده، بیان و موضوع به دست فراموشی سپرده شد. اما خانواده قربانیان این حوادث تا عمر دارند فراموش نخواهند کرد. آن‌ها از کم‌کاری و بی توجهی مسئولان می‌سوزند و برخوردهایی می‌بینند که نه‌تنها داغ عزیزشان را زنده می‌کند بلکه داغ تازه‌تری بر دل‌های‌شان می‌گذارد.
مسئولان ابتدا از واکنش مردم و زیر سوال رفتن کارآمدی دستگاهی که در اختیار دارند، می‌ترسند، پس صبح زود، بی خبر و ناشناس به خانه‌های خانواده قربانیان می‌روند و به افرادی که هنوز از غم فرزند نخبه‌شان اشک و خون به دیده دارند، وعده پول می دهند، نه مبالغ کلان؛ هشت‌میلیون پول. بعد تکذیب می‌کنند و مدتی بعد نه فقط مردم که خودشان نیز چنین عملکردی را از یاد می‌برند. در حادثه ای دیگر، وعده‌های بلند بالا در خصوص پیگیری شکایت خانواده قربانیان را می‌دهند اما به محض افتادن آب‌ها از آسیاب، سر به حفره امن دستگاه‌های‌شان فرو می‌کنند و دیگر نمی‌شود پیدای‌شان کرد. در این بین خانواده‌هایی می‌مانند که شاید داغ عزیز برای آن‌ها سرد شود اما از داغ بی‌توجهی و بدعهدی و برخوردهای وقیحانه‌ای که دیده‌اند، می‌سوزند.
لِنت‌هایی به نازکی دستمال کاغذی!
یکی از این خانواده‌ها، افرادی هستند که پدر خود را در سقوط اتوبوس در جاده جاجرود از دست دادند. درست یک ماه قبل، روز 21 شهریور 1396 رسانه‌ها خبر از حادثه ای دادند که در آن یک دستگاه اتوبوس به عمق 100 متری دره سقوط کرد و 11 کشته و 29مصدوم بر جای گذاشت. اتوبوس ولوو بی‌هفت، 20 دقیقه بامداد سه‌شنبه 21 شهریور، کرج را به مقصد ساری ترک کرده بود اما ساعت2:20 دقیقه بامداد در ابتدای جاده قدیم تهران- جاجرود و در نزدیکی روستای سعیدآباد،راننده کنترل وسیله نقلیه را از دست داده و پس از برخورد به بلوک‌های بتونی حاشیه جاده به ته دره سقوط کرد.
یکی از قربانیان حادثه، پدر خانواده‌ای بود که این روزها صدای همسر و فرزندانش به گوش کسی نمی‌رسد. همسر این قربانی در خصوص آنچه رخ داد، به «قانون» می‌گوید: «همسرم وکیل بود. آن زمان وکالت پرونده تازه‌ای را بر عهده گرفته بود و دوشنبه‌ها برای انجام کارهای پرونده به ساری می‌رفت. این ششمین دوشنبه‌ای بود که عازم سفر می‌شد. هر بار شب حرکت می‌کرد و صبح نزدیک به ساعت 6 و 7 خبر رسیدنش را به من می‌داد.
اما این‌بار رفت که رفت و تمام تماس‌های من بی‌نتیجه ماند». این خانم که هنوز حال مساعدی ندارد، با اشاره به اینکه پس از پیگیری های فراوان از طریق پلیس راه متوجه حادثه شده، ادامه می‌دهد: «همسرم بین قربانیان ناشناس حادثه بود و وقتی شناسایی‌اش کردیم، باورم نمی‌شد که دیگر نیست. گفتند راننده مقصر است و ما هم از راننده و هم از تعاونی شکایت کردیم. با این حال، مشکل اصلی متوجه اتوبوس بود. اتوبوس صد درصد مستهلک بود و وقتی لنت‌های آن را به ما نشان دادند، از فرط کار کردن مثل دستمال کاغذی نازک شده بود».
بلیت خریده است، چه کنیم؟
«ماشین صد درصد خراب و لنت‌ها نازک بود و تعاونی می‌گفت همسرتان بلیت خریده است، ما چکار کنیم؟». همسر متوفی می‌گوید که تعاونی هیچ مسئولیتی در قبال وضعیت اتوبوس قبول نمی‌کرد و برخوردها انقدر راحت و خونسرد بود که جگرم را می سوزاند.
پس از دفن شوهرم، از بهشت زهرا مستقیم به کلانتری رفتیم و از راننده و تعاونی شکایت کردیم و با وعده و وعیدهای پیگیری به خانه بازگشتیم اما از آن روز تا این لحظه که یک ماه گذشته است، نه کسی جواب درستی به ما می‌دهد و نه حتی یک نفر این موضوع را پیگیری کرده است. فقط مدتی قبل شخصی تماس گرفت و خود را وکیل معرفی کرد و گفت که پرونده دو نفر از قربانیان را بر عهده گرفته است اما شرایط مالی اجازه نمی‌داد که این کار را به او بسپاریم و فرزندم نیز موافق نبود، بی اعتماد شده بود و می‌گفت این ها همه مانند یکدیگر هستند.
حتی دفترخانه‌ای که همسرم سال‌ها در آن کار می کرد، پای خود را از همه چیز کنار کشید و وقتی پرونده‌هایی راکه شوهرم روی آن کار می‌کرد برای‌شان بردیم، گفتند:«می‌خواست با پیک بفرستد و خودش نرود». می‌گوید: «توقع زیادی نیست که بخواهیم لااقل زمان مشخص کنند که مردم تکلیف زندگی‌شان را بدانند. این‌قدر راحت و خونسرد نباشند. من عزیزم را از دست داده‌ام و حالا باید مثل گداها دنبال حق خودم بدوم».
مرگ 718 نفر در حوادث اتوبوسی
51 هزار اتوبوس در سطح کشور وجود دارند که حدود 18 هزار دستگاه در حوزه راه، فعال و تعداد قابل توجهی از آن‌ها فرسوده هستند که این، عامل رقم خوردن حوادث تلخی نظیر آنچه بارها اتفاق افتاده، است. «تقی مهری»، رییس پلیس راهور با اشاره به اینکه نوسازی و بازسازی ناوگان حمل و نقل عمومی کشور ضروری است، گفت: «از سال 92 تا چهار ماه نخست امسال، 718 نفر در تصادفات درون و برون شهری اتوبوس‌ها جان باختند». به گفته وی، بیش از 95 درصد حمل‌ونقل کشور ما زمینی و از سوی دیگر، حمل و نقل ریلی در کشور ما در مقایسه با سایر کشورها بسیار کمتر است؛ در حالی که سه‌هزار و 400 نقطه حادثه خیز در جاده‌های کشور وجود دارد.
بازرسی فنی، شرط لازم اتوبوسهای جاده ای
خودرو و اتوبوس‌هایی که برای جابه‌جایی استفاده می‌شوند، اغلب فرسوده و از لحاظ فنی دچار مشکل هستند. حسن علوی، عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه باید مکانیزم واحدی برای کنترل کیفیت خودروها داشته باشیم، می‌گوید: «در تمام کشورهای توسعه‌یافته، اتوبوسهای بین جاده‌ای به‌صورت‌کامل کنترل‌شده و بعد به آن‌ها اجازه تردد داده می‌شود اما در کشور ما این اتفاق نمی‌افتد؛ درحالی‌که جان انسان‌ها به دست راننده و شرایط ماشین است». علوی تصریح کرد: «زمانی که یک هواپیما را بررسی کرده و سپس به آن اجازه پرواز می‌دهیم، باید یک خودرو که تعداد سرنشینان آن نصف مسافران هواپیماست نیز کنترل کامل شده و بعد اجازه ورود به جاده به آن داده شود».
به گفته وی لازم است خودروهای مسافربری و حمل‌ونقل عمومی بین جاده‌ای همچون ناوگان مینی بوس و اتوبوس، نوسازی و خودروهای جدید جایگزین خودروهای فرسوده شوند، همچنین برای تردد اتوبوس‌ها با مکانیزم‌های سختگیرانه‌تری مجوز داده شود و کارگروه و تیمی برای کنترل رانندگان مشخص شود و مادامی که فرد از فیلترهای لازم عبور نکند، حق رانندگی در جاده را نداشته باشد.با این حال با وجود تمام اتفاقات و حوادثی که سال‌هاست رخ می‌دهد و خانواده‌های بسیاری را سرگردان بروکراسی پیچیده کشور و بی‌توجهی عجیب مسئولان می‌کند، وزارت راه و شهرسازی هنوز دستورالعملی مبنی بر ملزم کردن دستگاه‌ها به این موارد نکرده است. وسایل نقلیه با جان مردم سر وکار دارند اما گویا جان و زندگی مردم در اولویت وزارت راه و شهرسازی نیست و تا اینچنین است، حوادث همچنان ادامه دارد.
